Đây là bước đột phá khi chính quyền trung ương trực tiếp can thiệp thông qua chương trình quốc gia, thay vì để các địa phương triển khai riêng lẻ như trước đây. Trước đó, hơn 20 tỉnh đã thử nghiệm nhiều hình thức trợ cấp riêng lẻ.

Chuyên gia kinh tế Huang Zichun từ Capital Economics nhận định: "Chính sách này đánh dấu bước tiến quan trọng trong hỗ trợ trực tiếp các hộ gia đình và có thể tạo nền tảng cho các khoản trợ cấp lớn hơn trong tương lai". Tuy nhiên, ông cũng cho rằng mức hỗ trợ hiện tại còn quá thấp để tạo khác biệt đáng kể với tỷ lệ sinh hoặc chi tiêu hộ gia đình.

Nhiều địa phương đã triển khai các gói hỗ trợ tài chính riêng. Từ tháng 3, thành phố Hohhot (thủ phủ Nội Mông) cấp tới 100.000 NDT (14.000 USD) cho mỗi bé sinh ra từ gia đình có ba con trở lên. Con đầu lòng và con thứ hai cũng được nhận trợ cấp 10.000 và 50.000 NDT.

Tại Thẩm Dương (Liêu Ninh), gia đình sinh con thứ ba nhận 500 NDT mỗi tháng đến khi trẻ đủ 3 tuổi. Ở Hàng Châu (Chiết Giang), các cặp vợ chồng có con thứ ba được hỗ trợ một lần 25.000 NDT.

Dân số Trung Quốc giảm năm thứ ba liên tiếp trong năm 2024, hiện còn 1,4083 tỷ người. Chính sách một con kéo dài nhiều thập kỷ không chỉ hạn chế sinh nở mà còn làm thay đổi sâu sắc quan niệm xã hội về sinh đẻ và nuôi dạy con cái.

Y tá chăm sóc trẻ sơ sinh tại một bệnh viện ở Phụ Dương, tỉnh An Huy, Trung Quốc, tháng 1/2023. Ảnh: AFP

Số ca sinh năm 2024 đã tăng lần đầu tiên kể từ 2017, đạt 9,54 triệu trẻ, cao hơn mức thấp kỷ lục 9,02 triệu của năm trước. Nguyên nhân chính đến từ năm Rồng - thời điểm được coi là may mắn, và hiệu ứng trễ của các chính sách khuyến sinh. Tuy nhiên, tỷ lệ tử vong vẫn cao hơn sinh nở, cho thấy xu hướng giảm dân số chưa thể đảo ngược.

Giới chuyên gia cảnh báo đà phục hồi hiện tại chỉ mang tính tạm thời và không đồng đều. Nhiều yếu tố như tăng trưởng kinh tế chậm, chi phí nuôi con cao, cạnh tranh gay gắt, bất bình đẳng giới và bất ổn xã hội vẫn ảnh hưởng tiêu cực đến quyết định sinh con.

Theo Tân Hoa Xã, hệ thống trợ cấp mới dự kiến mang lại phạm vi bao phủ rộng hơn và hỗ trợ bền vững hơn, đặc biệt cho các gia đình thu nhập thấp. Chính quyền địa phương và các tập đoàn lớn cũng đang triển khai nhiều ưu đãi khác như tiền thưởng, kéo dài thời gian nghỉ thai sản, giảm thuế và hỗ trợ nhà ở.

Thách thức lớn nhất hiện nay là sự sụt giảm của các cặp đăng ký kết hôn. Năm 2024, chỉ có 6,11 triệu cặp tiến tới hôn nhân, giảm 20% so với năm trước, đảo ngược đà phục hồi ngắn ngủi của năm 2023. Điều này báo hiệu xu hướng suy giảm dân số sẽ tiếp diễn trong tương lai gần.

Thục Linh (Theo Xinhua)