Thế giới động vật hoang dã qua tranh

Họa sĩ Đào Văn Hoàng mở triển lãm 160 tranh về động vật hoang dã của Việt Nam và thế giới.

Triển lãm chủ đề Nghệ thuật hoang dã - Thiên nhiên qua mắt một họa sĩ diễn ra tại trụ sở Hội Mỹ thuật TP HCM (đường Pasteur, phường Xuân Hòa), trưng bày hơn 160 tác phẩm.

Họa sĩ Đào Văn Hoàng, 65 tuổi, sinh tại TP HCM. Sau khi sang Pháp năm 1979, ông tự học hội họa trong thời gian làm công việc kỹ thuật và thiết kế đồ họa. Năm 1996, ông về nước, làm trong ngành quảng cáo và tham gia các hoạt động bảo tồn.

Năm 2014, ông từ bỏ sự nghiệp quảng cáo để theo đuổi ước mơ trở thành họa sĩ chuyên vẽ động vật hoang dã. Ông tập trung vẽ các loài của Đông Nam Á, nhất là những con vật đang có nguy cơ tuyệt chủng và ít được nhắc tới trong truyền thông bảo tồn. Tranh chủ yếu khai thác chất liệu acrylic trên canvas hoặc màu nước trên giấy.

Đào Văn Hoàng bên tác phẩm đầu tay khi chuyển sang làm họa sĩ. Bức tranh (ảnh sau) được thực hiện trong hai tháng, mang tên Trốc gốc. Tranh mang thông điệp về cảnh cuộc sống trơ trọi khi không còn rừng, được lấy cảm hứng từ loài voọc ở bán đảo Sơn Trà (TP Đà Nẵng). "Đây là bức tôi thích nhất trong triển lãm lần này", ông nói.

Tác giả trưng bày tranh về hơn 50 loài vật, trong đó chiếm số nhiều là các giống chim.

Nổi bật là bộ tranh vẽ 180 giống chim ở vườn quốc gia U Minh Thượng (An Giang), được thực hiện trong năm 2008-2009 khi ông tham gia công tác bảo tồn tại đây. Họa sĩ chỉ trưng bày một phần, thay vì mô tả hình dáng chính xác, họa sĩ muốn thể hiện những khoảnh khắc sống động của từng loại chim.

Tranh vẽ đại bàng Harpy (trái). Tác giả chỉ được thấy loài này trong điều kiện nuôi nhốt ở vùng Amazon. Tác phẩm giúp người xem cảm nhận được sự mạnh mẽ qua chiếc mỏ, chùm lông đầu và ánh mắt. Bên phải là tác phẩm Như cánh vạc bay, lấy cảm hứng từ những lần tác giả ghé vườn quốc gia Tràm Chim (Đồng Tháp). Ảnh sau vẽ loài chim cu vằn, được họa sĩ nhìn thấy khi đến thăm nhà bạn ở Bà Rịa - Vũng Tàu (nay thuộc TP HCM).

Để hiểu về các loài động vật và có cảm hứng sáng tác, Đào Văn Hoàng thường xuyên lặn lội vào rừng, các khu bảo tồn ở Việt Nam và nhiều nước khác. Ông đồng hành các nhà khoa học, nghiên cứu kỹ lưỡng về giải phẫu, hành vi và môi trường sống đặc thù của từng loài.

Loài nhạn đen châu Phi được họa sĩ bắt gặp ở Zimbabwe. Ảnh sau là con vẹt đỏ đuôi dài, ông thấy chúng trong lúc đi dọc bãi biển Corcovado ở Costa Rica.

Nhiều tác phẩm về những loài linh trưởng được trưng bày ở triển lãm. Ảnh trước là hai mẹ con voọc mũi dài. Họa sĩ lần đầu gặp loài này ở vườn quốc gia Bako, bang Sarawak, Malaysia. "Tôi cố ý bỏ đi bối cảnh cây cối, chỉ giữ lại hình ảnh linh trưởng đang lơ lửng giữa không trung", ông nói.

Ảnh sau mang tên Bước nhảy đầu đời, vẽ khỉ lùn Tarsier, nổi bật với đôi mắt khổng lồ, xương cổ chân dài và khả năng xoay đầu 180 độ. Tác giả thấy loài này ở Vườn quốc gia Tangkoko (Indonesia), nơi ông từng vẽ tranh tường về bảo tồn. Cả hai tác phẩm này thuộc loạt tranh Linh trưởng bay, từng trưng bày tại hội nghị Three Monkeys.

"Con đười ươi này tôi gặp ở một trung tâm cứu hộ tại Sulawesi, khi đang vẽ tranh tường cho vườn quốc gia Tangkoko. Nó để lại ấn tượng sâu đậm nên tôi muốn tái hiện qua nét vẽ", họa sĩ cho biết.

Theo Đào Văn Hoàng, vẽ động vật hoang dã khó nhất là phải khắc họa chính xác về mặt giải phẫu, tỷ lệ cơ thể. Từ độ cong của một chiếc sừng, cấu trúc bộ lông cho đến đôi mắt đều được ông nghiên cứu tỉ mỉ.

Tranh thực hiện năm nay, thể hiện con hổ di chuyển trong đám cỏ cao. Màu sắc hòa trộn, hoa văn trùng khớp khiến nó gần như vô hình. Trong tác phẩm này, ông cố gắng thể hiện chuyển động của cả hổ lẫn cỏ trong làn gió.

Đào Văn Hoàng cho biết vẽ động vật cũng cần phải nắm bắt đặc trưng trong hành vi của chúng, như cách con chim rỉa lông, vượn chuyền cành hay con báo ẩn mình săn mồi.

Một trong những tác phẩm Đào Văn Hoàng yêu thích, được trưng bày tại hội nghị quốc tế về dơi ở Thái Lan năm 2019. Dựa trên khung cảnh rừng ngập mặn Cần Giờ - nơi vẫn còn đàn dơi trú ngụ, tác giả tưởng tượng nhóm đầu tiên bay ra vào buổi tối đầy bí ẩn, lặng lẽ như một phi đội.

Ảnh sau là dơi mui, được đặt tên Nửa giấc. Ông vẽ theo lời kể của người bạn Joe Chun-Chia Huang về loài dơi nhỏ này ở Nhật Bản và Hàn Quốc. Chúng có thể hạ nhiệt độ cơ thể để ngủ đông dưới lớp tuyết. Khi vẽ, ông tưởng tượng con người hay một sinh vật nào đó đi ngang và đánh thức nó khỏi giấc ngủ dài.

Bức tranh loài sơn dương đang leo vách đá. Ông lấy bối cảnh là vách đá vôi dựng đứng ở đảo Cát Bà (Hải Phòng) - nơi người ta tin sơn dương vẫn còn sống sót.

Tranh về loài vượn cáo Archaeoindris đã tuyệt chủng, vẽ năm 2016.

Theo họa sĩ, thách thức trong vẽ động vật hoang dã còn đến từ việc hình dung những loài đã tuyệt chủng. Với Archaeoindris, các nhà khoa học chỉ tìm thấy một hộp sọ và vài mảnh xương. Phần còn lại khi vẽ gần như hoàn toàn do tưởng tượng nhưng vẫn dựa vào một số giả thuyết khoa học.