Được chế tạo và vận hành bởi SpaceLogistics LLC, công ty con của Northrop Grumman, vệ tinh Mission Extension Vehicle 1 (MEV-1) tách khỏi vệ tinh liên lạc IS-901 của công ty Intelsat hôm 9/4.

Mô phỏng vệ tinh MEV-1 (trái) và IS-901 (phải) chia tách. Ảnh: Northrop Grumman

MEV-1 và IS-901 đã ghép nối với nhau trên quỹ đạo địa đồng bộ (GEO) ở độ cao 36.000 km từ ngày 25/2/2020. Thời điểm đó, vệ tinh IS-901 trị giá 250 triệu USD đã ngừng hoạt động dù không gặp trục trặc nào sau 15 năm. Lý do duy nhất khiến nó phải ngừng hoạt động và chuyển sang "quỹ đạo nghĩa địa" là hết nhiên liệu để duy trì quỹ đạo và kiểm soát tư thế.

Thay vì loại bỏ một thứ còn tốt, Northrop Grumman đã phát triển MEV như một phương tiện kéo dài tuổi thọ, không chỉ đưa các vệ tinh không hoạt động trở lại làm việc mà còn có thể ghép nối với các vệ tinh vốn không được thiết kế với cơ chế ghép nối.

MEV-1 thực hiện ghép nối thành công nhờ một đầu dò đặc biệt đưa vào vòi động cơ chính của vệ tinh IS-901 và khóa chặt. Sau đó, nó đảm nhận nhiệm vụ đẩy và kiểm soát tư thế, giúp MEV-1 được tái kích hoạt và trở lại hoạt động. Dù nghe có vẻ đơn giản, quá trình này đòi hỏi một số kỹ thuật rất phức tạp.

Không chỉ ghép nối thành công, MEV-1 còn chứng minh được khả năng duy trì hoạt động cho IS-901 thêm 5 năm. Trước khi chia tách vào ngày 9/4, MEV-1 đã đẩy IS-901 xuống "quỹ đạo nghĩa địa", nơi vệ tinh này không gây nguy hiểm cho những phương tiện khác.

MEV-1 đang trên đường tiếp cận một vệ tinh khác để ghép nối. Trong khi "anh em" của nó, MEV-2, dự kiến tiếp tục ghép nối với vệ tinh Intelsat 10-02 thêm 4 năm nữa trước khi rời đi.

Những nhiệm vụ này không chỉ chứng minh công nghệ mà còn cho thấy hoạt động vũ trụ thương mại trong tương lai. Chúng mở ra một thị trường hoàn toàn mới với khả năng kéo dài tuổi thọ cho các vệ tinh vốn đã ngừng hoạt động và chỉ là rác vũ trụ.

Việc ghép nối vệ tinh có thể sẽ trở nên phổ biến hơn khi các vệ tinh mới được thiết kế để phù hợp với vệ tinh dịch vụ như MEV. Những phiên bản tiên tiến hơn của MEV sẽ không chỉ hoạt động như module đẩy mà còn có thể tiếp nhiên liệu cho vệ tinh, sửa chữa, thậm chí tháo dỡ chúng để thu hồi những thành phần có thể tái sử dụng mà không cần đưa toàn bộ vệ tinh trở lại Trái Đất.

Thu Thảo (Theo New Atlas)