Hồi tháng 7, nhiều ảnh về phụ nữ miền Bắc đầu thế kỷ 20 của Léon Busy (1874-1951) được chia sẻ lại trên một số trang tổng hợp tư liệu xưa. Các bức ảnh hiện thuộc bộ sưu tập Les inspirations de Claire Glorieux của Bảo tàng Albert Kahn (Pháp), do nhiếp ảnh gia thực hiện từ năm 1914 đến 1921.

Trong hình, ông chụp một cô gái mặc yếm trắng đang têm trầu, năm 1916. Tục ăn trầu có từ thời Hùng Vương, gắn liền truyện Sự tích trầu cau. Trong quan niệm người Việt, miếng trầu là đầu câu chuyện, giúp mọi người gần gũi, cởi mở với nhau. Trầu cau còn là lễ vật trong các nghi lễ như tế tự, tang ma, cưới hỏi, đồng thời mang ý nghĩa biểu tượng của tình nghĩa anh em, tình cảm đôi lứa.

Nhiếp ảnh gia người Pháp ghi lại chân dung cô gái thuộc giới nhà giàu, năm 1915.

Năm 1909, ông Albert Kahn (1860-1940) - chủ nhà băng đồng thời là nhà từ thiện người Pháp - muốn lập ''Kho lưu trữ của hành tinh'', gồm tư liệu ảnh về 50 quốc gia bằng kỹ thuật chụp ảnh màu tiên tiến nhất khi ấy. Để thực hiện dự án, ông thuê loạt nhiếp ảnh gia đi đến các nước, trong đó Léon Busy sang Việt Nam.

Một cô gái tham gia lễ hội, được Léon Busy chụp trong khoảng năm 1914-1918.

Nhóm phụ nữ trong đội cờ người, hiện diện sống động qua ống kính của Léon Busy, năm 1914-1918.

Cờ người là một trong số trò chơi dân gian diễn ra vào các dịp lễ hội của Việt Nam nói chung cũng như xứ Bắc nói riêng. Bộ môn này thừa hưởng luật chơi của cờ tướng, các quân cờ sẽ do người đóng thế và di chuyển theo lệnh từ người chơi.

Một phụ nữ thuộc tầng lớp thượng lưu, ngồi trên chõng tre ở sân nhà, được nhiếp ảnh gia chụp năm 1915.

Hình ảnh quen thuộc của nữ giới ở nông thôn miền Bắc đầu thế kỷ 20.

Léon Busy ghi lại hình ảnh các cô gái với đôi chân lấm bùn vì làm nông.

Thời gian ở Việt Nam, nhiếp ảnh gia còn chụp nhiều bức về cảnh quan Hà Nội. Các tác phẩm của ông từng được triển lãm tại Hà Nội hồi tháng 12/2013, gần nhất là sự kiện có chủ đề Hà Nội - Khởi đầu một đô thị kiểu phương Tây ở Đông Nam Á, diễn ra tháng 4/2023.

Phương Linh

Ảnh: Bảo tàng Albert Kahn