Cruyff là tên tuổi lớn nhất của bóng đá Hà Lan và thuộc số ít những nhân vật có tầm ảnh hưởng lớn nhất lịch sử bóng đá thế giới cận đại.
Khi còn là cầu thủ, ông là ngôi sao sáng chói những năm 1970. Ông truyền cảm hứng giúp Ajax đoạt ba chiếc Cup C1 liên tiếp từ năm 1971 đến 1973, và được tôn vinh bằng ba Quả Bóng Vàng châu Âu vào các năm 1971, 1973 rồi 1974.
Năm 1973, ông gia nhập Barca với giá chuyển nhượng hai triệu USD - kỷ lục thế giới thời điểm ấy. Ngay mùa đầu tiên, Cruyff giúp CLB xứ Catalonia đoạt chức vô địch La Liga, chấm dứt cơn khát danh hiệu này dài 15 năm.
Barca cũng là nơi Cruyff gặt hái thành công lớn nhất trên cương vị HLV về sau, khi ông giúp họ bốn năm liền vô địch La Liga (1991-1994) và lần đầu tiên đăng quang ở Cup C1 - giải đấu số một châu Âu cấp CLB - năm 1992.
Cruyff còn là thủ lĩnh của tuyển Hà Lan vĩ đại, vào chung kết World Cup 1974, nơi đội bóng áo da cam trình diễn thứ bóng đá tổng lực ấn tượng, còn bản thân ông thì làm mê hoặc khán giả bằng những pha xử lý kỹ thuật, động tác giả đẹp mắt.
Cruyff không phải là cha đẻ của bóng đá tổng lực - totaalvoetbal, nhưng khi còn thi đấu, ông là người hiện thực hóa những ý tưởng về thứ bóng đá này của người thầy vĩ đại Rinus Michel trên sân bóng. Khi chuyển sang làm HLV, Cruyff đã nâng tầm totaalvoetbal thành một triết lý, một tư tưởng soi sáng cho bóng đá về sau, với thành công vang dội của những học trò xuất sắc như Frank Rijkaard, Pep Guardiola, Luis Enrique.
Hoàng Thông - Hoàng Cương
