Ngày 18/6, TAND quận Hai Bà Trưng mở lại phiên xử vụ kiện dân sự yêu cầu bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng giữa ông Dương Thế Hảo, 66 tuổi và bị đơn là trường Đại học Kinh tế Quốc dân.

Ông Hảo kiện đòi bồi thường 36 tỷ đồng, sau đó nâng lên 44 tỷ đồng. Hôm nay, ông thay đổi số tiền yêu cầu lên 46 tỷ đồng, gồm thiệt hại vật chất và tinh thần do bị trường "giam" các tài liệu như sổ hộ khẩu; giữ bằng tốt nghiệp đại học và hồ sơ cá nhân suốt 30 năm gây ảnh hưởng mọi mặt cuộc sống, sự nghiệp và đời tư.

Ngày 6/5, phiên tòa đã phải hoãn để nguyên đơn giải trình chi tiết căn cứ yêu cầu bồi thường và để bị đơn thu thập thêm các tài liệu chứng cứ khác.

Theo thông báo hôm nay, sau 6 tuần, tòa không nhận được thêm tài liệu nào của các bên.

Nguyên đơn Dương Thế Hảo tại TAND quận Hai Bà Trưng, ngày 18/6. Ảnh: Thanh Lam

Theo đơn kiện, năm 1977, ông Hảo nhập ngũ, phục vụ 4 năm tại Cục Kỹ thuật Quân chủng Phòng không Không quân. Ra quân năm 1981, ông thi đỗ khoa Kinh tế của trường Đại học Kinh tế Kế hoạch (tiền thân của trường Đại học Kinh tế Quốc dân ngày nay), khóa năm 1984.

Năm 1989 ông hoàn thành tất cả môn học và vượt qua kỳ thi tốt nghiệp với số điểm đạt trở lên, nhận được giấy xác nhận đã thi tốt nghiệp và đợi cấp bằng.

Ông từng là phó giám đốc một hợp tác xã công nghiệp và ứng cử làm quyền giám đốc một doanh nghiệp khác. Do không bằng tốt nghiệp đại học nộp cho công ty, ông không thể tiếp tục đảm nhận chức vụ. Ông nhiều lần đến trường hỏi nhưng không được.

Theo ông, khi nhập học đã nộp hồ sơ quân nhân, lý lịch quân nhân, quyết định xuất ngũ, địa chỉ tạm trú của ông cũng được chuyển về trường. Song do chưa lấy được bằng tốt nghiệp, toàn bộ hồ sơ gốc của ông cũng được trường giữ lại, trong khi chứng minh nhân dân cũ đã hết hạn.

Ông cưới vợ nhưng do không có giấy tờ tùy thân, không thể làm giấy kết hôn, không thể làm tạm trú, hai con không thể làm giấy khai sinh ở Hà Nội, không đi học được ở Hà Nội. Gia đình tan vỡ. Ông sống nhiều năm không chứng minh thư, hộ chiếu, không thể xuất ngoại, không mua bán tài sản nhà đất, có tiền để thành lập doanh nghiệp nhưng không thể đứng tên.

Sau nhiều lần gửi văn bản đến trường, ông Hảo khởi kiện năm 2018 và được trường trao bằng. Năm tốt nghiệp lại ghi 1994 do các hồ sơ của trường sót lại thể hiện ông Hảo có tên trong danh sách sinh viên tốt nghiệp năm 1994, trong khi ông khẳng định, mình tốt nghiệp năm 1989.

"Một chiến sĩ hy sinh nhưng hai chục năm sau mới quy tập hài cốt và xác định danh tính được. Vậy ngày anh ta hy sinh sẽ là ngày anh ấy mất, hay ngày anh ấy được công nhận liệt sĩ? Trường hợp của tôi cũng thế thôi", nguyên đơn trình bày.

Ông khẳng định không muốn khởi kiện nhưng cảm thấy "quá khó nói chuyện".

"Bố mẹ tôi nuôi chắt chiu tôi ăn học với hy vọng gì, chắc không cần phải nói. Nhưng đến cái bằng cũng không lấy được, công việc đàng hoàng cũng không có, hộ khẩu cũng không lấy được ra. Trong khi tôi 4 năm phục vụ trong đơn vị quân sự hiện đại nhất khi đó, là cơ sở rất tốt để con đường tương lai rộng mở", ông phân trần.

Đại diện trường cho hay hồ sơ của ông Hảo được tìm thấy trong khe tủ của một bộ phận không liên quan, sau nhiều lần huy động lực lượng tìm kiếm, cho rằng đây là sự kiện bất khả kháng, "trở ngại khách quan".

Nguyên đơn nói trường thay đổi trụ sở nhiều lần, các thế hệ lãnh đạo thời đó đã mất, nghỉ hưu, hoạt động lưu trữ của nhà trường chỉ là sự tiếp nhận từ trước", vị đại diện nêu quan điểm.

Qua hai lần mở phiên tòa, quan điểm các bên không thay đổi. Hôm nay, đại diện nhà trường tiếp tục cho rằng yêu cầu bồi thường của ông Hảo là không có căn cứ do không đưa ra được chứng cứ chứng minh thiệt hại thực tế, trực tiếp liên quan đến số tiền yêu cầu.

