Theo số liệu của Cục Du lịch Quốc gia, hai tháng đầu năm, lượng khách nhập cảnh bằng đường biển đạt gần 100.000 lượt, tăng 10% so với cùng kỳ năm ngoái. Năm 2024, lượng khách tàu biển đạt gần 250.000 lượt, bằng 95% so với cùng kỳ năm 2019, cho thấy dấu hiệu phục hồi mạnh của tệp khách này. Các tàu biển đến Việt Nam chủ yếu đến từ thị trường Mỹ, Anh, Đức, Pháp, Trung Quốc, Singapore.

Một đoàn khách tàu biển cập cảng Việt Nam. Ảnh: Saigontourist

Ông Bùi Minh Thắng, Giám đốc công ty dịch vụ du lịch thương mại Phương Thắng trụ sở tại Khánh Hòa, cho biết công ty có hơn 10 chương trình tour phục vụ tệp khách này tại Nha Trang. Tệp khách du lịch bằng tàu biển có độ tuổi từ 40 đến 70, sức chi cho mua sắm từ 50 USD đến vài nghìn USD tại mỗi điểm dừng, tùy từng chương trình. Khách chủ yếu đã về hưu, thành phần trí thức.

Dư dả, chi tiêu mạnh tay và dễ tính, có trình độ - tệp khách đường biển sở hữu mọi ưu điểm mà ngành du lịch của mọi quốc gia đều mong muốn. Tuy nhiên, theo ông Thắng, họ chưa chi tiêu đủ nhiều như mong muốn tại Việt Nam vì phần lớn các cảng biển, như Nha Trang, vẫn chưa có điểm mua sắm lớn. Tân Cảng, Cam Ranh cũng không có quầy hàng nào nên khách muốn tiêu tiền cũng không biết tiêu ở đâu. Bên cạnh đó, thời gian khách lưu lại tham quan ngắn nên chưa đủ kích thích khách chi tiêu họ thường rất háo hức trải nghiệm. Do đó, họ chưa kịp tiêu tiền đã phải rời đi.

"Cái gì họ cũng thích", ông Thắng nói.

Trong chuyến ghé thăm Việt Nam hồi tháng 8/2024 bằng du thuyền 5 sao Le Jacques Cartier, hai du khách Pháp Juliette và Sébastien dành nhiều lời khen ngợi về điểm đến. Sébastien "thích thú trước cách người dân cúi đầu trước mộ nữ anh hùng Võ Thị Sáu" trong tour đến Côn Đảo, còn Juliette háo hức với tour tham quan TP HCM và khen "quá tuyệt vời".

Khách du lịch tàu biển dù là trong hải trình dài ngày 8 - 9 ngày hay định tuyến 4 - 5 ngày vẫn luôn có đặc điểm đi với số lượng đông, thời gian tham quan ngắn tại các điểm đến, trung bình 4-8 tiếng.

Trong khi đó, khách tàu biển đến các nước khác thường dừng lại lâu hơn. Tại Hong Kong, Singapore, tàu thường dừng hai ba ngày, kích thích sức mua lớn của khách.

Các địa phương hút tệp khách tàu biển chủ yếu gồm Khánh Hòa, Phú Quốc và Quảng Ninh. Dự kiến trong năm 2025, lượng khách tàu biển đến Quảng Ninh tăng 30% so với năm ngoái, ước khoảng 60 chuyến tàu chở khách quốc tế cập cảng. Ngày 14/2, Phú Quốc đã đón chuyến tàu biển quốc tế đầu tiên của năm với 2.100 khách và đón thêm hai tàu với hơn 5.000 khách trong tháng 2. Khánh Hòa tính đến tháng 4 ước đón 9 tàu quốc tế với gần 15.000 khách cập cảng.

Phó tổng giám đốc Công ty dịch vụ lữ hành Saigontourist Đoàn Thị Thanh Trà cho biết năm 2025 công ty dự kiến phục vụ hơn 138.000 khách du lịch tàu biển, tăng 15% so với năm ngoái. Các hãng du lịch tàu biển khi vào Việt Nam thường chọn các tuyến theo hải trình Hạ Long, Đà Nẵng, Huế, Nha Trang, Bà Rịa - Vũng Tàu, TP HCM.

