Dự thảo Quy định lộ trình áp dụng quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về khí thải xe môtô, xe gắn máy lưu hành ở Việt Nam đang được Bộ Nông nghiệp và Môi trường lấy ý kiến bộ ngành.

Theo dự thảo, từ ngày 1/1/2028 quy chuẩn sẽ áp dụng cho Hải Phòng, Đà Nẵng, Cần Thơ và Huế. Các tỉnh, thành còn lại áp dụng từ 1/1/2030. Tùy theo tình hình thực tế, các tỉnh, thành phố có thể quy định áp dụng thời hạn sớm hơn.

Về định mức, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đề xuất, đối với xe môtô sản xuất trước năm 2008 áp dụng mức một (mức thấp nhất trong quy chuẩn). Xe sản xuất 2008-2016 áp dụng mức hai. Mức ba áp dụng với xe sản xuất từ năm 2017 đến 30/6/2026. Mức bốn áp dụng cho các xe sản xuất sau 1/7/2026.

Xe máy lưu thông tại Hà Nội. Ảnh: Phạm Chiểu

Với xe gắn máy, mức một áp dụng với xe sản xuất trước năm 2016; mức hai với xe sản xuất từ năm 2017 đến 30/6/2027. Xe sản xuất 1/7/2027 áp dụng mức bốn.

Riêng Hà Nội, xe môtô, xe gắn máy đi vào vùng phát thải thấp sẽ theo quy định của Luật Thủ đô, nghị quyết của HĐND thành phố. Bộ Nông nghiệp và Môi trường đề xuất từ ngày 1/1/2032 xe môtô, xe gắn máy lưu hành ở Hà Nội và TP HCM phải đáp ứng quy định về khí thải mức hai trở lên.

Bộ Xây dựng được đề xuất chủ trì kiểm tra, chứng nhận xe môtô, xe gắn máy đáp ứng mức khí thải quy định đồng thời giám sát các cơ sở kiểm định khí thải tuân thủ mức khí thải trong kiểm tra, chứng nhận an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường. Ba bộ Xây dựng, Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Công an tổ chức kiểm tra định kỳ, đột xuất hoạt động kiểm định khí thải xe môtô, xe gắn máy.

Bộ Khoa học và Công nghệ được đề nghị nghiên cứu, rà soát quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về nhiên liệu để sửa đổi, bổ sung phù hợp với lộ trình áp dụng các mức khí thải; rà soát các quy định về việc công nhận, chỉ định tổ chức kiểm định, hiệu chuẩn phương tiện đo khí thải theo quy định của pháp luật về đo lường.

Với việc xử phạt, Ban soạn thảo đề xuất Bộ Công an hướng dẫn công an các địa phương kiểm tra, kiểm soát xe môtô, xe gắn máy tham gia giao thông tuân thủ mức khí thải quy định và xử lý trường hợp vi phạm.

Trước đó, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã lấy ý kiến về quy chuẩn khí thải đối với xe máy. Hai thông số kiểm định dự kiến là Cacbon Monoxit (CO) và Hydrocacbon (HC). Cả hai thông số này đều được chia làm bốn mức.

Từ năm 2009-2023, số phương tiện cá nhân tăng trung bình mỗi năm 10-15%. Đến tháng 12/2023, cả nước có trên 74,3 triệu xe môtô. Những năm gần đây, lượng xe môtô đăng ký mới lớn, đơn cử năm 2022 hơn 3,5 triệu, 6 tháng đầu năm 2024 là 1,4 triệu. Việt Nam hiện chỉ có quy chuẩn khí thải và thực hiện kiểm định khí thải đối với ôtô; xe môtô, xe gắn máy chưa có.

Gia Chính