Theo thống kê của VnExpress, kết thúc phiên giao dịch 8/8, vốn hóa thị trường chứng khoán Việt Nam đạt gần 8,7 triệu tỷ đồng, tăng gần 21% so với cuối năm ngoái. VN-Index, chỉ số đại diện cho thị trường, cũng tăng hơn 25% từ đầu năm, lên mức cao nhất từ trước đến nay là 1.584,9 điểm.
Số công ty vốn hóa 1 tỷ USD (trên 26.00 tỷ đồng) là 59 đơn vị, chỉ chiếm 3,6% số doanh nghiệp đang giao dịch cổ phiếu trên sàn. Với việc điểm số đi lên, thị trường cũng chào đón thêm 11 công ty có giá trị tỷ USD so với cuối năm ngoái. Những doanh nghiệp này gồm: Vinpearl (VPL), Gelex (GEX), Gelex Electric (GEE), VIX, VNDirect (VND), Novaland (NVL), Vimico (KSV), Vietcap (VCI), Kinh Bắc (KBC) và Viglacera (VGC).
Hai công ty đã rời danh sách này gồm GMD và FRT. Trong khi FRT không đạt 1 tỷ USD vốn hóa do tỷ giá VND/USD tăng hơn 3% thì cổ phiếu GMD giảm hơn 6%.
Trong những công ty tỷ USD mới so với năm ngoái, một số công ty đã từng đạt được cột mốc này trước đó gồm GEX, VND, NVL, KBC hay VGC. Các cổ phiếu này trước đó đã ghi nhận đà giảm sâu trong giai đoạn 2023-2024 và tăng mạnh lại trong năm nay.
Cổ phiếu GEX, VND, NVL, KBC, VGC đã tăng lần lượt 220%, 95%, 81%, 22% và 29%.
Các công ty còn lại đều là những tên lần đầu đạt mức vốn hóa tỷ USD. Trong đó, Vinpearl - công ty con thuộc Vingroup - niêm yết với mức định giá ban đầu 130.000 tỷ đồng, khoảng 5 tỷ USD. Doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực du lịch, khách sạn này góp mặt trong danh sách này ngay khi vừa niêm yết.
Cổ phiếu GEE là mã tăng mạnh nhất từ đầu năm trên sàn giao dịch chứng khoán TP HCM (HoSE). Điều này giúp Gelex Electric - công ty con của Gelex - trở thành công ty tỷ USD với vốn hóa hơn 45.600 tỷ đồng. Doanh nghiệp này hoạt động trong lĩnh vực sản xuất và phân phối thiết bị điện, niêm yết trên sàn HoSE cách đây một năm.
Trong nhóm này, hai công ty chứng khoán khác cũng xuất hiện gồm VIX và Vietcap. Với việc cổ phiếu tăng hơn 200% từ đầu năm, Chứng khoán VIX đã trở thành công doanh nghiệp lớn thứ hai trong ngành với giá trị 43.645 tỷ đồng, xếp sau SSI (70.000 tỷ đồng).
KSV, một công ty chuyên khai thác khoáng sản, gia nhập "câu lạc bộ" vốn hóa tỷ USD nhờ việc cổ phiếu có mức tăng 133% trong 4 tháng đầu năm. Doanh nghiệp này còn được biết đến là chủ mỏ đất hiếm Đông Pao tại Lào Cai.
Dự kiến, sàn chứng khoán sẽ đón thêm một doanh nghiệp với mức vốn hóa vượt 26.000 tỷ đồng trong năm nay là Chứng khoán Kỹ thương (TCBS). Doanh nghiệp này là công ty con của Techcombank, đang thực hiện việc chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) với mức định giá khoảng hơn 4 tỷ USD (108.000 tỷ đồng).
Số doanh nghiệp tỷ USD đã hiếm, số công ty có vốn hóa trên 100.000 tỷ đồng còn ít hơn, với 22 cái tên. Số đơn vị thuộc danh sách này chỉ chiếm 1,3% số đang xuất hiện trên sàn chứng khoán.
Vietcombank vẫn là đơn vị giá trị nhất trên sàn chứng khoán Việt Nam với vốn hóa đạt 517.216 tỷ đồng, tăng gần 7.500 tỷ đồng từ đầu năm.
8 tháng đầu năm, thị trường còn chứng kiến sự "trỗi dậy" của các công ty "họ Vin" khi Vingroup và Vinhomes vươn lên vị trí thứ hai và thứ ba về vốn hóa. Giá trị của hai doanh nghiệp này cùng Vincom Retail và Vinpearl đã tăng 572.000 tỷ đồng từ đầu năm.
Nhận định về tiềm năng của thị trường thời gian tới, Chứng khoán SSI dự báo VN-Index có thể đạt 1.750–1.800 điểm vào năm 2026. Chỉ số này sẽ đi lên tiếp nhờ các yếu tố nền tảng: mục tiêu kinh tế vĩ mô tăng trên 8%, môi trường lãi suất thấp, rủi ro thuế quan giảm bớt. Ngoài ra, bộ phận phân tích này cho rằng dự báo tăng trưởng lợi nhuận sau thuế cổ đông công ty mẹ toàn thị trường nửa cuối năm tăng 15,5%, ảnh hưởng tích cực đến điểm số.
Định giá P/E (hệ số tổng vốn hóa trên tổng lợi nhuận) của thị trường hiện ở mức 12,6 lần. Mức này vẫn thấp hơn trung bình 5 năm và vùng đỉnh 15–17 lần trong các giai đoạn cao điểm trước đây, tạo dư địa cho thị trường khi dòng vốn cải thiện.
SSI kỳ vọng rằng Việt Nam sẽ được FTSE Russell công bố nâng hạng lên thị trường mới nổi vào tháng 10/2025. Sự kiện này có thể giúp thu hút dòng vốn khoảng 1 tỷ USD từ các quỹ ETF theo chỉ số.
Quan sát từ các nước khác cho thấy, chứng khoán thường có diễn biến tích cực trong giai đoạn trước khi được nâng hạng, nhờ kỳ vọng dòng vốn ngoại gia tăng và tâm lý nhà đầu tư cải thiện rõ rệt. Đây sẽ là một trong những yếu tố hỗ trợ quan trọng cho VN-Index trong nửa cuối năm 2025.
Tuy nhiên, SSI cũng cho rằng thị trường có thể đối mặt với biến động điều chỉnh mạnh trong ngắn hạn do nhiều nhà đầu tư muốn chốt lời gia tăng. Ngoài ra, việc cho vay ký quỹ (margin) tăng cao cũng là rủi ro với thị trường.
Trọng Hiếu