Du khách tàu biển chụp ảnh lưu niệm khi cập cảng Việt Nam. Ảnh: Saigontourist

Việt Nam có hơn 3.000 km đường bờ biển, nằm ở trung tâm du lịch khu vực châu Á - Thái Bình Dương và trên tuyến đường biển kết nối hai trung tâm du lịch tàu biển lớn là Singapore - Hong Kong. Do đó, Việt Nam càng có nhiều lợi thế trở thành điểm đến lựa chọn của các hãng tàu nổi tiếng thế giới.

Theo đánh giá của bà Trà, du lịch tàu biển trên thế giới đang phục hồi mạnh sau dịch, đặc biệt sau khi Trung Quốc mở cửa lại đón khách. Các hãng tàu đã liên tục tái lập và tăng cường tuyến du lịch Singapore, Malaysia, Hong Kong. Việt Nam trở thành điểm đến không thể thiếu trong hành trình trên.

Du khách rời tàu, cập cảng tại Việt Nam năm 2025. Ảnh: Saigontourist

Theo bà Thanh Trà, sản phẩm dành cho khách đi tàu biển hiện nay đã "rất khác" so với giai đoạn trước 2019. "Tuổi thọ" của sản phẩm du lịch trước đây có thể kéo dài 5 năm, hàng năm các đơn vị phục vụ chỉ cần cập nhật hoặc bổ sung sản phẩm mới. Từ năm 2022, sau tác động của dịch bệnh, các sản phẩm phục vụ tour cho tệp khách này đòi hỏi chi tiết, kỹ lưỡng hơn cho từng phân khúc nhóm khách cũng như từng thị trường.

Dữ liệu phân tích của Saigontourist cho thấy khách tàu biển ngày nay đặc biệt chú trọng dòng sản phẩm bao hàm các giá trị cộng thêm về sức khỏe tinh thần, thể chất và gắn kết bảo vệ môi trường, phát triển du lịch bền vững. Ngoài ra, khách cũng quan tâm đến các xu hướng mới, kết hợp khám phá trải nghiệm văn hóa, cuộc sống hàng ngày của người dân địa phương, nghệ thuật dân gian. Cung cấp cho khách tàu biển các dịch vụ kể trên cũng góp phần thu hút họ chi tiêu mạnh tay hơn.

Hiện tại, Việt Nam chưa có cảng chuyên về du lịch biển ngoại trừ Hạ Long là có cầu cảng đón khách quốc tế. Thiếu cảng chuyên về du lịch biển cũng là vấn đề cần khắc phục để đón được tệp khách "nhiều tiền, nhiều thời gian" này hơn. Cũng do thiếu cảng nên dịch vụ đi kèm chưa đồng bộ, nhiều khi tàu du lịch phải nhường vị trí cho tàu chở hàng. Ở một số cảng, du khách phải đi bộ khá xa mới đến được khu vực lên xe đón đi tham quan, ảnh hưởng không tốt đến trải nghiệm du lịch, mua sắm.

Bên cạnh đó, việc tổ chức nhập cảnh tàu và khách du lịch mất khá nhiều thời gian với nhiều thủ tục hành chính, gây khó khăn cho doanh nghiệp lữ hành. Số doanh nghiệp khai thác và có khả năng đáp ứng dịch vụ cho khách du lịch tàu biển chưa nhiều; chính sách visa chưa linh hoạt, thời gian nhập cảnh đi tàu biển còn ngắn.

Bà Trà cho rằng các địa phương cần xây dựng các sản phẩm ưu đãi khuyến khích các hãng tàu lưu đêm và khách lên bờ nghỉ đêm thông qua chương trình kích cầu riêng như xem xét chính sách tặng vé tham quan, suất trải nghiệm học nấu ăn. Các chính sách ưu đãi cần áp dụng trong một khoảng thời gian kích cầu cụ thể và đủ dài để kích hoạt. Thành lập Hội du lịch tàu biển nhằm tạo sự kết nối, chia sẻ thông tin, hợp tác giữa các doanh nghiệp cũng là mong muốn của các đơn vị lữ hành, dịch vụ.

"Nếu các tàu đến cảng Việt Nam có lịch trình ở lại qua đêm, họ sẽ có nhiều thời gian hơn để mua sắm", ông Thắng nói. Ngoài ra, theo các chuyên gia, Việt Nam cũng có cần thêm các trung tâm mua sắm lớn, sẽ khiến khách rút hầu bao nhiều hơn.

Phương Anh - Bùi Toàn