Các chuyên gia phân tích, thế giới đầu tư đang bước vào giai đoạn nhiều thử thách với những biến động kinh tế - tài chính toàn cầu, từ lãi suất, lạm phát cho đến địa chính trị. Trong bối cảnh đó, nhà đầu tư cá nhân - nhóm ngày càng đóng vai trò quan trọng trong dòng vốn - bắt đầu phân hóa theo hai xu hướng rõ rệt: một bên chủ động "bắt sóng thị trường" để tìm kiếm lợi nhuận ngắn hạn; bên còn lại kiên trì với chiến lược đầu tư định kỳ, tích sản dài hạn.

Dữ liệu trong và ngoài nước đang cho thấy xu hướng thứ hai ngày càng chiếm ưu thế, khiến quỹ mở dần trở thành lựa chọn phổ biến do phù hợp với cả người mới bắt đầu lẫn các nhà đầu tư có kinh nghiệm.

Chuyên gia Dragon Capital chia sẻ về chiến lược đầu tư quỹ mở tại Investor Day. Ảnh: Dragon Capital

Tăng trưởng quỹ mở tại Việt Nam

Theo đánh giá của các chuyên gia, với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ, dữ liệu thị trường và các nền tảng giao dịch ngày càng phổ biến, không ít F0 bị cuốn vào xu hướng đầu tư theo biến động thị trường. Họ thường phản ứng nhanh với tin tức, mua bán theo sóng và kỳ vọng lợi nhuận tốt trong ngắn hạn. Song, chiến lược này lại đòi hỏi nhiều thời gian theo dõi, kiến thức chuyên sâu và khả năng kiểm soát cảm xúc - điều không phải nhà đầu tư cá nhân nào cũng sở hữu. Đơn cử trong vòng 5 năm qua, thị trường đã chứng kiến ít nhất hai đợt sụt giảm mạnh ở mức từ 35-45% trong thời gian rất ngắn, như đợt khủng hoảng Covid-19 năm 2020 hay khủng hoảng trái phiếu doanh nghiệp năm 2022. Rất nhiều nhà đầu tư đã phải cắt lỗ sâu và không quay lại kịp khi thị trường hồi phục, dẫn đến tổn thất tài chính và tinh thần lớn. Số nhà đầu tư còn hiện hữu và kiếm được lợi nhuận qua những chu kỳ này hầu như rất ít.

Ngược lại, đầu tư định kỳ - tức bỏ ra một khoản tiền đều đặn mỗi tháng vào sản phẩm tài chính như quỹ mở, đang chứng minh là cách làm hiệu quả hơn trong dài hạn. Chiến lược này giúp nhà đầu tư trung hòa biến động thị trường, tích lũy tài sản đều đặn mà không cần lo lắng "chọn đúng thời điểm". Bên cạnh đó, hình thức đầu tư này còn giúp tránh những bẫy cảm xúc trên thị trường, giúp tập trung năng lượng và tinh thần cho những ưu tiên khác trong cuộc sống.

Theo thống kê từ Dragon Capital, những nhà đầu tư nắm giữ chứng chỉ quỹ DCDS trên 12 tháng thường đạt hiệu suất vượt trội hơn so với các nhóm nắm giữ trong thời gian ngắn hơn. DCDS, quỹ mở cổ phiếu lâu đời tại Việt Nam, ghi nhận mức hiệu suất vượt trội so với chỉ số thị trường VN-Index. Tính tới ngày 30/6, lợi nhuận lũy kế 5 năm gần nhất đạt 143,61%, tương ứng mức lợi nhuận kép bình quân 19,5% một năm. Theo đơn vị, điều này thể hiện giá trị của chiến lược đầu tư và nắm giữ dài hạn.

Hiệu suất đầu tư của DCDS. Ảnh: Dragon Capital

Trong ba năm gần đây, số lượng nhà đầu tư cá nhân tham gia các quỹ mở tại Dragon Capital đã tăng gấp 10 lần. Theo dữ liệu, nhà đầu tư đến từ khắp các tỉnh thành trên cả nước, trong đó hai khu vực dẫn đầu về tỷ lệ đăng ký là TP HCM và Hà Nội. Độ tuổi quan tâm tài chính đang ngày càng trẻ hóa. Số liệu từ ứng dụng DragonX của Dragon Capital cho thấy số lượng nhà đầu tư trong nhóm tuổi 30-45 tham gia thị trường vốn chiếm hơn 60%.

Cũng theo quỹ đầu tư này, lợi thế lớn của quỹ mở là khả năng tiếp cận linh hoạt, phù hợp với nhu cầu đa dạng của nhà đầu tư và có thể bắt đầu từ số vốn nhỏ. Với tính thanh khoản cao, nhà đầu tư có thể mua - bán chứng chỉ quỹ bất cứ lúc nào. Danh mục được quản lý chuyên nghiệp giúp đa dạng hóa rủi ro, chi phí hợp lý, nên nhà đầu tư có thể yên tâm ủy thác và không cần theo dõi thị trường liên tục. Đặc biệt, nhà đầu tư có thể bắt đầu với số vốn nhỏ, tích góp đều đặn mỗi tháng và từng bước tích lũy tài sản dài hạn. Chính sự linh hoạt và khả năng "cá nhân hóa" đã giúp quỹ mở trở thành kênh đầu tư ngày càng phổ biến với cả người mới lẫn nhà đầu tư lâu năm.

