Ngày 3/4, phiên tòa phúc thẩm xem xét kháng cáo của bà Trương Mỹ Lan (69 tuổi, Chủ tịch Tập đoàn Vạn Thịnh Phát) cùng 27 người phạm tội ở giai đoạn hai đại án tiếp tục với phần tranh luận. Trong đó, bà Lan kháng cáo về các tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản (hơn 30.869 tỷ đồng của 35.824 nhà đầu tư thứ cấp); Rửa tiền (445.747 tỷ đồng) và Vận chuyển trái phép tiền tệ qua biên giới (4,5 tỷ USD - tương đương 106.730 tỷ đồng).
Nêu quan điểm về kháng cáo của bà Lan, đại diện VKSND Cấp cao tại TP HCM cho biết, trong quá trình xét xử ở cả 2 giai đoạn vụ án, các cơ quan tố tụng đã thu hồi được khoảng 8.000 tỷ đồng (giai đoạn một 7.000 tỷ, giai đoạn hai 1.000 tỷ) và dự kiến sẽ thu hồi thêm được 15.000 tỷ nữa.
Như vậy, trong phạm vi vụ án ở giai đoạn 2 này, bà Lan đã khắc phục được 1/4 số tiền thiệt hại. "Đây là tình tiết mới, đề nghị HĐXX xem xét giảm nhẹ cho bị cáo ở tội danh Lừa đảo chiếm đoạt tài sản", đại điện VKS nói.
Đối với 3 bị cáo Võ Tấn Hoàng Văn (cựu tổng giám đốc SCB), Nguyễn Phương Anh (Phó tổng giám đốc công ty cổ phần Tập đoàn Sài Gòn Peninsula), Bùi Anh Dũng (cựu chủ tịch SCB), VKS cho rằng không có tình tiết mới. Bản án sơ thẩm đã xét xử đúng người đùng tội, nên đề nghị tòa phúc thẩm bác kháng cáo.
Đối với các bị cáo khác, VKS cho rằng, tại giai đoạn phúc thẩm đã ăn năn hối lỗi, hợp tác để khắc phục, có những người không bị buộc bồi thường, nhưng vẫn tự nguyện nộp thêm tiền. "Như ông Chu Lập Cơ, dù không có đơn kháng cáo nhưng vẫn dùng tài sản riêng để nộp, khắc phục hậu quả chung của vụ án, việc này cũng mong HĐXX xem xét", đại diện VKS nói.
Ngoài ra, trong phiên phúc thẩm, một số bị cáo có nộp thêm nhiều giấy khen, gia đình có công... nên được xem là tình tiết giảm nhẹ mới - được VKS đề nghị giảm 6-18 tháng tù.
Bản án sơ thẩm xác định, bà Lan nắm giữ phần lớn cổ phần của Tập đoàn Vạn Thịnh Phát và SCB. Để xử lý khó khăn về tài chính cho nhà băng, từ năm 2018 đến năm 2020, bà Lan cùng các nhân sự chủ chốt tại Ngân hàng SCB, Tập đoàn Vạn Thịnh Phát và Công ty chứng khoán Tân Việt (TVSI) đã họp bàn sử dụng 4 công ty thuộc tập đoàn (Công ty An Đông, Sunny World, Quang Thuận và Setra) để phát hành 25 mã trái phiếu khống, không có tài sản đảm bảo.
Đồng thời, Chủ tịch Vạn Thịnh Phát và cấp dưới còn chọn 5 công ty khác thuộc hệ sinh thái ký hợp đồng mua sơ cấp số trái phiếu của 4 công ty trên và Công ty cổ phần đầu tư Sai Gon Peninsula (đối tác) để lên phương án tạo dòng tiền khống tại SCB, hợp thức tư cách trái chủ sơ cấp.
Ở tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản, bản án kết luận, bà Lan và đồng phạm đã dùng các thủ đoạn gian dối, bán trái phiếu cho gần 36.000 bị hại, chiếm đoạt số tiền hơn 30.000 tỷ đồng. Toàn bộ số tiền chiếm đoạt các bị cáo đều chuyển cho bà Lan sử dụng vào nhiều mục đích cá nhân, nên bà phải có trách nhiệm bồi thường thiệt hại.
Đối với tội Rửa tiền, bản án cho rằng, từ 1/1/2018 đến 7/10/2022, bà Lan nhằm che giấu nguồn gốc và hợp thức số tiền hơn 415.000 tỷ tham ô của SCB (ở giai đoạn một vụ án), đã chỉ đạo các thuộc cấp thực hiện nhiều thủ đoạn chuyển tiền ra khỏi hệ thống SCB; hoặc chuyển khoản cho cá nhân, pháp nhân rút tiền mặt ra khỏi tài khoản. Hành vi này nhằm tránh việc các cơ quan chức năng phát hiện, truy vết dòng tiền.
Tổng hợp với số tiền chiếm đoạt của các trái chủ, bà Lan và đồng phạm đã "rửa" 445.747 tỷ đồng.
Về tội Vận chuyển trái phép tiền tệ qua biên giới, bà Lan và nhiều người bị xác định từ 27/10/2012 đến 7/10/2022 sử dụng 21 công ty thuộc Vạn Thịnh Phát để thực hiện 78 giao dịch chuyển tiền ra nước ngoài trái quy định, với tổng số tiền hơn 1,5 tỷ USD. Các công ty này đã nhận tiền từ nước ngoài chuyển về trái quy định 152 giao dịch (tổng cộng hơn 3 tỷ USD). Như vậy, bà Lan và đồng phạm đã vận chuyển trái phép hơn 4,5 tỷ USD qua biên giới.
Đối với Võ Tấn Hoàng Văn, HĐXX cho rằng bị cáo có vai trò chỉ đạo mạng lưới điều hành, giúp sức tích cực cho bà Lan trong việc chiếm đoạt tiền của các bị hại. Bị cáo còn lợi dụng nghiệp vụ ngân hàng để chỉ đạo, giúp sức bà Lan trong việc chuyển tiền qua biên giới. Từ đó, tòa tuyên phạt ông Văn 17 năm tù về tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản và Vận chuyển trái phép tiền tệ qua biên giới.
Với vai đồng phạm ở tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản, Trương Huệ Vân bị phạt 5 năm tù. Các bị cáo khác bị tuyên từ 2 đến 23 năm.
Liên quan đến sai phạm ở giai đoạn một vụ án, hôm 3/12/2024, bà Lan bị TAND Cấp cao tại TP HCM giữ nguyên án tử hình về tội Tham ô tài sản; 20 năm tù về tội Đưa hối lộ; chấp nhận giảm nhẹ hình phạt từ 20 năm xuống 16 năm về tội Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng. Tổng hợp hình phạt, bà Lan phải chịu án tử hình.
Bản án phúc thẩm trên đã có hiệu lực pháp luật, song khi tuyên án HĐXX cho rằng "nếu bị cáo (bà Lan) tích cực khắc phục 3/4 hậu quả sẽ được xem xét chuyển sang chung thân".
Đến nay, Cục thi hành án dân sự TP HCM đã tạm thu số tiền 8.000 tỷ đồng thu hồi trong giai đoạn một của vụ án, đồng thời triển khai các phương án xử lý khối tài sản "khủng" đang bị kê biên của bà Lan. Ngay sau khi bản án phúc thẩm giai đoạn 2 có hiệu lực, Cục thi hành án sẽ ưu tiền chi trả cho các trái chủ theo danh sách bị hại kèm theo.
Quốc Thắng
