Giới chức Florida ngày 23/6 bắt đầu xây dựng một cơ sở giam giữ người nhập cư tại Sân bay huấn luyện và chuyển tiếp Dade-Collier nằm sâu trong vùng đầm lầy ngập nước Everglades. Đây là nơi sinh sống của hệ động vật đa dạng, trong đó đáng chú ý có cá sấu nước mặn và cá sấu mõm ngắn.

Cơ sở được đặt biệt danh "nhà tù cá sấu Alcatraz", theo nhà tù cũ được mô tả là "không thể trốn thoát" trên đảo Alcatraz ở bang California. Cơ sở bắt đầu tiếp nhận người nhập cư bị bắt từ ngày 2/7.

Trái với đánh giá "hiệu quả và ít tốn kém" mà giới chức Florida đưa ra, sau hơn hai tuần hoạt động, nhà tù được cho là đang phải đối mặt hàng loạt thách thức hậu cần. Nhà vệ sinh thường xuyên bị tắc, nước thải phải thu gom rồi chuyển đi bằng xe tải, trong khi muỗi cùng nhiều loại côn trùng khác liên tục tấn công cả tù nhân lẫn nhân viên nhà tù.

Nhà vệ sinh và giường tầng trong một phòng giam tại "nhà tù cá sấu Alcatraz" ở bang Florida ngày 1/7. Ảnh: AFP

"Nhà tù cá sấu Alcatraz" nằm giữa tuyến đường nối hai thành phố Miami và Naples, cắt ngang Everglades. Cơ sở được thiết kế để hoạt động khép kín, ước tính sức chứa lên đến 3.000 người và có thể tăng thêm. Người nhập cư sẽ ở trong các xe kéo và lều bạt, loại thường dùng làm nơi ở tạm sau thiên tai.

"Điều kiện sống ở đây là vô nhân đạo", một người nhập cư Venezuela trả lời AP qua điện thoại. "Điều tôi lo nhất là áp lực tâm lý mà họ đang tạo ra để buộc mọi người ký giấy tự nguyện trục xuất".

Các phòng giam được mô tả như "chuồng thú", gồm 8 giường, có rào sắt vây quanh, đầy muỗi, dế và ếch. Phòng giam không có cửa sổ, khiến người bị giam gần như không thể phân biệt ngày đêm. Mỗi khi đi trình diện một sĩ quan Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan (ICE), họ sẽ bị còng cả tay lẫn chân và có hai quản giáo áp giải.

Những người nhập cư khác ở nhà tù cũng mô tả muỗi tại vùng đầm lầy nam Florida "nhiều khủng khiếp và liên tục hoành hành".

"Hầu hết da chúng tôi đều ngứa rát vì muỗi đốt. Họ không cấp xịt chống muỗi cho chúng tôi. Tất cả tù nhân đều lo ngại mắc bệnh truyền nhiễm từ côn trùng này", Anderson Miranda, 25 tuổi, nói. Miranda từ Guatemala nhập cảnh vào Mỹ năm 16 tuổi.

"Muỗi không để cho bạn yên giấc", Juan Javier Gonzalez, 49 tuổi, người nhập cư từ Cộng hòa Dominica, cho biết.

Mỗi quản giáo được phát một lọ thuốc xịt chống muỗi trong ngày đầu tiên họ nhận việc, nhưng các tù nhân chỉ được xịt một lần khi họ đến cơ sở, ba cựu quản giáo theo hợp đồng kể lại với Washington Post. Họ xin việc ở "nhà tù cá sấu Alcatraz" vì thu nhập hấp dẫn 26 USD một giờ và lương tăng ca 39 USD một giờ, cao hơn mức trung bình 22 USD một giờ của nghề quản giáo ở Florida.

"Muỗi đậu kín trong phòng tắm lẫn nhà vệ sinh. Khi đi tắm, bạn sẽ ở chung với cả triệu con muỗi. Họ cung cấp thuốc xịt côn trùng, nhưng cũng không ích gì", một cựu quản giáo nữ nói. Cô quyết định nghỉ việc vì phẫn nộ trước điều kiện làm việc tại nhà tù.

