Theo ông Tô Nam Toàn, Trưởng phòng Khoa học Công nghệ Môi trường và Hợp tác quốc tế, Cục Đường bộ Việt Nam, hiện nay hệ thống giám sát điều hành cao tốc, nhất là trên tuyến cao tốc Bắc Nam mới có trung tâm điều hành giao thông từng tuyến, chưa có trung tâm quốc gia.

Trong năm 2025, Bộ Xây dựng sẽ xây dựng tổng thể hệ thống quản lý giao thông thông minh (ITS), hình thành trung tâm quản lý hệ thống giao thông thông minh quốc gia, kết nối với trung tâm quản lý điều hành các tuyến cao tốc và các trung tâm quản lý giao thông đô thị, trung tâm chỉ huy giao thông của cảnh sát giao thông.

Cục Đường bộ Việt Nam đang xây dựng chủ trương đầu tư trung tâm này trong kế hoạch đầu tư công trung hạn 2026-2030, dự kiến năm 2027-2028 hoàn thành để kết nối, điều khiển chung cho toàn bộ hệ thống giao thông quốc gia.

Hệ thống ITS trên các tuyến đường sẽ giúp cơ quan chức năng thu thập và phân tích dữ liệu giao thông theo thời gian để điều phối tín hiệu đèn, phân làn, phân luồng hợp lý trong giờ cao điểm; giám sát tốc độ, hành vi vi phạm bằng camera, giúp phát hiện sớm và xử lý kịp thời tai nạn hoặc sự cố trên đường.

Dữ liệu ITS còn hỗ trợ quy hoạch đường sá dựa trên thực tế di chuyển của người dân, phát hiện điểm nóng ùn tắc để có phương án đầu tư hạ tầng phù hợp, cung cấp thông tin như tình trạng đường, thời tiết, chỗ đậu xe...

Tuyến cao tốc Hà Nội - Hải Phòng được giám sát qua hệ thống giao thông thông minh. Ảnh: Vidifi

Ông Toàn cho biết Luật Đường bộ và Luật Trật tự an toàn giao thông đường bộ đã quy định cơ sở pháp lý cho hệ thống ITS. Chính phủ đã ban hành Nghị định 165/2024, là cơ sở pháp lý về quản lý giao thông thông minh.

Nghị định quy định các cấu thành cơ bản của ITS gồm các hệ thống quản lý điều hành đường cao tốc; thanh toán điện tử giao thông; quản lý điều hành giao thông đô thị; quản lý phương tiện vận tải; quản lý cơ sở dữ liệu trật tự an toàn giao thông đường bộ... Để triển khai, Bộ Xây dựng đã xây dựng 22 tiêu chuẩn liên quan đến hệ thống ITS và sẽ tiếp tục hoàn thiện.

Ngành giao thông đã đẩy mạnh thu phí không dừng trên cao tốc và quốc lộ. Hiện cả nước đã có 6,3 triệu phương tiện sử dụng dịch vụ này, đạt 97% tổng số phương tiện. Đây là tiền đề đẩy nhanh quá trình thanh toán không dùng tiền mặt trong giao thông.

Không chỉ thu phí trên đường, gần đây các địa phương đã triển khai thu phí không dùng tiền mặt tại các bãi đỗ xe, sân bay, bến cảng; trong tương lai thu phí đăng kiểm, xăng dầu, sạc xe điện thông qua thanh toán điện tử giao thông.