Nội dung này được Phó chánh án TAND Tối cao Nguyễn Văn Tiến trình bày tại phiên họp Thường vụ Quốc hội chiều 26/4 về dự án Luật sửa đổi bổ sung một số điều Luật Tổ chức Tòa án nhân dân.

Ông Tiến cho biết trung bình mỗi năm, TAND Tối cao giải quyết 2.800 đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm thuộc thẩm quyền; giải quyết, xét xử theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm khoảng 200 vụ/năm. Ba TAND Cấp cao giải quyết 6.500 đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm thuộc thẩm quyền; giải quyết, xét xử theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm khoảng 800 vụ.

Như vậy, sau khi tiếp nhận một phần nhiệm vụ giám đốc thẩm, tái thẩm của các TAND Cấp cao, dự tính TAND Tối cao sẽ phải giải quyết khoảng 11.000 đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm mỗi năm; xét xử theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm khoảng 1.000 vụ một năm.

"Với khối lượng công việc như vậy, đòi hỏi phải tăng số lượng thẩm phán TAND Tối cao mới đáp ứng được yêu cầu của công việc", ông Tiến nêu.

Phó chánh án TAND Tối cao Nguyễn Văn Tiến. Ảnh: Cổng TTĐT Quốc hội

Trước đề xuất này, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng đề nghị cân nhắc thận trọng việc tăng số lượng thành viên Hội đồng Thẩm phán Tòa Tối cao để phù hợp với chủ trương của Đảng về tinh gọn tổ chức bộ máy.

Thay vì tăng số lượng thẩm phán, cơ quan thẩm tra đề nghị bổ sung, tăng cường năng lực cho đội ngũ công chức, thẩm phán làm công tác tham mưu giải quyết án. TAND Tối cao cần nâng cao chất lượng xét xử sơ thẩm, phúc thẩm; nghiên cứu, sửa đổi quy định giám đốc thẩm tại các luật tố tụng để quy định chặt chẽ điều kiện nộp đơn, căn cứ kháng nghị giám đốc thẩm, tránh khiếu nại không có điểm dừng, dồn việc lên Tòa Tối cao.

Bên cạnh đó, thẩm phán TAND Tối cao là cán bộ thuộc diện Ban Bí thư quản lý. Việc tăng số lượng thẩm phán Tối cao là vấn đề quan trọng, liên quan đến chủ trương của Đảng. Do đó, TAND Tối cao cần xin ý kiến cấp có thẩm quyền.

Chánh án TAND Tối cao Lê Minh Trí cho hay nếu để 17 thẩm phán TAND Tối cao như quy định hiện hành thì "không đủ sức để làm việc". Ông đề nghị trước mắt có 23 thẩm phán, 4 thẩm phán còn lại sẽ có lộ trình để chọn người có kinh nghiệm.

Kết luận nội dung này, Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định nói Ủy ban Thường vụ Quốc hội ủng hộ đề xuất tăng số lượng thẩm phán TAND Tối cao lên 23 đến 27 người, cũng như ủng hộ mở rộng diện để chọn bổ nhiệm làm thẩm phán TAND Tối cao.

Điều chỉnh thẩm quyền phục vụ mô hình tòa án ba cấp

Phó chánh án TAND Tối cao cho biết dự luật được xây dựng trên cơ sở mô hình hệ thống Tòa án ba cấp. Với TAND Tối cao, dự luật bổ sung nhiệm vụ, quyền hạn phúc thẩm các vụ án hình sự mà bản án, quyết định chưa có hiệu lực pháp luật của TAND cấp tỉnh bị kháng cáo, kháng nghị.

Dự luật cũng điều chỉnh theo hướng TAND cấp tỉnh xét xử sơ thẩm vụ án hình sự; giám đốc thẩm, tái thẩm bản án, quyết định của TAND khu vực đã có hiệu lực pháp luật bị kháng nghị.

Cơ cấu tổ chức của TAND cấp tỉnh được điều chỉnh theo hướng gồm Ủy ban Thẩm phán, các tòa chuyên trách, bộ máy giúp việc. Chánh án TAND Tối cao quyết định thành lập và quy định nhiệm vụ, quyền hạn của bộ máy giúp việc của TAND cấp tỉnh.

Sơn Hà