Sau cuộc họp nội các kéo dài nhiều giờ do Tổng thống Lebanon Joseph Aoun chủ trì hôm 5/8, Thủ tướng Nawaf Salam cho biết chính phủ đã giao quân đội lập kế hoạch "giới hạn toàn bộ vũ khí trong tay quân đội và lực lượng an ninh nhà nước, hoàn thành trước cuối năm nay". Quân đội Lebanon dự kiến trình kế hoạch triển khai vào cuối tháng 8 để thảo luận và phê duyệt.

Bước đi nhằm thực thi thỏa thuận ngừng bắn với Israel hồi tháng 11/2024, giữa lúc Mỹ đang gia tăng sức ép với chính phủ Lebanon. Đặc phái viên Mỹ Tom Barrack tuần qua kêu gọi chính phủ Lebanon "lập tức hành động", chỉ cho phép các lực lượng nhà nước sở hữu và sử dụng vũ khí trên lãnh thổ Lebanon.

Dù vậy, Tổng thống Aoun và Thủ tướng Salam cũng vấp phải phản đối từ nhánh chính trị của Hezbollah. Bộ trưởng Y tế Rakan Nassereldine, thành viên Hezbollah, và Bộ trưởng Môi trường Tamara Elzein, thuộc phong trào Amal đồng minh của Hezbollah, đều bỏ họp nội các để phản đối kế hoạch giải giáp vũ khí.

Các thành viên Hezbollah ở vùng ngoại ô phía nam thủ đô Beirut, Lebanon, tháng 9/2024. Ảnh: AFP

Thủ lĩnh Hezbollah Naim Qassem khẳng định nhóm sẽ không giải giáp "vì những cuộc tấn công của Israel vẫn tiếp diễn". Ông bác bỏ đề xuất từ đặc phái viên Mỹ, cho rằng đây là "sự áp đặt nhằm tước bỏ hoàn toàn sức mạnh của Hezbollah lẫn Lebanon".

Hezbollah được thành lập đầu thập niên 1980 với sự hậu thuẫn của Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran, nhằm chiến đấu với Israel. Không chỉ là tổ chức dân quân, nhóm còn có ảnh hưởng lớn về xã hội, tôn giáo và chính trị trong cộng đồng Hồi giáo Shiite ở Lebanon. Cánh chính trị của nhóm cùng các đồng minh kiểm soát gần một nửa ghế trong quốc hội Lebanon và một số vị trí nội các.

Hezbollah từng được xem là phe phái có ảnh hưởng nhất tại Lebanon, nhiều lần bị chỉ trích tận dụng sức mạnh vũ trang để chi phối quyết sách trong nước. Tuy nhiên, uy tín lẫn sức mạnh của nhóm đã suy giảm sau cuộc xung đột với Israel.

Israel những tháng qua vẫn tổ chức một số đợt không kích vào lãnh thổ Lebanon dù đã có thỏa thuận ngừng bắn, cảnh báo sẽ tiếp tục cho đến khi Hezbollah bị giải giáp.

Cộng đồng quốc tế gắn viện trợ cho Lebanon với tiến trình giải giáp Hezbollah. Tổng thống Aoun tuần trước nhấn mạnh Lebanon cam kết "loại bỏ vũ khí khỏi mọi nhóm vũ trang, bao gồm Hezbollah, và bàn giao cho quân đội". Ông cảnh báo đất nước đang đứng trước giai đoạn quyết định và "phải lựa chọn giữa sụp đổ hay ổn định".

Mỹ đến nay chưa đưa ra bảo đảm ngăn Israel tiếp tục tấn công Lebanon. Một quan chức Lebanon tiết lộ rằng Hezbollah sẽ không từ bỏ vũ khí "nếu không nhận được nhượng bộ tương xứng và Mỹ hiểu rõ điều đó". Nhóm này cho rằng các bên cần ưu tiên thảo luận về tái thiết ở Lebanon sau cuộc chiến, đồng thời Israel cần chấm dứt hoàn toàn những cuộc tập kích và dỡ bỏ 5 tiền đồn trên lãnh thổ Lebanon.

Thanh Danh (Theo AFP)