Hồ chứa nước và công trình thủy lợi tại xã Trân Châu, đảo Cát Bà, huyện Cát Hải có dung tích 298.000 m3, tổng mức đầu tư hơn 73 tỷ đồng bằng nguồn vốn trung ương và thành phố.

Công trình có nhiệm vụ chứa nước ngọt, tích trữ nước cung cấp cho nhu cầu thiết yếu về sinh hoạt và các hoạt động công cộng, ổn định cuộc sống, phát triển sản xuất, bảo đảm an sinh xã hội cho người dân trên đảo Cát Bà, từ đó thúc đẩy phát triển kinh tế du lịch dịch vụ, bảo đảm an ninh quốc phòng.

Công trình được UBND TP Hải Phòng giao Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn làm chủ đầu tư, khởi công từ năm 2010. Tuy nhiên, do khó khăn về vốn nên việc thi công dở dang, tạm dừng.

Năm 2020, UBND TP Hải Phòng bố trí vốn, giao dự án lại cho Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình nông nghiệp và phát triển nông thôn TP Hải Phòng làm chủ đầu tư, tái khởi động. Tháng 2/2021, hồ Trân Châu hoàn thành.

Do hạn hán, thiếu nước ở đảo Cát Bà nên năm 2020 Công ty TNHH MTV Cấp nước Hải Phòng được tạm giao khai thác hồ. Quyền quản lý công trình này hiện vẫn thuộc Ban Quản lý dự án đầu tư các công trình nông nghiệp và phát triển nông thôn thành phố.

Cuối năm 2022, bờ kè hồ Trân Châu bắt đầu bị hư hỏng. Đoạn bờ kè sát đường xuyên đảo bị bóc toàn bộ lớp gạch lát, trơ bạt chống thấm.

Gạch bêtông lát bờ kè trồi sụt, mất liên kết, trơ cả khung sắt. Khi đó, chính quyền lý giải do mưa lớn kéo dài vào tháng 8, khiến nước từ trên núi bao quanh hồ đổ xuống gây xói mòn, hư hỏng bờ kè. Ngày 15/6/2023 hồ đã được khảo sát và sửa chữa xong các điểm sạt lở.

Đến nay, bờ kè hồ lại hư hỏng nghiêm trọng hơn lần trước. Khảo sát của UBND huyện Cát Hải cho thấy có 22 vị trí bị trượt sạt, tổng diện tích 4.800 m2. Trong ảnh, gạch lát mái taluy bờ kè hồ Trân Châu trôi tuột, lộ hàm ếch.

Lan can hồ Trân Châu lắp lệch lạc, cong vênh, chỗ thiếu, chỗ thừa. Ngoài bờ kè, phần lan can cũng sụt lún khoảng 35 m, vỉa hè sát đường xuyên đảo sụt sạt khoảng 9 m.

Nhiều hạng mục khác của hồ cũng bắt đầu xuống cấp, chưa được duy tu.

Hồ Trân Châu nằm ở vị trí đẹp, sát đường xuyên đảo nên có nhiều du khách qua lại. Vào mùa khô cũng là cao điểm du lịch ở Cát Bà, mực nước hồ giảm khiến các khu vực bị hư hỏng lộ rõ, gây mất mỹ quan, tạo hình ảnh không đẹp trong mắt du khách.

Hồ Trân Châu ngoài việc tích nước mưa còn là nơi chứa nước ngầm từ núi đá chảy ra nên được thiết kế một số ống thoát áp lực nước, tránh hỏng lòng hồ. Trong ảnh là một số ống thoát áp lực nước bị vỡ.

Tình trạng hư hỏng hồ Trân Châu đã được UBND Cát Hải khảo sát, lập biên bản, đề nghị đơn vị quản lý báo cáo thành phố cấp kinh phí sửa chữa từ tháng 9/2024. Tuy nhiên, đến nay công trình vẫn chưa được sửa chữa.

Rác thải tích tụ gần cửa lấy nước thô ở hồ Trân Châu chưa có người dọn dẹp, sáng 16/4.

Theo đánh giá của UBND huyện Cát Hải, sự cố hư hỏng bờ kè hồ Trân Châu nếu không sớm khắc phục sẽ làm thất thoát nguồn nước thô và đe dọa các hạng mục khác của công trình quan trọng này.

Hiện trạng hồ Trân Châu, Cát Bà. Video: Lê Tân.

Lê Tân