"Lần đầu tiên sau 6 năm làm du lịch, homestay nhà tôi kín khách suốt 3 tháng, hàng trăm tin nhắn hỏi đặt phòng không kịp trả lời", chị Vàng Thị Thông, chủ Bản Liền Pine Homestay ở Bắc Hà, Lào Cai, cho biết.

Homestay cũng là nơi gia đình chị sinh sống, nằm ở Bản Liền, cách trung tâm huyện Bắc Hà hơn 20 km. Tháng 4 vừa qua, một chương trình truyền hình thực tế chọn homestay của chị làm bối cảnh quay và chỗ ở cho nghệ sĩ trong một tuần. Sau khi phát sóng đầu tháng 7, người phụ nữ Tày 36 tuổi bất ngờ thành hiện tượng mạng xã hội. Những video cuộc sống thường ngày do chị đăng trên trang cá nhân thu hút hàng triệu lượt xem.

Chị Thông hướng dẫn các nghệ sĩ trải nghiệm cuộc sống bản làng trong chương trình truyền hình thực tế. Ảnh: Gia đình Ha Ha

"Lúc ghi hình, tôi không nghĩ ngợi gì, cũng không biết các nghệ sĩ ở nhà mình nổi tiếng ra sao", chị nói và cho hay homestay được biết đến rộng rãi khiến cả nhà bất ngờ và cũng là niềm vui lớn.

Sau khi chương trình lên sóng, lượng khách đặt phòng tại homestay tăng đột biến, không còn phòng trống trong ba tháng 7-9, kể cả ngày trong tuần. Gia đình chị Thông đang trong những ngày "bận nhất suốt 6 năm làm du lịch". Tuy nhiên, họ không đón khách dồn dập mà cứ ba ngày đón khách lại nghỉ hai ngày để dọn dẹp.

Anh Phạm Hoàng Long, sống tại Hà Nội, cho biết ghé bản Liền và lưu trú tại homestay gia đình chị Thông vào tháng 6. Tình cờ xem được chương trình được quay ở bản Liền, anh vui vì điểm đến xa xôi ở Bắc Hà được lan tỏa. Anh cho hay đã có một kỳ nghỉ "chữa lành" đúng nghĩa tại bản Liền. Cảnh đẹp, không khí trong lành, trà ngon.

"Điều đặc biệt là chị chủ đa tài, nấu ăn ngon, biết thổi kèn lá; tổ chức nhiều tour hay ho như đan nón bằng lá cọ, đi bắt cá suối, hái chè và học cách chế biến chè thủ công ngay tại homestay", anh Long nói và cho biết sẽ sớm quay lại bản Liền nếu đặt được phòng ở nhà chị Thông.

Chị Vàng Thị Thông và chồng bắt đầu kinh doanh homestay từ cuối 2019, sau khi tham gia dự án du lịch nông thôn bền vững cùng 4 hộ khác trong bản. Dự án tổ chức các lớp tập huấn về đón khách, nấu ăn an toàn, quản lý lưu trú và cho vay 50 triệu đồng vốn trang bị cơ sở vật chất. Từ căn nhà sàn trên mảnh đất 100 m2, chị Thông dành 7 phòng tập thể và một phòng riêng làm homestay, có thể đón tối đa 20 khách. Giá lưu trú 150.000 đồng một người mỗi đêm.

Chị Thông nói làm du lịch đỡ nhọc nhằn hơn việc đồng áng "phơi nắng, phơi sương", nhưng gia đình vẫn giữ ruộng nương. Chị lồng ghép công việc nhà nông vào tour trải nghiệm để khách hiểu thêm đời sống dân bản. Vẫn phải "phơi nắng" khi dẫn khách nhưng đổi lại, được trò chuyện, gặp gỡ nhiều người khiến chị thấy vui hơn.

Chị Thông hướng dẫn du khách nước ngoài đeo gùi. Ảnh: Bản Liền Pine Homestay

Tour trải nghiệm được thiết kế linh hoạt, gắn liền với lịch sinh hoạt. Nếu gia đình đi hái chè buổi sáng, khách có thể đi cùng. Chiều, gia đình ra đồng cào bờ, cấy lúa, khách cũng có thể tham gia. Nếu khách muốn tham quan thác, suối ngoài lịch làm nông, vợ chồng chị sẽ chia nhau công việc nhà để dẫn khách đi, có tính thêm phí.

"80% khách thích theo lịch sinh hoạt của gia đình, nhà làm gì khách làm theo, nhà ăn gì khách ăn nấy", chị Thông nói.

Khách trải nghiệm công việc đồng áng thường không quen việc, đôi khi làm chậm hoặc bỏ dở, gia đình phải thuê thêm người làm nốt để kịp mùa vụ. Một số công việc tiềm ẩn nguy hiểm như phát cỏ bằng dao sắc được chị lược bỏ khỏi lịch. Trước mỗi trải nghiệm, gia đình đều trao đổi kỹ, nếu khách vẫn muốn thử sức, họ phải cam kết tự đảm bảo an toàn. Các hoạt động như hái rau, làm gốm, cấy lúa, hái chè thường mất nguyên buổi, có khi kéo dài đến tối. Mức phí cho 4-5 trải nghiệm cùng gia đình dao động 400.000-500.000 đồng mỗi nhóm.

Du khách nước ngoài trải nghiệm bắt cá ở bản Liền. Ảnh: Bản Liền Pine Homestay

Dù bận rộn và nhiều công việc hơn so với chỉ làm nông thuần túy, chị Thông vẫn xem việc kết hợp làm du lịch là cách giữ gìn nếp sinh hoạt truyền thống, đồng thời tạo thu nhập ổn định cho gia đình. Một ngày của gia đình chị thường bắt đầu từ 4-5h và kết thúc khi đã quá nửa đêm.

Sáng sớm, khách còn ngủ, chị tranh thủ ra đồng. Đến khoảng 7h khách dậy, chị trở về nhà lo bữa sáng. Công việc trong nhà được chia đều, chồng phụ trách nấu ăn, chị Thông dẫn khách đi trải nghiệm, khi rảnh con gái cũng phụ dọn dẹp, hái chè. Với những đoàn đông khoảng 20 người, chị thường nhờ hàng xóm sang hỗ trợ nấu nướng, việc hướng dẫn khách trải nghiệm vẫn do chị trực tiếp đảm nhận.

Đoàn khách nước ngoài dùng bữa cùng gia đình chị Thông. Ảnh: Bản Liền Pine Homestay

Sự nổi tiếng cũng giúp gia đình chị Thông đón khách thuận lợi hơn, tăng thu nhập. Dù vậy, chị vẫn giữ nguyên tắc làm du lịch bền vững, không nhận khách ồ ạt để tránh xáo trộn sinh hoạt. Nếu đã có đoàn đông 8-10 người đặt trước, chị Thông sẽ không nhận thêm đoàn khác để tránh quá tải. Trường hợp khách đến đông hơn khả năng đón tiếp, chị sẽ giới thiệu sang các gia đình khác trong bản để cùng chia sẻ nguồn khách và tăng thu nhập cho cộng đồng.

Người phụ nữ Tày này luôn tâm huyết với việc phát triển du lịch gắn gìn giữ văn hóa vùng cao. Ở tuổi 39, chị Thông vừa làm nông, vừa kinh doanh homestay, vừa học thêm mỗi ngày để làm du lịch tốt hơn. Chị mong du lịch giúp dân bản đỡ vất vả mà vẫn giữ được bản sắc.

"Du lịch chỉ bền khi cả bản cùng chia sẻ, cùng giữ cái riêng của mình", chị nói.

Bích Phương