Trong báo cáo gửi Chính phủ tuần trước, Bộ Xây dựng cho biết thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng về khởi công dự án đường sắt tốc độ cao vào cuối năm 2026, Bộ đã lập kế hoạch chuẩn bị dự án với ba giai đoạn.

Giai đoạn lập Báo cáo nghiên cứu khả thi, gồm lập hồ sơ mời thầu các gói thầu tư vấn lập báo cáo, tư vấn giám sát, thẩm tra báo cáo nghiên cứu khả thi, dự kiến hoàn thành công tác thẩm định của Hội đồng thẩm định nhà nước và trình Thủ tướng phê duyệt Báo cáo nghiên cứu khả thi từ nay đến tháng 9/2026.

Giai đoạn giải phóng mặt bằng gồm bàn giao cọc, công tác kiểm đếm, lên phương án bồi thường, hỗ trợ tái định cư, xây dựng khu tái định dự kiến thực hiện từ năm 2025 đến tháng 6/2028.

Giai đoạn chuẩn bị triển khai dự án bao gồm lựa chọn nhà thầu và khởi công công trình từ tháng 10/2026 đến tháng 12/2026.

Để đẩy nhanh tiến độ chuẩn bị đầu tư, Bộ Xây dựng kiến nghị Chính phủ trình Quốc hội bổ sung một số cơ chế, trong đó cho phép lựa chọn nhà thầu theo hình thức chỉ định thầu với một số hạng mục công việc của dự án.

Ngoài ra, trước ngày 30/4, Bộ Xây dựng sẽ phải hoàn thành dự thảo Nghị định về nội dung, yêu cầu khảo sát, lập thiết kế kỹ thuật tổng thể; nghĩa vụ, quyền hạn của các bên tham gia thực hiện hợp đồng theo hình thức hợp đồng EPC (chủ đầu tư, nhà thầu/tổng thầu EPC, tư vấn giám sát...).

Bộ cũng sẽ xây dựng dự thảo Nghị định về tiêu chí lựa chọn tổ chức, doanh nghiệp nhà nước được giao nhiệm vụ hoặc tổ chức, doanh nghiệp Việt Nam được đặt hàng cung cấp dịch vụ, hàng hóa công nghiệp đường sắt.

Tàu Shinkansen tại Nhật Bản. Ảnh:Tokyo cheapo

Bộ Xây dựng cũng sẽ rà soát, xác định nhu cầu đào tạo nguồn nhân lực, tổ chức quản lý, vận hành, khai thác và bảo trì đường sắt tốc độ cao để xây dựng Đề án phát triển nguồn nhân lực, trình Thủ tướng phê duyệt.

Liên quan đến nhiệm vụ phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng (TOD) tại các ga đường sắt, Bộ Xây dựng kiến nghị Chính phủ giao các địa phương rà soát quy hoạch ga đường sắt để triển khai dự án khai thác quỹ đất theo mô hình TOD, hoàn thành trong tháng 12/2025.

Các địa phương được đề xuất bố trí vốn ngân sách địa phương để bồi thường hỗ trợ tái định cư theo quy hoạch vùng phụ cận ga đường sắt để tạo quỹ đất, tổ chức đấu giá quỹ đất để phát triển đô thị.

Trước đó, tại thông báo ngày 19/3, Thủ tướng đã giao Bộ Xây dựng tập trung hoàn thiện các thủ tục để phấn đấu khởi công dự án vào cuối năm 2026, sớm hơn một năm so với kế hoạch ban đầu. Trong tháng 4, Bộ Xây dựng trình Chính phủ bổ sung cơ chế chỉ định thầu cho dự án để kịp trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Quốc hội trong tháng 5. Đồng thời, Bộ cần nghiên cứu và trình cấp có thẩm quyền các cơ chế, chính sách nhằm đẩy nhanh tiến độ triển khai dự án.

Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc Nam đã được Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư vào tháng 11/2024 với tổng vốn sơ bộ khoảng 1,7 triệu tỷ đồng (tương đương 67 tỷ USD). Tuyến đường dài 1.541 km, bắt đầu từ ga Ngọc Hồi (Hà Nội) và kết thúc tại ga Thủ Thiêm (TP HCM), đi qua 20 tỉnh thành.

Dự án được đầu tư mới với khổ đôi 1.435 mm, tốc độ thiết kế 350 km/h, tải trọng 22,5 tấn/trục, bao gồm 23 ga hành khách và 5 ga hàng hóa, đáp ứng nhu cầu vận chuyển hành khách và có khả năng vận tải hàng hóa khi cần thiết, đồng thời phục vụ mục tiêu quốc phòng, an ninh.