Vị trí và sơ đồ "nhà tù cá sấu Alcatraz". Đồ họa: Washington Post

Do không có hạ tầng về điện hay nước, giới chức phải dùng xe téc chở nước uống và nước sinh hoạt vào "nhà tù cá sấu Alcatraz" vài lần một ngày, nhưng vẫn không đủ dùng, theo các cựu quản giáo.

Các tù nhân cho biết họ thường không được tắm trong nhiều ngày, không được cấp thuốc theo đơn và điều hòa không khí hay bị tắt giữa cái nóng ngột ngạt buổi trưa. Sàn nhà luôn đọng nước, bữa ăn chỉ là sandwich kẹp thịt nguội và thiếu vật dụng vệ sinh cơ bản như máy khử mùi, bàn chải, kem đánh răng.

"Họ không có nước để tắm hay súc miệng. Nhà vệ sinh bị tắc, chất thải tràn ra sàn nhà. Họ chỉ được ăn một bữa mỗi ngày và chỉ có hai phút để ăn. Thức ăn thì có cả giòi", một nữ tù nhân 28 tuổi kể lại khi gọi điện với chồng.

Một cựu quản giáo mô tả các tù nhân thường nằm cả ngày. Một số tù nhân bị ốm, nhưng quản lý nhà tù yêu cầu họ không đeo khẩu trang "nhằm tránh gây hoang mang".

Để giết thời gian, một số tù nhân dùng khăn tắm làm bóng đá hoặc cắt bìa cứng từ hộp cơm làm quân cờ domino. Nhà tù cũng có một khu vực trải thảm cỏ nhân tạo trên nền bê tông cho các hoạt động ngoài trời.

Các nghị sĩ Cộng hòa ở bang Florida đã thăm nhà tù và mô tả cơ sở là sạch sẽ, vận hành tốt. Họ nói đã kiểm tra các giường dành cho tù nhân và cảm thấy thoải mái. Nhưng phe Dân chủ lại cho rằng họ chỉ thấy một phiên bản "dàn dựng và được dọn sạch kỹ càng". Một số nghị sĩ muốn ở lại để quan sát thêm hay tiến hành kiểm tra độc lập đều bị từ chối.

Tổng thống Mỹ Donald Trump (trái) cùng các quan chức thăm "nhà tù cá sấu Alcatraz" ở Ochopee, bang Florida ngày 1/7. Ảnh: AP

Liên minh Tự do Dân sự Mỹ và tổ chức phi lợi nhuận Người Mỹ vì Công lý cho Người nhập cư ngày 16/7 đại diện cho 4 tù nhân đã đệ đơn kiện chính quyền Florida lên tòa án liên bang ở thành phố Miami. Họ cho rằng người nhập cư đang phải đối mặt điều kiện vô nhân đạo ở "nhà tù cá sấu Alcatraz".

Giới chức Florida bác bỏ cáo buộc.

"Cơ sở giam giữ đáp ứng mọi tiêu chuẩn cần thiết và đang hoạt động tốt", Stephanie Hartman, phát ngôn viên Cơ quan Quản lý Khẩn cấp bang Florida, đơn vị xây "nhà tù cá sấu Alcatraz", nói.

Theo bà Hartman, những thông tin mà truyền thông đăng tải "hoàn toàn là bịa đặt".

"Không có những chuyện như vậy. Mọi tù nhân đều được tiếp cận chăm sóc y tế, ba bữa ăn mỗi ngày, nước uống không hạn chế, tắm rửa cùng những nhu yếu phẩm khác", bà nói, lưu ý thêm rằng họ vẫn được trao đổi qua điện thoại với luật sư.

Thống đốc Florida Ron DeSantis, đảng Cộng hòa, cho biết chính quyền bang đã tạm dừng kế hoạch xây dựng thêm cơ sở giam giữ cho đến khi "nhà tù cá sấu Alcatraz" hết sức chứa.

"Tôi muốn chuyển tất cả về 'nhà tù cá sấu'. Chúng tôi không làm vậy chỉ để họ có chỗ ăn ở, dù họ vẫn được hưởng điều đó. Mọi tiêu chuẩn tối thiểu vẫn được đảm bảo. Trên thực tế, cơ sở được thiết lập để trở thành một trung tâm xử lý nhanh. Chúng tôi có sẵn đường băng tại đó, có thể đưa họ lên máy bay và trục xuất", ông DeSantis nói.

Như Tâm (Theo Washington Post, AP)