Theo hồ sơ vụ án, tháng 7/2022, ông Tâm được phân công làm Hiệu trưởng Trường THCS Tam Giang Tây (huyện Ngọc Hiển cũ, nay là xã Tân Ân, tỉnh Cà Mau). Trong năm học 2022–2023, nhận thấy trường thiếu nhiều dụng cụ phục vụ giảng dạy, ông họp Hội đồng sư phạm và thống nhất mua sắm thiết bị.

Vốn có tay nghề hàn, ông Tâm không chọn mua thiết bị hoàn chỉnh mà mua vật tư về tự làm, thuê thêm người phụ giúp để chế tạo các sản phẩm như kệ đựng hồ sơ, kệ tivi... Sau khi hoàn thành, các vật dụng này được trường đưa vào sử dụng.

Do không có hóa đơn đầu vào và hợp đồng mua bán đúng quy định, ông Tâm đã liên hệ một số doanh nghiệp bên ngoài để mua hóa đơn khống, ghi nội dung mua bán hàng hóa nhằm hợp thức hóa thủ tục thanh toán.

Một số vật dụng do ông Trần Văn Tâm làm đang được sử dụng tại trường. Ảnh: Minh Minh

Hơn 10 triệu đồng và bản án 7 năm tù

Theo kết quả điều tra, ngày 29/12/2022, ông Tâm duyệt chi 11 triệu đồng theo hóa đơn của doanh nghiệp, trong đó đã bao gồm 5,5 triệu đồng tiền vật tư mà cá nhân ông đã ứng trước. Khoảng 10 ngày sau, ông dùng tiền cá nhân trả lại hơn 1,2 triệu đồng cho doanh nghiệp.

Cũng trong ngày 29/12, ông Tâm duyệt chi hơn 1,8 triệu đồng để mua ghế thang kẽm và tiếp tục sử dụng hóa đơn khống. Cơ quan điều tra xác định lần này ông chiếm đoạt hơn 3,8 triệu đồng, dù khoản tiền này được ông dùng để mua sơn sửa bồn hoa.

Đến ngày 15/3/2023, ông tiếp tục duyệt chi hai chứng từ với tổng số tiền 6,9 triệu đồng làm hai kệ tivi. Trước đó, ông đã đến hai công ty khác để mua hóa đơn, kế toán trường làm thủ tục thanh toán dựa trên đó.

Phiên tòa sơ thẩm ngày 17/2 kết luận ông Tâm chi trả vật tư và công làm thấp hơn số tiền được thanh toán theo hóa đơn, phần chênh lệch khoảng 10,7 triệu đồng được xem là khoản tham ô. Tòa tuyên phạt ông 7 năm tù về tội Tham ô tài sản, cấm đảm nhiệm chức vụ 2 năm sau khi mãn hạn tù, buộc sung công số tiền 10,7 triệu đồng. Ông Tâm không đồng ý và nộp đơn kháng cáo.

'Sai vì dùng hóa đơn khống, không có ý định tham ô'

Ngày 6/5, TAND tỉnh Cà Mau mở phiên phúc thẩm. Cũng như tại phiên sơ thẩm, ông Tâm thừa nhận việc dùng hóa đơn khống là sai pháp luật, nhưng khẳng định không có ý định tham ô.

Ông nói mình có tay nghề hàn, đã tận dụng vật liệu, bỏ công sức ra làm để tiết kiệm chi phí cho trường. Các sản phẩm như kệ hồ sơ, kệ tivi, thang kẽm, bảng thông báo đều có thật và đang được nhà trường sử dụng. Số tiền hơn 10 triệu đồng nhận được không được ông sử dụng cho cá nhân mà dùng cho hoạt động tập thể.

Bào chữa cho ông Tâm, luật sư Quách Trọng Phú cho rằng thân chủ của mình có sai sót khi sử dụng hóa đơn khống, nhưng hành vi này diễn ra trong bối cảnh đặc biệt: thời điểm trường thiếu Hiệu phó, không có kế toán, ông Tâm vừa dạy học vừa làm quản lý. Các cơ quan tố tụng cũng cần đánh giá công sức lao động, giá trị thật của sản phẩm phục vụ nhà trường, bởi các thiết bị này nếu đặt mua bên ngoài còn đắt hơn rất nhiều.

"Nhà giáo nhiều năm trong nghề, là hiệu trưởng, đảng viên, bị tuyên 7 năm tù vì tham ô hơn 10 triệu đồng, trong khi đã chủ động khắc phục hậu quả - là bản án quá nặng nề, chưa thấu tình đạt lý", luật sư Phú nói về bản án sơ thẩm. Tính từ ngày bị bắt (15/8/2024), ông Tâm đã bị giam gần một năm. Luật sư kiến nghị nên thay đổi biện pháp ngăn chặn, cho bị cáo được tại ngoại vì hậu quả không lớn, hành vi không có động cơ trục lợi.

Tòa phúc thẩm: Chưa đủ căn cứ buộc tội

Sau khi xem xét, TAND tỉnh Cà Mau đã tuyên hủy toàn bộ bản án sơ thẩm vì vi phạm tố tụng và nhiều vấn đề chưa được làm rõ.

Theo HĐXX, ông Tâm có mua vật tư để làm thiết bị. Trong khi việc quy kết tham ô chỉ căn cứ lời khai thừa nhận sử dụng hóa đơn không có hàng hóa thật là chưa đủ cơ sở và thiếu thuyết phục.

Tòa yêu cầu phải định giá toàn bộ sản phẩm ông Tâm đã làm, đối chiếu với số tiền nhà trường chi ra, bao gồm cả vật tư và công thợ. Ngoài ra, nhiều vật dụng chưa được định giá, chưa mời đại diện nhà trường tham gia tố tụng, cũng như chưa xác minh thiệt hại thực tế và mục đích sử dụng khoản tiền bị cho là chiếm đoạt.

Trường THCS Tam Giang Tây ở xã Tân Ân. Ảnh: Minh Minh

Hiện, Công an và VKSND Cà Mau chưa công bố kết quả điều tra mới, sau động thái của tòa phúc thẩm.

Vợ ông Tâm, bà Lê Thị Tuyết, cho biết đã có đơn gửi cơ quan chức năng để xin bảo lãnh cho chồng được tại ngoại.

"Chồng tôi sai khi dùng hóa đơn khống, nhưng anh ấy không bỏ túi riêng. Các thiết bị làm xong đều đang được trường sử dụng, nếu mua bên ngoài giá cao hơn rất nhiều", bà nói, cho biết gia đình mong vụ việc được xác định khách quan, thấu tình đạt lý. Bởi từ khi chồng vướng vòng lao lý, gia đình đã bị ảnh hưởng rất nhiều.

Nhiều đồng nghiệp đánh giá thầy Tâm là người chịu khó, có trách nhiệm với công việc, gia đình và xã hội. Ông Lê Xuân Hùng, nguyên trưởng phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Ngọc Hiển (cũ) nhận xét ông Tâm là một giáo viên có năng lực, trách nhiệm và rất nhiệt huyết với nghề. "Thầy Tâm là người thẳng thắn và quyết đoán", ông Hùng nói.

An Minh