Nội dung được nêu tại phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội sáng 5/6, khi thảo luận về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của các luật trong lĩnh vực quốc phòng, an ninh.

Dự án luật lần này sửa đổi, bổ sung 11 luật, gồm: Luật Quốc phòng; Luật Sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam; Luật Quân nhân chuyên nghiệp, công nhân và viên chức quốc phòng; Luật Nghĩa vụ quân sự; Luật Biên phòng Việt Nam; Luật Phòng không nhân dân; Luật Lực lượng dự bị động viên; Luật Phòng thủ dân sự; Luật Quản lý, bảo vệ công trình quốc phòng và khu quân sự; Luật Dân quân tự vệ; và Luật Giáo dục quốc phòng và an ninh.

Trình bày tờ trình, Trung tướng Thái Đại Ngọc, Phó Tổng Tham mưu trưởng Quân đội nhân dân Việt Nam, cho biết việc sửa đổi nhằm hoàn thiện hành lang pháp lý để tổ chức lực lượng phù hợp, tập trung xây dựng thế trận phòng thủ khu vực, lấy cấp xã làm nền tảng bảo vệ địa phương.

Về Luật Sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam, trung tướng Thái Đại Ngọc cho biết dự thảo luật đề xuất bỏ một số chức danh, gồm: chỉ huy trưởng, chính ủy Bộ chỉ huy Bộ đội Biên phòng cấp tỉnh; phó chỉ huy trưởng, phó chính ủy Bộ chỉ huy Bộ đội Biên phòng cấp tỉnh; chỉ huy trưởng, chính trị viên Ban chỉ huy quân sự cấp huyện; phó chỉ huy trưởng, chính trị viên phó Ban chỉ huy quân sự cấp huyện.

"Việc này nhằm bảo đảm phù hợp với đề án tổ chức lại lực lượng quân sự địa phương theo hướng tinh, gọn, mạnh", Phó tổng tham mưu trưởng cho hay.

Hiện nay cả nước có 44 địa phương có Bộ chỉ huy Bộ đội Biên phòng cấp tỉnh. Các cơ quan trực thuộc Bộ chỉ huy gồm: Phòng Tham mưu, Phòng Chính trị, Phòng Trinh sát, Phòng Phòng chống ma túy và tội phạm, Phòng Hậu cần và Phòng Kỹ thuật.

Trung tướng Thái Đại Ngọc, Phó tổng tham mưu trưởng. Ảnh: Phạm Thắng

Luật sửa đổi cũng bổ sung trách nhiệm của Chủ tịch UBND cấp tỉnh trong việc quyết định gọi đào tạo sĩ quan dự bị và gọi sĩ quan dự bị phục vụ tại ngũ, huấn luyện, kiểm tra sẵn sàng động viên, sẵn sàng chiến đấu đối với cán bộ, công chức, hạ sĩ quan dự bị cư trú trên địa bàn.

Đối với Luật Quân nhân chuyên nghiệp, công nhân và viên chức quốc phòng, Chính phủ đề xuất chuyển thẩm quyền giải ngạch quân nhân chuyên nghiệp dự bị (do hết tuổi hoặc không còn đủ sức khỏe phục vụ) từ chỉ huy trưởng Ban Chỉ huy quân sự cấp huyện sang chỉ huy trưởng Ban Chỉ huy phòng thủ khu vực – phù hợp với việc không còn tổ chức cấp huyện trong mô hình mới.

Với Luật Nghĩa vụ quân sự, dự thảo chuyển thẩm quyền thực hiện một số nhiệm vụ từ cấp huyện lên cấp tỉnh, bao gồm: thành lập Hội đồng khám sức khỏe nghĩa vụ quân sự; quyết định danh sách công dân gọi nhập ngũ, thực hiện nghĩa vụ tham gia Công an nhân dân; quyết định tạm hoãn, miễn gọi nhập ngũ; công nhận công dân hoàn thành nghĩa vụ quân sự trong thời bình; tổ chức bàn giao quân cho các đơn vị.

Đồng thời, một số thẩm quyền hiện thuộc cấp huyện sẽ được chuyển về cấp xã, như: kiểm tra sức khỏe hạ sĩ quan, binh sĩ dự bị; ra lệnh gọi công dân tham gia đăng ký nghĩa vụ quân sự lần đầu, sơ tuyển, khám sức khỏe, gọi nhập ngũ, và thực hiện nghĩa vụ tham gia Công an nhân dân.

Ban Chỉ huy phòng thủ khu vực cũng được giao các chức năng như đưa công dân ra khỏi danh sách đăng ký nghĩa vụ quân sự, giải ngạch hạ sĩ quan và binh sĩ dự bị, tổ chức lễ giao quân và tiếp nhận, bàn giao quân nhân hoàn thành nghĩa vụ tại ngũ.

Dự luật còn bổ sung quy định về xây dựng khu vực phòng thủ biên giới; cho phép Ban Chỉ huy Bộ đội Biên phòng quyết định hạn chế hoặc tạm dừng hoạt động trong khu vực biên giới thuộc phạm vi quản lý. Đồng thời, chỉ huy trưởng Bộ Chỉ huy quân sự cấp tỉnh được quyền đề nghị Chủ tịch UBND tỉnh quyết định việc hạn chế hoặc tạm dừng hoạt động qua lại cửa khẩu.

Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại tán thành với sự cần thiết ban hành luật nhằm thể chế hóa quan điểm của Đảng về việc tiếp tục sắp xếp tổ chức chính quyền địa phương theo mô hình hai cấp, bảo đảm sự thống nhất trong hệ thống pháp luật sau khi sửa đổi Hiến pháp năm 2013 và các luật liên quan đến tổ chức bộ máy nhà nước.

Riêng đối với Luật Biên phòng Việt Nam, một số thành viên cơ quan thẩm tra đề nghị bổ sung quyền hạn cho Chỉ huy trưởng Bộ Chỉ huy quân sự cấp tỉnh và Chỉ huy trưởng Ban Chỉ huy Bộ đội Biên phòng, để làm căn cứ xây dựng nghị định hướng dẫn chi tiết thi hành, nhất là các quy định liên quan đến thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực quốc phòng, quân sự.

Dự án luật sẽ được Quốc hội thảo luận và thông qua trong đợt 2, kỳ họp thứ 9, bắt đầu từ ngày 11/6.

Sơn Hà