Đây là điểm mới trong dự thảo Luật Giáo dục đại học sửa đổi được Bộ giới thiệu tại tọa đàm lấy ý kiến các trường khu vực phía nam, ngày 1/7.

Lý giải, ông Hoàng Minh Sơn, Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo, cho biết khi tổng kết tình hình thực hiện Luật giáo dục đại học, mô hình hội đồng trường hai cấp ở đại học quốc gia, vùng là một trong nhiều vướng mắc, bất cập. Ủy ban Dân nguyện và Giám sát Quốc hội đã đề nghị Bộ xem xét, sửa đổi luật về sự tồn tại song song của hội đồng trường đại học thành viên và hội đồng đại học quốc gia.

Trước đó, trong một phiên thảo luận hôm 15/5, khi bàn về mô hình này, đại diện ban soạn thảo luật cho hay đang cân nhắc 3 phương án: giữ nguyên hoặc giảm vai trò của một trong hai hội đồng trường.

"Qua phân tích, cân nhắc thì ban soạn thảo đưa ra đề xuất bỏ hội đồng trường ở các trường đại học thành viên. Vì giữ nguyên như hiện nay thì không giải quyết được bất cập trong thực tế", Thứ trưởng nói.

Ngoài ra, đề xuất bỏ mô hình này còn xuất phát từ ý kiến của đại học quốc gia, đại học vùng, theo ông Sơn. Tuy nhiên, ông không cho biết cụ thể vấn đề vướng mắc, bất cập.

Thứ trưởng Hoàng Minh Sơn trao đổi tại tọa đàm lấy ý kiến dự thảo Luật Giáo dục đại học sửa đổi, sáng 1/7. Ảnh: BTC

Tại tọa đàm, PGS.TS Lê Tấn Lộc, Chủ tịch Hội đồng trường Đại học Kinh tế - Luật, Đại học Quốc gia TP HCM, không đồng tình với đề xuất.

Theo ông, hội đồng trường là một trong những trụ cột quan trọng để thực quyền tự chủ. Đây là tổ chức quản trị cao nhất trong trường, quyết định các vấn đề chiến lược. Hội đồng trường quyết liệt, hoạt động linh hoạt thì một trường đại học mới có khả năng thành công và phát triển.

PGS.TS Lộc cho rằng các trường thành viên của đại học quốc gia, đại học vùng đều là pháp nhân độc lập. Các trường đào tạo đa ngành, đa lĩnh vực, có quy mô lớn và thực chất không khác gì một cơ sở giáo dục đại học thông thường. Do đó, việc không tổ chức hội đồng trường ở các đơn vị này sẽ làm hạn chế vai trò tự chủ.

Mặt khác, mô hình đại học quốc gia, vùng có tính đặc thù, cần có một cơ chế vận hành riêng. Trong đó, đại học quốc gia, vùng đảm nhận vai trò điều phối, định hướng và hỗ trợ chung, còn các trường đại học thành viên tổ chức thực hiện cụ thể.

PGS.TS Lê Tấn Lộc, Chủ tịch Hội đồng trường Đại học Kinh tế - Luật (UEL) phát biểu ý kiến. Ảnh: BTC

Ông lấy ví dụ Hội đồng đại học của Đại học quốc gia TP HCM quyết định chiến lược nghiên cứu khoa học, đào tạo tập trung ở các nhóm ngành, lĩnh vực trong từng giai đoạn; chính sách thu hút nhân tài chung cho hệ thống. Hội đồng trường thành viên căn cứ trên thực tế đơn vị sẽ quyết định chính sách tuyển sinh, đào tạo, nhân sự, tài chính cụ thể cho trường.

"Tôi nhận thấy quá trình hoạt động và phối hợp giữa hai hội đồng trường ở Đại học Quốc gia TP HCM rất ổn định, phát huy tự chủ của các đơn vị thành viên. Vấn đề là cách tổ chức ra sao, có thể các đại học khác lúng túng trong việc phân quyền dẫn đến bất cập khi thực hiện", PGS.TS Lộc đánh giá.

Ông lo ngại khi bỏ hội đồng trường, sự tự chủ, linh hoạt của các trường đại học thành viên không còn. Nếu việc gì cũng dồn lên trên sẽ gây ra tình trạng chậm chạp, ì ạch của cả hệ thống.

Đây cũng là điều khiến PGS.TS Trần Thiên Phúc, Phó hiệu trưởng trường Đại học Bách khoa, Đại học Quốc gia TP HCM, lo ngại. Nếu bỏ mô hình hội đồng trường hai cấp, ông e rằng hội đồng đại học quốc gia không thể ra quyết sách kịp thời cho các đơn vị thành viên.

Ông lấy ví dụ Đại học Quốc gia TP HCM có 8 trường đại học thành viên với quy mô mỗi trường lên đến chục nghìn sinh viên, tương đương các trường đại học đa ngành khác. Hội đồng trường thành viên có 15-20 người. Trong khi hội đồng đại học quốc gia có 21 người.

"Với số lượng thành viên như vậy, định kỳ 3 tháng họp một lần thì có đảm bảo giải quyết được các vấn đề, chính sách cho từng trường hay không", ông Phúc nói.

Do đó, PGS.TS Phúc cho rằng nên giữ hội đồng trường của các đơn vị thành viên. Vì các trường có quyền tự chủ thì phải có tổ chức, cơ chế giám sát - là hội đồng trường.

"Nếu có đề xuất khác thì chúng ta cần tổng kết, đánh giá khách quan về mô hình hiện nay, làm cơ sở cho các thay đổi, tránh các quyết định mang tính chủ quan", Chủ tịch Hội đồng trường Đại học Kinh tế - Luật nói.

Hội đồng trường là tổ chức quản trị của cơ sở giáo dục đại học, có chức năng quyết định hướng phát triển, cơ cấu tổ chức nhân sự, phân bổ và sử dụng nguồn lực, giám sát việc thực hiện chiến lược và trách nhiệm giải trình của cơ sở đó.

Luật giáo dục đại học sửa đổi năm 2018 quy định các cơ sở giáo dục đại học phải tổ chức hội đồng trường. Hội đồng trường công lập có ít nhất 15 thành viên trở lên, nhiệm kỳ 5 năm, họp định kỳ ít nhất 3 tháng một lần.

Thống kê của Bộ cho thấy 167/171 cơ sở giáo dục đại học công lập (trừ các trường thuộc Bộ Quốc phòng, Bộ Công an) đã thành lập, kiện toàn hội đồng trường.

Cả nước hiện có hai đại học quốc gia Hà Nội, TP HCM và ba đại học vùng (Huế, Đà Nẵng, Thái Nguyên). Mỗi đại học có 6-8 trường đại học thành viên. Theo quy hoạch mạng lưới giáo dục đại học đến năm 2030, số này sẽ tăng lên thành 4 đại học quốc gia, 5 đại học vùng.

Lệ Nguyễn