Ngày 20/7, TS. BS Hồ Đặng Trung Nghĩa, Trưởng Khoa Nhiễm Việt Anh, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TP HCM, cho biết bệnh nhân tỉnh, có thể dùng mắt để ra hiệu nhưng liệt hoàn toàn tứ chi, phụ thuộc máy thở. Thời điểm anh mới mắc bệnh, vợ đang mang thai, nay con đã một tuổi anh vẫn chưa được ôm hay trò chuyện cùng con.

"Khả năng bệnh nhân bị di chứng suốt đời, khó phục hồi trở lại", bác sĩ nói.

Do phải điều trị hồi sức tích cực tốn kém nhiều, viện phí của bệnh nhân từ đầu tháng 10/2023 đến nay tốn hơn 1,7 tỷ đồng. Trong đó, bảo hiểm trả gần 1,4 tỷ, còn gia đình tự xoay xở hơn 330 triệu đồng, kinh tế khó khăn.

Sau gần hai năm điều trị tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TP HCM, bệnh nhân vẫn phụ thuộc máy thở. Ảnh: Bệnh viện cung cấp

Viêm não Nhật Bản là bệnh truyền nhiễm do virus viêm não Nhật Bản gây ra, lây qua vết đốt của muỗi Culex sau khi chúng đốt các loài chim hoang dã hoặc các loài gia súc như lợn, bò, ngựa... Virus xâm nhập vào cơ thể người sẽ theo đường máu tấn công lên não gây viêm não.

Bệnh nhân bị viêm não Nhật Bản ban đầu sốt, đau đầu, sau đó lơ mơ, tăng trương lực cơ, gồng cứng cơ, co giật và hôn mê. Đây là những triệu chứng điển hình của bệnh viêm não. Sau khi xét nghiệm máu, dịch não tủy, các bác sĩ mới có thể kết luận tác nhân gây bệnh.

Bệnh có thể gặp ở bất kỳ độ tuổi nào, kể cả người vốn khỏe mạnh. Ước tính cứ một người mắc bệnh hôn mê thì có tới 400 người mắc bệnh trong cộng đồng không có triệu chứng bệnh. Tỷ lệ người mắc bệnh có triệu chứng thần kinh khoảng 1/400-1/85. Ở những quốc gia lưu hành bệnh viêm não Nhật Bản, phần lớn trẻ em dưới 15 tuổi bị nhiễm virus. Như tại Việt Nam, khoảng 40% trẻ em bị viêm não là do virus viêm não Nhật Bản, 25-30 tuổi chiếm khoảng 5%.

Trung bình, bệnh viêm não Nhật Bản có tỷ lệ tử vong khoảng 20-30%. Khoảng 30-50% số ca sống sót có thể gặp di chứng nặng nề như rối loạn tâm thần, liệt, rối loạn ngôn ngữ, co giật, động kinh, nằm liệt giường...

Theo bác sĩ Nghĩa, riêng tại Khoa Nhiễm Việt Anh, tỷ lệ tử vong khoảng 10-20%, song tỷ lệ di chứng lên tới 70%, bởi bệnh nhân đa phần được chuyển tới viện trong tình trạng đã nặng. Hiện, nơi này điều trị cho một bệnh nhân khác, 33 tuổi, ngụ TP HCM (Bình Dương cũ), bị viêm não Nhật Bản đầu mùa hè năm nay. Sau khi điều trị hai tháng, bệnh nhân cai được máy thở, nhưng vẫn còn điều trị kéo dài do cơ thể suy kiệt, teo cơ, yếu nửa người.

Hồi tháng 5, một bệnh nhân nam hơn 20 tuổi cũng mắc viêm não Nhật Bản, đã điều trị hồi phục và xuất viện. Tuy nhiên, về nhà chưa lâu thì bệnh nhân bị sốt, đau đầu, phải nhập viện trở lại. Làm các xét nghiệm, bác sĩ không tìm ra tác nhân gây bệnh nên chẩn đoán viêm não tự miễn, chuyển viện để điều trị tiếp.

Bệnh gây ra gánh nặng đối với cả người bệnh và ngành y tế, xã hội. Riêng quá trình điều trị, người bệnh phải thở máy kéo dài, nguy cơ viêm phổi, loét tỳ đè, chăm sóc dinh dưỡng, tập vật lý trị liệu... Nhiều người gặp di chứng, không còn khả năng lao động hoặc phụ thuộc sự chăm sóc của người khác.

"Di chứng nặng nề là điều khiến các bác sĩ rất trăn trở đối với người bệnh mắc viêm não Nhật Bản", bác sĩ Nghĩa nói.

Bệnh chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất là tiêm vaccine. Hiện nay, vaccine ngừa viêm não Nhật Bản có trong chương trình Tiêm chủng mở rộng và tiêm chủng dịch vụ. Trường hợp tiêm vaccine không đầy đủ vẫn có nguy cơ gặp biến chứng nặng. Do đó, nên chủ động rà soát lịch sử tiêm chủng để tiêm bổ sung đầy đủ nhằm phòng bệnh hiệu quả, đặc biệt là trẻ em.

Lê Phương