Theo tờ trình, dự thảo luật lần này lược bỏ hoàn toàn quy định về tổ chức và hoạt động của các cơ quan thanh tra tại bộ, tổng cục, cục thuộc bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, sở và cấp huyện. Như vậy, các đơn vị thanh tra chuyên ngành đang được tổ chức ở hầu hết các bộ, ngành và địa phương sẽ không còn tồn tại trong hệ thống thanh tra.

Chính phủ lý giải việc sắp xếp này phù hợp với chủ trương tinh gọn bộ máy, tránh chồng chéo chức năng giữa thanh tra, kiểm tra, giám sát, đồng thời thống nhất mô hình tổ chức, đảm bảo hiệu lực, hiệu quả hoạt động của ngành thanh tra. Các hoạt động kiểm tra chuyên ngành sẽ được giữ lại, nhưng tách khỏi chức năng thanh tra.

Sau khi cơ cấu lại, hệ thống thanh tra sẽ gồm: Thanh tra Chính phủ; Thanh tra cấp tỉnh, thành phố; các cơ quan thanh tra trong Quân đội, Công an, Ngân hàng Nhà nước; Thanh tra Cơ yếu; và cơ quan thanh tra được thành lập theo điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên.

Đại biểu Quốc hội tại Hội trường Diên Hồng ngày 7/5. Ảnh: Giang Huy

Dự thảo luật cũng quy định một quy trình thanh tra thống nhất, không còn phân biệt giữa thanh tra hành chính và thanh tra chuyên ngành. Theo đó, tất cả các cơ quan thanh tra sẽ thực hiện nhiệm vụ theo cùng trình tự, thủ tục, tránh tình trạng nhiều đoàn thanh tra cùng thanh tra một đối tượng như hiện nay.

Đáng chú ý, Thanh tra Chính phủ được mở rộng thẩm quyền, có thể trực tiếp thanh tra hoạt động của các bộ không có tổ chức thanh tra chuyên trách. Đồng thời, cơ quan này sẽ tiếp nhận nhiệm vụ của 12 Thanh tra Bộ bị giải thể. Thanh tra tỉnh cũng sẽ tiếp quản chức năng của thanh tra cấp huyện và các sở. Trường hợp cần thiết, sở có thể đề nghị thanh tra tỉnh vào cuộc, còn bộ có thể đề nghị Thanh tra Chính phủ tiến hành thanh tra.

Theo Chính phủ, việc lược bỏ 54 điều trong Luật Thanh tra năm 2022 sẽ giúp cắt giảm trên 40% thủ tục hành chính, tạo thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp và cơ quan thực thi pháp luật.

Cùng buổi sáng 8/5, Quốc hội sẽ nghe tờ trình về các dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Tòa án nhân dân và Luật Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân; sau đó thảo luận về dự thảo Luật Hóa chất (sửa đổi). Buổi chiều, các đại biểu tiếp tục thảo luận tổ về ba dự án luật đã được trình vào buổi sáng.

Sơn Hà