Chiều 13/6, báo cáo giải trình ý kiến về dự thảo nghị quyết sửa đổi Hiến pháp, ông Hoàng Thanh Tùng - Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp, cho biết nhiều ý kiến đề nghị tiếp tục giữ quy định về quyền chất vấn của đại biểu HĐND đối với Chánh án TAND, Viện trưởng VKSND tại khoản 2 Điều 115 của Hiến pháp hiện hành.

Để bảo đảm yêu cầu tiếp tục khẳng định và phát huy vai trò giám sát và thực hiện quyền làm chủ của nhân dân thông qua HĐND các cấp, Ủy ban dự thảo xin tiếp thu ý kiến của nhân dân, các cơ quan có liên quan trực tiếp và của đại biểu Quốc hội.

Theo đó, đại biểu HĐND có quyền chất vấn Chủ tịch UBND, các thành viên khác của UBND, Chánh án, Viện trưởng VKS và Thủ trưởng cơ quan thuộc UBND. Người bị chất vấn phải trả lời trước HĐND.

Đại biểu HĐND có quyền kiến nghị với các cơ quan Nhà nước, tổ chức, đơn vị ở địa phương. Người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị này có trách nhiệm tiếp đại biểu, xem xét, giải quyết kiến nghị của đại biểu.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng. Ảnh: Phạm Thắng

Theo dự thảo trước đó, Ủy ban đề xuất không quy định Chánh án TAND, Viện trưởng VKS thuộc các trường hợp trả lời chất vấn của đại biểu HĐND - để phù hợp với tính chất và mô hình tổ chức các cơ quan nhà nước ở địa phương sau khi thực hiện sắp xếp.

Việc thu hẹp quyền chất vấn đại biểu HĐND, theo Ủy ban soạn thảo, là cần thiết. Bởi sắp tới, theo chủ trương của Đảng, tòa án và viện kiểm sát cấp huyện sẽ được thay thế bằng các đơn vị khu vực, không gắn với đơn vị hành chính cụ thể. Vì vậy không còn HĐND ngang cấp để thực hiện quyền chất vấn. Mặt khác, tuy Hiến pháp không quy định thẩm quyền này nhưng HĐND vẫn giám sát việc tuân thủ Hiến pháp và pháp luật, có quyền kiến nghị với các cơ quan liên quan.

Tuy nhiên, qua thảo luận, đề xuất này vấp phải nhiều ý kiến phản biện của đại biểu.

"Vì sao phải bỏ quyền chất vấn của đại biểu HĐND với Chánh án và Viện trưởng VKS?", thiếu tướng Nguyễn Minh Hoàng, Chủ tịch Hội Cựu chiến binh TP HCM đặt vấn đề. Ông cho rằng cách giải thích trong tờ trình của cơ quan soạn thảo "chưa rõ"; lấy việc tiếp xúc, giám sát của đại biểu HĐND với các cơ quan để thay thế quyền chất vấn thì "không hợp lý".

Tướng Hoàng phân tích, với các đại biểu Quốc hội, theo đúng quyền hạn có thể gặp Bộ trưởng để yêu cầu giải quyết vấn đề. "Nhưng trên thực tế có bao nhiêu đại biểu có điều kiện gặp để đề nghị giải quyết vấn đề hay chưa?", ông nói, thêm rằng đại biểu cơ quan dân cử ở địa phương càng khó được tiếp xúc với Chánh án và Viện trưởng VKS. Vì thế, quy định về quyền chất vấn chính thức "là điều kiện để đại biểu HĐND giám sát, chất vấn những chức danh này".

Đồng quan điểm, đại biểu Nguyễn Thị Kim Thúy băn khoăn nếu bỏ quyền này của đại biểu HĐND "thì người bị oan sai sẽ nhờ cậy ai bảo vệ quyền lợi?".

Sơn Hà