Cuốn sách Nvidia - Cỗ máy tư duy vĩ đại (Stephen Witt) dày 459 trang, gồm 23 chương, ra mắt độc giả Việt hồi tháng 3. Nội dung chủ yếu xoay quanh chân dung Jensen Huang cùng quá trình phát triển của tập đoàn hàng đầu trong lĩnh vực thiết kế và sản xuất bộ xử lý đồ họa (GPU), các công nghệ liên quan đến đồ họa máy tính, AI.

Bìa "Nvidia - Cỗ máy tư duy vĩ đại". Sách do Nhà xuất bản Công thương ấn hành, 1980 Books giới thiệu. Ảnh: 1980 Books

Sách khám phá tiểu sử của Jensen Huang. Ông là người gốc Đài Loan, từng ở Thái Lan trước khi chuyển đến vùng quê tại Kentucky, Mỹ năm 10 tuổi. Tại đây, ông sống cách xa cha mẹ, không hiểu ngôn ngữ của mọi người xung quanh, bị bắt nạt, cô lập phải chung phòng với người từng dùng dao trong các cuộc ẩu đả hay phụ trách dọn nhà vệ sinh. Nhưng tác giả cuốn sách bình luận "Huang đã không chỉ tồn tại mà còn vượt lên trên tất cả". Chính quãng thời gian đó góp phần hun đúc nên bản lĩnh, khả năng ứng biến với khó khăn, dạy ông "giá trị của lao động chăm chỉ".

Theo tác giả, con người Jensen Huang nổi bật với tố chất lãnh đạo. Ông phỏng vấn bạn bè, đồng nghiệp của CEO để có thêm những nhận xét, đảm bảo tính khách quan. Chẳng hạn, Malachowsky và Curtis Priem - nhà thiết kế vi mạch của Sun Microsystems đã nhìn thấy điều đó ở Huang. Họ mời Huang cùng tham gia công ty khởi nghiệp - chính là Nvidia - với vai trò quản lý điều hành. Việc tại vị CEO xuyên suốt hơn ba thập niên phát triển của tập đoàn là minh chứng cho tài năng của ông.

Một trong những bí quyết làm nên thành công của "đế chế" công nghệ là xây dựng nguyên tắc làm việc khắt khe. Huang đặt yêu cầu cao về cả cường độ lẫn chất lượng. Vì thế, khi một cá nhân mắc lỗi, ông chỉ trích công khai để những nguời khác rút kinh nghiệm. Krik - một cộng sự của ông - cho rằng "việc quát tháo là một phần trong chiến lược thúc đẩy tinh thần của anh ấy. Khi tra tấn một người, anh ấy đang ép cả tập thể phải rút ra được bài học - và chắc chắn họ sẽ không bao giờ quên được".

Hiểu được phong cách lãnh đạo của Huang nên dù đối mặt áp lực, nhân viên vẫn "sùng bái" ông. Trong số hơn 100 nhân viên cũ và hiện tại của tập đoàn mà Stephen Witt phỏng vấn, hầu hết ghi nhớ câu chuyện cảm động về Huang. Một nhân viên - người từng bị Huang làm bẽ mặt trước hàng chục người khác (bị yêu cầu trả lại toàn bộ lương) - kể khi anh bị chẩn đoán mắc căn bệnh nghiêm trọng, chính Huang đã đề nghị trả toàn bộ chi phí bằng tiền cá nhân. Hay Ben Garlick, quản lý cấp cơ sở phụ trách 10 người trong công ty hàng nghìn nhân viên, rời Nvidia để tham gia một dự án khởi nghiệp, Huang gần như "cầu xin" anh ở lại. Điều đó khiến anh bất ngờ, bởi: "Tôi thậm chí không nghĩ rằng Jensen biết tên tôi".

Tuy nhiên, nhiều ý kiến vẫn bày tỏ lo ngại rằng dù mang ý tốt, sự thẳng thừng của ông khiến người khác tổn thương trong thời gian dài. Sách có đoạn: "Nếu phải nói về một nhược điểm của Huang, có lẽ đó chính là sự thẳng thắn đến mức cực đoan, đôi khi chạm đến ranh giới của sự xúc phạm. Huang không mấy kiên nhẫn với những ai bất đồng quan điểm với mình".