Trụ cột dài hạn cho tài chính cá nhân

Trên thế giới, quỹ mở từ lâu đã trở thành cấu phần không thể thiếu trong chiến lược tài chính cá nhân. Tại Mỹ, theo báo cáo mới nhất từ ICI Factbook 2024, hơn 56% hộ gia đình sở hữu chứng chỉ quỹ đầu tư. Trong đó, 87% nhà đầu tư dùng quỹ mở để tiết kiệm cho hưu trí và 82% tin rằng quỹ sẽ giúp họ đạt được mục tiêu tài chính. Tại châu Âu, khảo sát của BlackRock và YouGov năm 2024 chỉ ra rằng hơn 52% nhà đầu tư đang nắm giữ quỹ mở hoặc ETF và giới nữ được dự báo sẽ dẫn đầu xu hướng tham gia đầu tư lần đầu trong thời gian tới. Trong khi đó theo khảo sát năm 2024 của công ty FleishmanHillard, Trung Quốc có tới 76% nhà đầu tư đang bỏ tiền vào các quỹ cổ phiếu. Một nghiên cứu khác của Citi Research và Ngân hàng Trung ương Thái Lan năm 2019 cho thấy kênh quỹ mở chiếm tỷ trọng cao nhất lên tới 37% của tổng lượng tài sản người Thái đang phân bổ vào các kênh quỹ đầu tư, bảo hiểm nhân thọ, tiền gửi tiết kiệm.

Tại Việt Nam, theo số liệu thống kê từ Dragon Capital, tính đến hết năm 2024, tổng quy mô tài sản các quỹ đại chúng (quỹ mở và ETF) mở tại Việt Nam đạt hơn 78.000 tỷ đồng, trong đó Dragon Capital là đơn vị dẫn đầu thị trường với 43% thị phần. Trong số này, các quỹ mở truyền thống (OEF) chiếm gần 70%, tương đương 53.000 tỷ đồng, với giá trị huy động ròng lên tới hơn 23.000 tỷ đồng trong năm 2024. Đáng chú ý, nhà đầu tư nội địa đang đóng vai trò ngày càng lớn, khi chiếm hơn 50% trong tổng quy mô tài sản các quỹ đại chúng.

Các chuyên gia nhận định, đây là thời điểm thuận lợi để quỹ mở phát triển mạnh mẽ, đóng vai trò trung tâm trong hệ sinh thái tài chính của Việt Nam. Trước sự tăng trưởng này trong thời gian tới, Dragon Capital định hướng phát triển quỹ mở theo ba trụ cột chiến lược: đa dạng hóa sản phẩm, nâng cao trải nghiệm nhà đầu tư và đẩy mạnh phổ cập kiến thức tài chính. Bên cạnh việc duy trì hiệu quả đầu tư dài hạn, công ty sẽ nghiên cứu mở rộng các sản phẩm mới như quỹ theo chủ đề, theo lớp tài sản đặc thù để đáp ứng khẩu vị rủi ro đa dạng và mục tiêu tài chính của từng nhóm nhà đầu tư. Cùng với đó, trải nghiệm của khách hàng sẽ tiếp tục là ưu tiên hàng đầu - không chỉ ở sản phẩm, công nghệ hay dịch vụ mà còn ở sự đồng hành dài hạn và hỗ trợ kiến thức giúp nhà đầu tư tự tin trên hành trình tài chính của mình.

Các sản phẩm quỹ của Dragon Capital. Ảnh: Dragon Capital

Song song với phát triển sản phẩm, Dragon Capital xác định trang bị kiến thức tài chính cho cộng đồng là nền tảng cho sự phát triển bền vững của thị trường. Đơn vị đã tổ chức các hoạt động phối hợp SSC tập huấn về đầu tư cho nhà đầu tư F0, xây dựng các podcast trên các nền tảng số để phổ cập kiến thức đầu tư. Quỹ đầu tư này cũng tổ chức các sự kiện Investor Day hàng quý, được phát livestream để trực tiếp cập nhật và trao đổi với nhà đầu tư trên cả nước...

Khi người dân có nhận thức đầy đủ và đóng vai trò chủ động trong nền kinh tế, không chỉ là người tiêu dùng mà còn là nhà đầu tư - họ sẽ góp phần xây dựng một hệ sinh thái tài chính vững mạnh. Trong bối cảnh Việt Nam bước vào "thời khắc thanh xuân" với lực lượng lao động trẻ chiếm 67,4% dân số và các chính sách phát triển đang mở ra thời kỳ bứt phá, việc lan tỏa tư duy đầu tư, gia tăng hiểu biết tài chính là trách nhiệm xã hội cốt lõi mà Dragon Capital kiên định theo đuổi.

Các chuyên gia dự báo quỹ mở dần mở rộng vai trò thúc đẩy đầu tư chuyên nghiệp hóa, tăng tính ổn định cho thị trường và góp phần phát triển kinh tế bền vững. Việt Nam có thể học hỏi các mô hình thành công từ Hàn Quốc, Ấn Độ hay Malaysia để mở rộng quy mô quản lý tài sản, tiến gần hơn đến mục tiêu trở thành quốc gia thu nhập trung bình cao. Với nhóm nhà đầu tư cá nhân, việc phân bổ vốn đúng cách, bằng sự kiên định, kỷ luật và dài hạn, luôn mang lại thành quả bền vững. Quỹ mở chính là cầu nối giúp nhà đầu tư cá nhân thực hiện điều đó.

Hoàng Đan