Ảnh chụp X-quang đầu tiên về cơ thể người (trái) và ảnh chụp X-quang ngoài không gian đầu tiên trong nhiệm vụ Fram2 (phải). Ảnh: Wilhelm Conrad Rontgen/SpaceX/Fram2

Năm 1895, khi đang thí nghiệm với tia cathode, giáo sư vật lý người Đức Wihelm Rontgen tình cờ phát hiện tia X. Nhận thấy công nghệ này có thể mang lại lợi ích cho lĩnh vực y tế, Rontgen đã chụp bức ảnh X-quang đầu tiên về cơ thể người. Đó là hình ảnh bàn tay đeo nhẫn của vợ ông.

Khoảng 130 năm sau, phi hành đoàn của nhiệm vụ tư nhân Fram2 tái hiện tấm hình X-quang này - nhưng ở ngoài không gian, Space hôm 7/4 đưa tin. Trong nhiệm vụ, tàu Crew Dragon của SpaceX đưa 4 hành khách bay lên không gian hôm 31/3, làm nên lịch sử khi trở thành chuyến bay vũ trụ có phi hành đoàn đầu tiên tuân theo quỹ đạo cực. Chuyến bay được tài trợ bởi tỷ phú tiền điện tử người Malta Chun Wang, đồng thời cũng là chỉ huy nhiệm vụ Fram2.

Trong hành trình không gian kéo dài ba ngày rưỡi, Wang cùng 3 đồng đội thực hiện tổng cộng 22 thí nghiệm, bao gồm quan sát các cực Trái Đất, trồng nấm và chụp những hình ảnh X-quang đầu tiên của con người trên quỹ đạo. Thí nghiệm tiên phong này nhằm xác nhận tính khả thi của việc thu được ảnh chụp X-quang chẩn đoán chất lượng cao trong điều kiện vi trọng lực, một bước quan trọng giúp đảm bảo sức khỏe cho phi hành gia trong những nhiệm vụ không gian sâu.

"Việc chứng minh rằng có thể chụp X-quang y tế vượt ra khỏi ranh giới trọng lực Trái Đất mở đường cho việc sử dụng công nghệ này ở bất cứ nơi nào có nhu cầu", Jeanne Walter, phó giám đốc tiếp thị và bán hàng của MinXray, công ty tham gia vào dự án chụp ảnh X-quang ngoài không gian, cho biết.

Sau khi chụp X-quang bàn tay thành công, họ tiếp tục thử nghiệm công nghệ này với hàng loạt hình ảnh chẩn đoán khác bao gồm cẳng tay, xương chậu, bụng và ngực. Phi hành đoàn cũng chụp các thiết bị điện tử để kiểm tra khả năng sử dụng tia X như một công cụ chẩn đoán phần cứng. Phi hành đoàn cũng thực hiện quét DXA (đo hấp thụ tia X năng lượng kép).

Tàu Crew Dragon đưa phi hành đoàn Fram2 hạ cánh bằng dù xuống Thái Bình Dương, cụ thể là ngoài khơi bờ biển Oceanside, bang California, Mỹ, hôm 4/4. Các phi hành gia được đưa lên trên tàu Dragon Shannon của SpaceX, sau đó tới Trung tâm Vũ trụ Johnson của NASA ở Houston để hoàn thành một số thử nghiệm và thu thập dữ liệu sinh trắc học sau chuyến bay, đồng thời hồi phục sức khỏe sau thời gian sống trong môi trường vi trọng lực.

Thu Thảo (Theo Space)