"Ví dụ tổn thất về lương, ông phải chứng minh được doanh nghiệp không tiếp nhận vào vị trí có mức lương đó do không có bằng tốt nghiệp đại học và hộ khẩu", đại diện bị đơn nêu quan điểm.

Phủ nhận cáo buộc về việc "giam giữ" bằng tốt nghiệp, hồ sơ và hộ khẩu, nhà trường cho hay ông Hảo ra trường năm 1989 nhưng không liên hệ như những sinh viên khác để làm thủ tục xin lại hồ sơ cá nhân, năm 2017 mới có thư gửi hiệu trưởng về vấn đề này.

Đại diện trường Đại học Kinh tế quốc dân cho rằng lời khai của ông Hảo, không có bằng chứng nào thể hiện việc nhiều lần liên hệ với trường để nhận hồ sơ và bằng tốt nghiệp nhưng không được giải quyết. Trường khẳng định không yêu cầu sinh viên nộp bản gốc sổ hộ khẩu khi nhập học.

Trong sổ ký của khóa học đó còn lưu lại, các bạn học của ông đến nhận hồ sơ cá nhân vào nhiều thời điểm khác nhau, không có quy định nào về việc nhà trường buộc phải có mốc cố định để trả lại tài liệu này cho sinh viên. Ông Hảo thi xong năm 1989 nhưng đến 1994 mới có trong danh sách sinh viên tốt nghiệp do ông bị lưu ban một năm, sau đó chuyển ngành. Năm 1989, ông tiếp tục vi phạm quy chế thi nên bị hoãn công nhận tốt nghiệp 2 năm.

Trước quan điểm trên của bị đơn, ông Hảo phủ nhận mình bị kỷ luật, cũng chưa từng nghe việc này, không nhận bất cứ quyết định nào như vậy. Ông từng có 6 học kỳ làm lớp phó học tập và thành viên Hội đồng thi đua khen thưởng của trường, một lần là đại diện của trường tham gia Hội đồng tuyển sinh của cả Bộ Giáo dục, 5 kỳ học liên tiếp đạt danh hiệu sinh viên tiên tiến.

Ông Hảo đề nghị trường cung cấp quyết định kỷ luật đó, nếu không sẽ là hành vi gian dối. "Trường cáo buộc gì tôi thì cáo buộc nhưng đưa chứng cứ tài liệu ra đây, nếu không sẽ có một phiên tòa khác, vì đó là vấn đề danh dự của con người", ông nói trong phiên tòa hôm nay.

Phát biểu quan điểm sau đó, VKS đề nghị bác tất cả yêu cầu khởi kiện của ông Hảo, tuyên trường ĐH Kinh tế Quốc dân không phải bồi thường 46 tỷ đồng cho ông Hảo.

Đại diện VKS cho rằng không có căn cứ xác định trường đã "giam" các giấy tờ, hộ khẩu, chứng minh nhân dân... của ông, gây bất lợi cho cuộc sống cá nhân. Do tại bản khai của ông cũng như xét thực tế thành phần hồ sơ nhập học của sinh viên Đại học Kinh tế Quốc dân khi đó không bao gồm sổ hộ khẩu, chỉ có giấy cắt khẩu tại địa phương chuyển lên trường.

Việc ông Hảo khai sau khi ra trường đã nhiều lần đến làm việc, yêu cầu được lấy lại các hồ sơ tài liệu, lấy bằng tốt nghiệp chỉ là lời khai một phía, không có giấy tờ, biên bản làm việc với trường để chứng minh.

Theo đại diện VKS, sinh viên sau khi ra trường có nghĩa vụ quay lại trường và yêu cầu làm thủ tục nhận lại, nhưng ông Hảo không thực hiện thì không thể đổ lỗi cho trường. Thực tế nhiều bạn cùng lớp hoặc người tốt nghiệp cùng khóa ông Hảo đã quay lại trường vào nhiều thời điểm khác nhau và nhận lại được các giấy tờ này.

Ông Hảo đến năm 2017 mới lần đầu có yêu cầu, song trường đã phối hợp tìm và tìm lại được để trao trả hồ sơ, cấp bằng cho ông.

VKS đánh giá có sự chậm trễ, song xuất phát từ lý do khách quan là thời gian đã rất lâu, gần 30 năm, trường có sự thay đổi liên tục về địa điểm và các thế hệ lãnh đạo, cán bộ.

Trong một vụ kiện yêu cầu bồi thường ngoài hợp đồng, bên yêu cầu phải chứng minh được có thiệt hại xảy ra, có lỗi, trách nhiệm của người gây thiệt hại, hành vi trái pháp luật và mối quan hệ nhân quả giữa hành vi trái pháp luật và thiệt hại. Những yêu cầu khởi kiện ông Hảo nêu không có căn cứ, do đó VKS đề nghị bác toàn bộ.

Chiều nay, tòa tuyên án.

Thanh Lam