Trả lời:

Trào ngược dạ dày thực quản (GERD) là tình trạng dịch tiêu hóa từ dạ dày bao gồm axit và men tiêu hóa, trào ngược lên thực quản (ống dẫn thức ăn nối giữa miệng và dạ dày). Thông thường, cơ vòng thực quản dưới hoạt động như một van một chiều, đóng mở để thức ăn đi xuống và ngăn dịch trào lên. Song khi van này suy yếu hoặc giãn bất thường, dịch vị có thể trào ngược lên trên, gây ra cảm giác nóng rát sau xương ức, ợ chua, đầy tức bụng, nuốt vướng hoặc ho kéo dài.

Ở người khỏe mạnh, tình trạng trào ngược có thể xảy ra dưới 40 lần trong ngày mà không gây ra triệu chứng. Đây là hiện tượng sinh lý bình thường. Khi trào ngược xuất hiện thường xuyên, người bệnh thường cảm thấy khó chịu, ảnh hưởng tới sinh hoạt. Lâu dần triệu chứng rõ rệt có thể gây viêm loét thực quản, chảy máu, hình thành mô sẹo dẫn đến hẹp thực quản, nuốt nghẹn, nặng hơn có thể là Barrett thực quản (tình trạng niêm mạc thực quản bị thay đổi bởi tiếp xúc axit kéo dài).

Êkíp nội soi tiêu hóa cho người bệnh. Ảnh: Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh

Triệu chứng điển hình của trào ngược dạ dày thực quản (GERD) gồm ợ nóng, ợ chua, đầy tức sau ăn... Lúc này, bác sĩ có thể chỉ định điều trị bằng thuốc ức chế tiết axit (PPI) trong 2-4 tuần. Nếu triệu chứng cải thiện, người bệnh chưa cần nội soi ngay.

Phần lớn trường hợp trào ngược dạ dày thực quản không có tổn thương viêm thực quản trên nội soi. Tuy vậy, nội soi vẫn là kỹ thuật có giá trị chẩn đoán cao, giúp phát hiện bất thường từ nhẹ đến nặng, hỗ trợ bác sĩ đưa ra phác đồ điều trị chính xác, tránh bỏ sót ung thư giai đoạn đầu.

Nội soi tiêu hóa trên được khuyến cáo khi người bệnh có triệu chứng trào ngược tái phát, kéo dài dù đã điều trị hoặc thuộc nhóm nguy cơ cao như trên 40 tuổi, béo phì, hút thuốc lá, tiền sử gia đình mắc ung thư đường tiêu hóa. Bác sĩ có thể chỉ định nội soi khi người bệnh khó nuốt, nuốt nghẹn, đau ngực không rõ nguyên nhân, buồn nôn, nôn kéo dài, nôn ra máu, đi ngoài phân đen, thiếu máu.

Bạn bị trào ngược và đang điều trị bằng thuốc nhưng không hiệu quả nên tái khám để bác sĩ tư vấn nội soi. Khác với siêu âm hay xét nghiệm máu, nội soi tiêu hóa giúp bác sĩ quan sát trực tiếp niêm mạc thực quản - dạ dày - tá tràng để xác định tổn thương do trào ngược như viêm, loét, chít hẹp hoặc biến chứng Barrett thực quản. Nếu cần bác sĩ có thể sinh thiết trong khi nội soi để đánh giá mức độ viêm hoặc phát hiện sớm các thay đổi nghi ngờ ung thư.

Trào ngược dạ dày thực quản ở giai đoạn sớm thường đáp ứng tốt với điều trị nội khoa bằng thuốc kết hợp điều chỉnh lối sống như ăn uống điều độ, sinh hoạt khoa học, hạn chế thực phẩm kích thích và kiểm soát cân nặng. Khi người bệnh không đáp ứng điều trị hoặc đã xuất hiện biến chứng, bác sĩ có thể cân nhắc can thiệp nội soi hoặc phẫu thuật.

TS.BS Vũ Trường Khanh

Trưởng khoa Khoa Tiêu hóa - Gan mật - Tụy

Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội