Hôm 8/4, Xuân Hinh đăng tải video đón tuổi mới, khoe các lẵng hoa, quà được bạn bè, đồng nghiệp tặng. Trước đó một ngày, nhiều diễn viên như vợ chồng Thu Trang - Tiến Luật, Khả Như, Hà Hương đến Bảo tàng đạo Mẫu ở Sóc Sơn, Hà Nội - nơi Xuân Hinh đang sống - thăm và tổ chức sinh nhật cho ông.

Ở tuổi trung niên, nghệ sĩ tận hưởng cuộc sống bình yên. Trong một video trên kênh YouTube cá nhân, Xuân Hinh cho biết hàng ngày dậy từ 5h30, sau đó tập thể dục nhẹ nhàng và ăn sáng lúc 7h30. Ông nhận bản thân nghiện cà phê, thường uống một, hai cốc mỗi ngày. Tâm niệm ''Một nụ cười bằng mười thang thuốc bổ'' nên ông luôn giữ thái độ tích cực, mang tiếng cười đến cho những người xung quanh. Những năm gần đây, nghệ sĩ đăng tải nhiều video đời thường trên TikTok như gặp gỡ bạn bè, chăm sóc vườn tược hay đi ăn những món bình dân.

Xuân Hinh chụp tại Bảo tàng đạo Mẫu. Ảnh: Nhân vật cung cấp

Nghỉ hưu ở Nhà hát Chèo Hà Nội từ năm 2017, ông dành thời gian nhiều hơn cho gia đình. ''Tôi đi diễn nhiều thì vợ con cũng buồn. Giờ tre già rồi sẽ có măng mọc, không lo'', ông từng nói. Nghệ sĩ được ngưỡng mộ với cuộc hôn nhân hạnh phúc bên bà xã Phương Lan, có hai con ''đủ nếp đủ tẻ''. Con gái lớn Bảo Linh, 30 tuổi, đã lập gia đình, hiện mang thai bé đầu lòng. Cô cùng chồng - Đức Triệu - hoạt động kênh TikTok về thời trang, được chú ý với các video hướng dẫn phối đồ đa dạng, linh hoạt.

Bảo Linh cho biết bố luôn ủng hộ những điều cô làm, luôn thích con cái có cá tính riêng. Khi Đức Triệu thực hiện các video mặc váy, ông giữ góc nhìn cởi mở, hiện đại, tôn trọng những sáng tạo riêng của con rể. Nghệ sĩ cũng quan tâm kênh TikTok của hai con, liên tục hỏi thăm, ủng hộ nhiệt tình. Thỉnh thoảng, ông xuất hiện trên video cùng con gái và con rể như một cách động viên họ duy trì tinh thần sáng tạo.

Ngoài 60 tuổi, Xuân Hinh có chút tiếc nuối khi sức khỏe, giọng hát không còn được như xưa. Dù vậy, ông liên tục cập nhật xu hướng mới, thử sức những gì chưa từng làm. Ông sẵn sàng làm việc với những nghệ sĩ trẻ say mê văn hóa truyền thống, có mong muốn phát triển các giá trị xưa.

Hồi tháng 3, Xuân Hinh gây chú ý khi hát, rap trong ca khúc Bắc Bling của Hòa Minzy. Ông nhận lời tham gia dự án khi đang quay phim điện ảnh Mùi phở, dự kiến ra mắt dịp Tết Nguyên đán 2026. Đến ngày quay, nghệ sĩ di chuyển giữa đêm từ bối cảnh làm phim đến Bắc Ninh lúc 1h, nghỉ ngơi đến 4h rồi sang Đền Đô ghi hình.

Ông cho biết không có nhu cầu nổi tiếng hơn hay quan trọng cát-xê ít hay nhiều, chấp nhận đứng sau làm ''trợ lý'' cho họ thêm động lực làm nghề. Trong một lần được hỏi về khả năng hợp tác Sơn Tùng M-TP, Xuân Hinh nói không ngại nếu ca sĩ viết một bài rap liên quan chèo và ngỏ lời mời ông.

49 năm sự nghiệp, công chúng nhớ đến Xuân Hinh với những vai diễn mang lại ''tiếng cười đượm nước mắt''. Ông là một trong những học trò nổi bật của ''vua hề chèo'' Mạnh Tuấn. Từ năm 1986, nghệ sĩ đã đi diễn cùng thầy, thường thể hiện các trích đoạn hài cổ. Thành công đến với nghệ sĩ khi ông biểu diễn tiết mục hề chèo Cu Sứt tại Festival cười năm 1988, được khán giả yêu thích. Từ đó, ông liên tục ghi dấu ấn qua các tác phẩm như Thầy bói đi chợ, Hề gậy theo thầy, Lý Toét xử kiện, Chồng rượu vợ đề, trở thành gương mặt được săn đón của làng hài.

Nhiều vai diễn của Xuân Hinh mang nét châm biếm, khắc họa số phận của những người nghèo khổ, nổi bật là nhân vật anh phu xe của Người ngựa, ngựa người. Đây cũng là tác phẩm thành công nhất của bộ đôi nghệ sĩ Xuân Hinh - Thanh Thanh Hiền, do đạo diễn Lê Hùng dàn dựng, nói về những mảnh đời bất hạnh trong xã hội qua cuộc gặp của một phụ nữ ''bán hoa'' và người phu xe vào đêm 30 Tết.

Để hóa thân các nhân vật có số phận, Xuân Hinh cũng từng nếm trải những cay đắng, có tuổi trẻ vất vả. Ông tâm niệm đóng vai nghèo khổ thì phải hiểu cuộc sống của họ. Ông thích cái tên ''kẻ chọc cười dân dã'' mà đạo diễn Doãn Hoàng Giang đặt cho mình, tự nhận bản thân đại diện cho người lao động lam lũ.

Dù trải qua lắm thăng trầm, Xuân Hinh nhận thấy cuộc đời không bạc đãi ông. Mất cái này, nghệ sĩ được bù lại thứ khác, vì thế ông sống vô tư, không quá tham vọng. Có chút của ăn của để, ông dành để sửa sang mộ phần cho tổ tiên, xây nhà thờ, làm những việc hướng về nguồn cội.

Nhiều năm được mời hầu đồng, hát văn, ''ăn lộc của Mẫu'', ông trả ơn bằng việc xây Bảo tàng đạo Mẫu. Công trình 5.000 m2 nằm giữa vườn cây ăn quả 50 năm tuổi. Khi xây dựng, Xuân Hinh mất nhiều công sức gom năm triệu viên ngói cổ, hơn một triệu viên gạch thất từ 500 hộ dân khắp nước. Ngoài các khu vực thờ Thánh Mẫu - người mẹ trong tâm tưởng, ông có một gian phòng tôn vinh những bà mẹ Việt Nam hiện đại. Nghệ sĩ chưa mở cửa cho công chúng mà chỉ đón tiếp một số người thân. Hiện Xuân Hinh ấp ủ việc mời thầy, cô giỏi về thư viện ở bảo tàng của mình để truyền tải kiến thức cho những ai thật sự yêu văn hóa dân tộc.

Phương Linh