Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết hiện cả nước ghi nhận 248 ổ dịch tại 20/34 tỉnh thành chưa qua 21 ngày gồm: Bắc Ninh, Cao Bằng, Đà Nẵng, Đăk Lăk, Điện Biên, Đồng Nai, Đồng Tháp, Gia Lai, Hà Nội, Khánh Hòa, Lai Châu, Lạng Sơn, Lào Cai, Lâm Đồng, Ninh Bình, Phú Thọ, Quảng Ngãi, Quảng Trị, Sơn La và Tuyên Quang. Số lợn mắc bệnh là 19.700, số chết và tiêu hủy 20.280.

Cộng dồn từ đầu năm đến nay, cả nước xuất hiện 514 ổ dịch tả lợn châu Phi ở 28/34 tỉnh thành (5 tỉnh thành chưa ghi nhận là TP HCM, Huế, An Giang, Thanh Hóa, Hưng Yên, Hải Phòng). Tổng số lợn mắc bệnh hơn 29.600, số lợn chết và tiêu hủy hơn 30.460 con. So sánh với cùng kỳ năm 2024 dựa trên số liệu của 31 tỉnh thành thì số ổ dịch giảm hơn 41%, số lợn chết và tiêu hủy giảm hơn 60%.

Tỉnh ghi nhận dịch tả lợn châu Phi nghiêm trọng nhất là Lạng Sơn với 149 ổ dịch, hiện còn 118 ổ chưa qua 21 ngày với hơn 5.600 con mắc bệnh và tiêu hủy. Tiếp theo là Cao Bằng với 64 ổ dịch, hiện còn 43 ổ chưa qua 21 ngày với hơn 7.700 con mắc bệnh và tiêu hủy.

Vận chuyển lợn bị bệnh tả lợn châu Phi đi tiêu thụ bị bắt giữ tại Phú Thọ ngày 9/7. Ảnh: Công an Phú Thọ

Ông Phan Quang Minh, Cục phó Chăn nuôi và Thú y, đánh giá bệnh dịch tả lợn châu Phi đang có chiều hướng gia tăng, chủ yếu tái phát ổ dịch cũ, quy mô nhỏ bình quân 50-60 con. Nguyên nhân là virus có sức đề kháng cao, xuất hiện chủng mới khó tiêu diệt và tồn tại lâu ngoài môi trường. Việc chăn nuôi nhỏ lẻ, chăn nuôi trong khu dân cư còn chiếm tỷ lệ lớn nên không đảm bảo các biện pháp an toàn sinh học.

"Một số địa phương phát hiện ổ dịch không kịp thời, giấu dịch, vào cuộc khi dịch đã lan rộng. Giết mổ nhỏ lẻ còn nhiều, địa phương còn thiếu kiểm soát chặt chẽ", Cục Chăn nuôi và Thú y nhận định. Giải pháp xử lý hiệu quả là tiêm vaccine, nhưng hiện mới sử dụng cho lợn thịt, chưa được người chăn nuôi dùng phổ biến nên chưa đủ mức độ miễn dịch quần thể.

Cục Chăn nuôi và Thú ý cũng cho biết hành vi giấu dịch được thực hiện dưới nhiều hình thức như bán lợn bệnh, giết mổ chui, tiêu thụ nội bộ, báo cáo sai sự thật hoặc không báo cáo, vứt xác lợn ra môi trường. "Điều này khiến virus dịch tả lợn châu Phi vốn có sức đề kháng cao và tồn tại lâu trong môi trường có điều kiện lan rộng", ông Minh nói, bày tỏ lo ngại khi tại nhiều địa phương như Bình Dương, Bình Phước, Gia Lai, Thanh Hóa lợn bệnh bị bán trên thị trường.

Việc tiêm vaccine chưa được phổ biến dẫn tới chưa đủ miễn dịch quần thể. Ảnh: Gia Chính

Đại diện Cục Chăn nuôi và Thú ý cũng cho rằng việc tiêu hủy lợn bệnh hiện tồn tại nhiều bất cập. Theo quy định chỉ những con đã chết, có triệu chứng rõ ràng hoặc có kết quả xét nghiệm dương tính mới được tiêu hủy. Điều này khiến quá trình xử lý kéo dài vài ngày, trong thời gian đó không ít hộ đã lặng lẽ bán chạy lợn ốm hoặc vứt xác ra môi trường.

Trước thực trạng trên, Thứ trưởng Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến yêu cầu sớm triển khai đồng bộ tiêm vaccine cho lợn ở những vùng nguy cơ cao như miền núi phía Bắc và miền Trung, đồng thời theo dõi sát diễn biến dịch, đánh giá khả năng lây lan để có biện pháp ứng phó kịp thời. "Cần tăng cường kiểm tra, xử lý vi phạm, đặc biệt là tại các điểm nóng về dịch bệnh và hỗ trợ đầy đủ cho người chăn nuôi khi tiêu hủy lợn bệnh để khuyến khích họ chủ động báo cáo", ông yêu cầu.

Về lâu dài, lãnh đạo Bộ Nông nghiệp và Môi trường đề nghị hệ thống thú y cơ sở cần đảm bảo thống nhất và có đủ nhân lực. Kiểm soát giết mổ, vận chuyển và kinh doanh thịt lợn phải được siết chặt, đặc biệt tại điểm cung cấp thực phẩm lớn.

Dịch tả lợn châu Phi có nguồn gốc đầu tiên từ châu Phi, lây lan nhanh, tỷ lệ chết gần như 100% với lợn nhiễm bệnh. Virus gây bệnh có trong máu, cơ quan, dịch bài tiết từ lợn nhiễm, có sức đề kháng cao, khả năng chịu được nhiệt độ thấp, chỉ chết ở 70 độ C. Bệnh dịch lây nhiễm qua đường hô hấp và tiêu hóa, thông qua việc tiếp xúc trực tiếp hoặc gián tiếp với các vật nhiễm virus. Bệnh không lây sang người tuy nhiên người là một tác nhân phát tán bệnh.

Gia Chính