Luật Công nghiệp công nghệ số, do Bộ Khoa học và Công nghệ chủ trì soạn thảo, có các nội dung về cơ chế ưu đãi doanh nghiệp công nghệ số; phát triển hạ tầng số dùng chung; khuyến khích khởi nghiệp đổi mới sáng tạo; đào tạo nhân tài và thử nghiệm công nghệ có kiểm soát.

Trong đó, Luật quy định địa phương có chính sách hỗ trợ phát triển nhân lực công nghiệp công nghệ số làm việc tại các dự án nghiên cứu, sản xuất sản phẩm công nghệ số trọng điểm, chip bán dẫn, hệ thống trí tuệ nhân tạo (AI) được hỗ trợ một phần chi phí thuê nhân lực chất lượng cao; chi phí đào tạo, đào tạo lại, bồi dưỡng nâng cao chất lượng nguồn nhân lực của doanh nghiệp.

Nhà nước khuyến khích các tổ chức, cá nhân đào tạo, bồi dưỡng, đánh giá, công nhận kỹ năng công nghệ số của người học theo các chuẩn quốc tế, chuẩn khu vực, chuẩn nước ngoài được công nhận rộng rãi.

Sản xuất sản phẩm, cung cấp dịch vụ công nghệ số trọng điểm; phần mềm; trí tuệ nhân tạo; chip bán dẫn; xây dựng trung tâm dữ liệu trí tuệ nhân tạo là ngành, nghề được hưởng ưu đãi, hỗ trợ về đầu tư, thuế, đất đai.

Quốc hội biểu quyết thông qua dự án Luật Công nghiệp công nghệ số ngày 14/6. Ảnh: Cổng TTĐT Quốc hội

Thường vụ Quốc hội cho biết Luật xác định mục tiêu chiến lược là phát triển ngành công nghiệp bán dẫn Việt Nam một cách toàn diện, liên kết chặt chẽ và trở thành một mắt xích quan trọng trong hệ sinh thái bán dẫn toàn cầu. Trong đó, Luật tập trung chính sách phát triển các dòng chip có tính đột phá; tham gia vào tất cả công đoạn của chuỗi giá trị từ nghiên cứu, thiết kế, sản xuất đến đóng gói, kiểm thử; phát triển đồng bộ với công nghiệp điện tử; đồng thời tập trung thu hút mạnh mẽ đầu tư nước ngoài và huy động mọi nguồn lực, từng bước làm chủ công nghệ.

Để hiện thực hóa định hướng chiến lược này, Luật quy định về cơ chế, chính sách đặc thù và hỗ trợ, ưu đãi các doanh nghiệp tham gia chuỗi cung ứng bán dẫn. Bên cạnh đó, Luật có cơ chế hỗ trợ cụ thể cho hoạt động nghiên cứu phát triển, xây dựng hệ sinh thái và thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao.

Cách tiếp cận này giúp Việt Nam phát huy các thế mạnh hiện có như kiểm thử và đóng gói để thu hút đầu tư trong giai đoạn đầu, vừa tạo khung pháp lý đủ mạnh và linh hoạt để khuyến khích sự phát triển ở các công đoạn đòi hỏi công nghệ cao hơn như thiết kế và sản xuất trong tương lai. Các chính sách được xây dựng trên cơ sở tham khảo kinh nghiệm quốc tế và phù hợp với điều kiện thực tiễn cũng như mục tiêu phát triển của Việt Nam.

Về cơ chế giám sát AI, Luật quy định kiểm soát rủi ro trong suốt vòng đời của hệ thống trí tuệ nhân tạo, và là một trong những nguyên tắc phát triển, cung cấp, triển khai, sử dụng trí tuệ nhân tạo.

Luật cũng bổ sung chính sách thúc đẩy đào tạo, bồi dưỡng về công nghệ số (bao gồm trí tuệ nhân tạo) trong hệ thống giáo dục quốc dân; phát triển nhân lực công nghiệp công nghệ số trong doanh nghiệp và cơ quan nhà nước. Các quy định này là nền tảng tổng thể để thúc đẩy đào tạo kiến thức cơ bản và chuyên sâu công nghệ số nói chung và trí tuệ nhân tạo nói riêng trong và ngoài cơ quan nhà nước.

Kiểm soát chặt tài sản mã hóa

Một trong những nội dung quan trọng của Luật là quy định về tài sản mã hóa. Đây là loại tài sản số sử dụng công nghệ mã hóa hoặc công nghệ số khác để xác thực trong quá trình tạo lập, phát hành, lưu trữ, chuyển giao.

Theo Luật, cơ quan quản lý Nhà nước có trách nhiệm quản lý tài sản mã hóa nhằm bảo đảm an toàn, an ninh mạng; phòng, chống rửa tiền, phòng, chống tài trợ khủng bố, tài trợ phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt. Các cơ quan có trách nhiệm thanh tra, kiểm tra, xử lý hành vi vi phạm pháp luật và quy định điều kiện kinh doanh đối với cung cấp dịch vụ tài sản mã hóa.

Thẩm quyền, nội dung quản lý tài sản số, phân loại tài sản số được thực hiện theo quy định của Chính phủ phù hợp với thực tiễn, yêu cầu quản lý trong các ngành, lĩnh vực.

Giải trình về nội dung này, Thường vụ Quốc hội cho biết quy định về phân loại tài sản số được dựa trên quy định quốc tế, đã được thực thi tại nhiều quốc gia. Pháp luật hiện hành của Việt Nam chưa có quy định về quản lý tài sản này.

Tuy nhiên, từ năm 2023, Lực lượng đặc nhiệm tài chính về chống rửa tiền (FATF) đưa Việt Nam vào Danh sách giám sát tăng cường (Danh sách Xám), đồng thời đưa ra 17 khuyến nghị hành động để giải quyết thiếu hụt trong cơ chế phòng chống rửa tiền, tài trợ khủng bố, tài trợ phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt. Cơ quan này khuyến nghị xây dựng quy định chống rửa tiền và chống tài trợ khủng bố cho tài sản ảo và các nhà cung cấp dịch vụ tài sản ảo. Nếu muốn ra khỏi danh sách, trong kỳ kiểm tra tới, Việt Nam cần ban hành chính sách về tài sản ảo.

Luật Công nghiệp công nghệ số có hiệu lực từ ngày 1/1/2026.

Sơn Hà