BS.CK2 Ung Thị Hoài Yên, Trưởng Khoa Kiểm soát cận thị, Bệnh viện chuyên khoa Mắt Cao Thắng, cho biết như trên, thêm rằng độ tuổi phát hiện cận thị của trẻ em đang có xu hướng ngày càng sớm dần, độ nặng hơn trước. Không ít trẻ 8-10 tuổi đi khám đã cận 2 diop. Nếu không kiểm soát tốt, trẻ tăng ít nhất một diop mỗi năm thì khi 18 tuổi đã cận trên 10 diop.

"Trẻ cận từ 6 diop trở lên, đặc biệt từ 10 diop trở lên, có nguy cơ cao bị các biến chứng như thoái hóa võng mạc chu biên, thoái hóa hoàng điểm, tân mạch võng mạc, glocom, đục thể thủy tinh", bác sĩ nói. Ở mức độ này, điều trị bằng đeo kính gọng hoặc sử dụng kính áp tròng có thể không cải thiện tối đa tình trạng thị lực. Trong độ tuổi dậy thì, độ cận thường sẽ tăng rất nhanh.

Mới đây, bệnh viện khám hơn 120 học sinh tiểu học tại TP HCM, ghi nhận chỉ 44 trẻ thị lực bình thường, còn lại đều mắc tật khúc xạ. Trong đó, hơn 30 trẻ cận từ trung bình đến nặng, từ 4 diop trở lên.

Dữ liệu chuyển đổi số khám sức khỏe học sinh do Sở Y tế TP HCM phối hợp thực hiện hồi tháng 3 trên khoảng 495.000 học sinh tại các trường trên địa bàn, ghi nhận hơn 58% mắc tật khúc xạ, trong đó gần 25% được phát hiện lần đầu khi khám sức khỏe. Ở nhóm mầm non, tỷ lệ học sinh bị tật khúc xạ là hơn 24% và số này ở cấp tiểu học tăng lên gần 48%. Với nhóm trung học cơ sở, học sinh bị tật khúc xạ chiếm gần 72%, trong đó gần 29% phát hiện mới.

"Sau đại dịch Covid, đặc biệt sau giai đoạn học online nhiều, số trẻ phát hiện cận thị ở tuổi nhỏ hơn so với trước", bác sĩ Yên nói.

Kiểm tra thị lực cho trẻ. Ảnh: Bệnh viện cung cấp

Các nguyên nhân gây cận thị thường không rõ ràng, song yếu tố ảnh hưởng nhiều nhất là thời gian hoạt động của mắt quá nhiều, tiếp xúc quá nhiều với thiết bị điện tử, ánh sáng làm việc không đủ, ít hoạt động ngoài trời để tiếp xúc với ánh sáng tự nhiên, tư thế ngồi không đúng, đọc ở khoảng cách quá gần... Một số trường hợp trẻ cận thị sớm có thể do di truyền.

Trẻ bị cận thị cần được thăm khám chuyên khoa, áp dụng các chương trình kiểm soát theo chỉ định của bác sĩ để hạn chế tăng độ thấp nhất có thể. Hiện, nhiều phương pháp có thể giúp kiểm soát cận thị như hiệu quả, như kính áp tròng định hình giác mạc ban đêm, tròng kính thiết kế chuyên biệt theo tình trạng mắt của từng trẻ, chương trình huấn luyện thị giác cùng một số loại thuốc.

Theo TS.BS Trần Đình Minh Huy, mỗi một độ cận đi kèm rất nhiều nguy cơ về thị giác trong tương lai của trẻ. Điều quan trọng là phụ huynh phải cố gắng tránh các yếu tố nguy cơ mắc cận thị cho trẻ. Nếu đã mắc tật khúc xạ, cần điều trị làm sao chậm tiến triển nhất có thể, ít nhất đến khi 16-18 tuổi, khoảng thời gian được xem là ổn định độ cận thị.

Từ 18 tuổi trở lên, bệnh nhân có thể phẫu thuật tật khúc xạ để mắt trở lại bình thường. Các phương pháp phẫu thuật ngày càng tiến bộ, song không phù hợp tất cả bệnh nhân, chống chỉ định trong một số trường hợp như giác mạc quá mỏng, độ cận quá cao, có bệnh lý khác...

Nếu độ tăng nhanh trước 18 tuổi, khả năng mắt chưa ổn định sau tuổi 18 rất cao, sẽ làm giảm khả năng đủ điều kiện phẫu thuật, buộc phải chờ lâu hơn hoặc không thể phẫu thuật. Độ cận quá cao cũng sẽ hạn chế việc áp dụng các phương pháp phẫu thuật khúc xạ hiện đại với laser như Smile Pro và Smile Pro AI 4.0 vì giới hạn an toàn về độ dày giác mạc. Trường hợp độ cận cao chỉ có thể dùng phương pháp Phakic ICL để điều chỉnh khúc xạ.

Trẻ được huấn luyện thị giác 3D để kiểm soát cận thị. Ảnh: Bệnh viện cung cấp

Bác sĩ khuyến cáo phụ huynh nhắc nhở trẻ hạn chế thời gian sử dụng các thiết bị điện tử, ngồi học đúng cách, giữ khoảng cách phù hợp giữa mắt và sách vở, không cúi nhìn quá gần. Đảm bảo ánh sáng khi học tập, không đọc sách báo trong bóng tối. Tăng các hoạt động ngoài trời giúp trẻ có tầm nhìn xa, mắt điều tiết thoải mái hơn. Điều chỉnh chế độ ăn uống, bổ sung các dưỡng chất tốt cho mắt như vitamin A, E, C, kẽm...

Luân phiên giữa các hoạt động nhìn xa và nhìn gần, không nên nhìn gần liên tục trong thời gian dài mà cần để mắt có thời gian nghỉ ngơi. Áp dụng phương pháp 20-20-20, tức cứ mỗi 20 phút làm việc gần như dùng điện thoại, máy tính, may vá, đọc sách..., cần nhìn ra xa 20 feet (6 m) trong 20 giây. Nếu ngồi trong không gian hẹp, không thể thả tầm mắt ra xa, có thể nhắm mắt trong 20 giây.

Lê Phương