Nghiên cứu mới được Đại học Colorado, Mỹ, công bố ngày 3/8 cho thấy erythritol có thể gây tổn thương hàng rào máu não. Hàng rào này giúp ngăn chặn chất độc nhưng vẫn cho phép chất dinh dưỡng đi vào não. Khi tiếp xúc với nồng độ erythritol tương đương sau khi uống đồ uống có đường, các tế bào hàng rào bị tấn công bởi stress oxy hóa, gây rối loạn chức năng và dễ dàng hình thành cục máu đông.

Tình trạng này nguy hiểm ở chỗ, erythritol còn làm giảm hoạt động oxit nitric (chất giãn mạch) và tăng endothelin-1 (chất co mạch), khiến mạch máu co thắt dai dẳng, gây thiếu oxy đến não. Mặt khác, chất tạo ngọt này còn ức chế cơ chế chống tụ tạo cục máu đông của cơ thể, làm giảm sự giải phóng chất plasminogen có chức năng phá cục máu.

Các phát hiện trong phòng thí nghiệm phù hợp với nhiều nghiên cứu quan sát trên người, cho thấy nguy cơ mắc bệnh tim mạch và đột quỵ tăng cao ở nhóm người sử dụng erythritol thường xuyên. Trong một nghiên cứu lâu dài, những người có nồng độ erythritol trong máu cao nhất có nguy cơ gặp sự kiện tim mạch lớn gấp đôi.

Dù vậy, nghiên cứu cũng thừa nhận những giới hạn về thiết kế, do thí nghiệm chủ yếu tiến hành trên tế bào độc lập trong đĩa thay vì hệ tuần hoàn hoàn chỉnh. Các nhà khoa học đang hướng tới việc sử dụng hệ thống "mạch máu trên chip" để đánh giá rõ hơn tác động trong điều kiện giống thực tế.

Một số loại nước ngọt có ga. Ảnh: iStock

Erythritol được phân loại là đường cồn, một hợp chất tự nhiên mà cơ thể cũng sản xuất một lượng nhỏ. Nhờ thuộc nhóm này, erythritol không nằm trong danh sách bị WHO khuyến cáo hạn chế sử dụng như các chất tạo ngọt nhân tạo khác. Erythritol cũng được ưa chuộng nhờ hương vị gần với đường và được dùng rộng rãi trong các sản phẩm "không đường" hoặc "thân thiện keto".

Các cơ quan như Cục Quản lý Thực phẩm Dược phẩm Mỹ hay Cơ quan An toàn Thực phẩm châu Âu vẫn xác nhận erythritol là an toàn. Tuy nhiên, các phát hiện mới cho thấy cả những chất tự nhiên thay thế đường cũng có thể mang đến rủi ro sức khỏe không ngờ tới.

Người tiêu dùng vì thế cần cân nhắc khi lựa chọn các sản phẩm thay thế đường, nhất là với mục đích kiểm soát cân nặng hoặc đường huyết. Lợi ích từ giảm calo và ngăn đường huyết tăng đột ngột có thể phải đánh đổi bằng nguy cơ ảnh hưởng dài hạn đến sự bảo vệ của não và tim mạch.