Jensen Huang, CEO Nvidia tại Triển lãm Computex 2024, Đài Loan, hồi tháng 6/2024. Ảnh: Khương Nha

Bên cạnh đó, để có sự đột phá, nguời đứng đầu cần dám liều lĩnh. Một trong những quyết định đáng chú ý của Jensen Huang là đặt cược tương lai Nvidia vào CUDA. Bất chấp sự hoài nghi của thị trường, nội bộ và những ám ảnh từ thất bại đến mức sắp phá sản trong quá khứ, ông vẫn tin rằng GPU không chỉ phục vụ game mà còn là nền tảng cho tính toán hiệu năng cao và AI. Trong thời điểm khó khăn, tâm niệm không từ bỏ ấy được thể hiện qua dòng chữ viết tắt trên tấm bảng: O.I.A.L.O (Once in a Lifetime Opportunity - Cơ hội chỉ có một lần trong đời). Ngay cả khi đứng cuối trong thị trường cạnh tranh, ông xem đó là độ lùi có giá trị để quan sát những người phía trước.

Sự kiên định đến mức cố chấp đã khiến canh bạc này thành công, đưa CUDA trở thành xương sống trong cuộc cách mạng AI toàn cầu. Nó đồng thời nâng tầm Nvidia từ nhà sản xuất chip đồ họa thành thế lực định hình tương lai công nghệ của nhân loại. Theo The Guardian, "nếu AI là bộ não của xã hội hiện đại thì Nvidia là kiến trúc sư thiết kế nó".

Ngoài ra, cuốn sách bàn luận về mối đe dọa AI gây ra. Jensen Huang cho rằng điều đó không đáng bận tâm bởi, AI không có khả năng tự nhận thức: "Sự tự tin của Jensen bắt nguồn từ những điểm khác biệt cơ bản giữa AI và bộ não sinh học. Các hệ thống AI cũng không kết nối với hệ thần kinh tự động. Chúng không có vùng dưới đồi, không có hồi hải mã, cũng chẳng có tuyến tùng. AI không bị ảnh hưởng bởi hormone, không có ham muốn giới tính, không cần ngủ, không thể yêu thương con cái, và chưa bao giờ có một giấc mơ".

Tác giả Stephen Witt đặt ra câu hỏi: "Liệu Huang, bị cám dỗ bởi sức mạnh của những gì ông ấy đã xây dựng, có đang đánh cược với tương lai của loài người không?". Khi hỏi trực tiếp Jensen Huang, thứ tác giả nhận về là sự tức giận bởi ông cho rằng đây là câu hỏi lặp đi lặp lại, gây mệt mỏi.

Phủ nhận tác hại của AI trong tương lai là tư tưởng thống nhất xuyên suốt những phát biểu của ông. Trước đó, theo tác giả, vào tháng 5/2023, Huang không ký vào tuyên bố khẳng định nguy cơ AI vượt tầm kiểm soát, tương đương với chiến tranh hạt nhân. Khi SB 1047 của California, dự luật nhằm ngăn ngừa các thảm họa liên quan đến AI, đề ra hồi tháng 2/2024, Jensen không đưa ra bình luận công khai, nhưng ông tiếp tục nhấn mạnh rằng không có dữ liệu nào minh chứng cho những suy đoán có phần hoang tưởng về rủi ro AI. Mới đây, cuối tháng 5, Jensen Huang chỉ trích dự báo "AI gây thất nghiệp" của CEO Anthropic tại sự kiện VivaTech ở Paris.

Tác giả Stephen Witt. Ảnh: Elizabeth Weinberg

Stephen Witt, 46 tuổi, là một nhà báo điều tra, tác giả sách và nhà sản xuất phim truyền hình người Mỹ. Ông nổi tiếng với khả năng kể chuyện và những bài viết chuyên sâu về công nghệ và kinh doanh. Tác phẩm của ông đã xuất hiện trên nhiều tờ báo và tạp chí như The New Yorker, Financial Times, Wall Street Journal và GQ. Các cuốn sách đã được xuất bản của ông bao gồm: The Thinking Machine: Jensen Huang, Nvidia, and the World's Most Coveted Microchip, How music got free.

Khánh Linh