Đêm 16/8 ông Trần Văn Tâm (54 tuổi, cựu Hiệu trưởng THCS Tam Giang Tây) mới về đến nhà ở xã Phan Ngọc Hiển, sau khi được Công an tỉnh Cà Mau cho tại ngoại. "Tôi biết ơn vợ và người thân hơn một năm qua đã chịu nhiều vất vả ngược xuôi vì vụ việc của mình", ông chia sẻ. Chỉ trong đêm qua, ông nhận hàng chục cuộc gọi từ đồng nghiệp, học trò và người quen động viên.

Ông Tâm bị tạm giam từ ngày 15/8/2024, với cáo buộc tham ô 10,7 triệu đồng trong quá trình tự mua vật liệu để làm các thiết bị cho trường. Phiên tòa sơ thẩm hồi tháng 2 kết luận ông chi trả vật tư và công làm thấp hơn số tiền được thanh toán theo hóa đơn, phần chênh lệch khoảng 10,7 triệu đồng được xem là khoản tham ô. Tòa tuyên phạt ông 7 năm tù về tội Tham ô tài sản, cấm đảm nhiệm chức vụ 2 năm sau khi mãn hạn tù.

Tuy nhiên, đến tháng 5, TAND tỉnh Cà Mau xử phúc thẩm đã hủy toàn bộ bản án sơ thẩm vì vi phạm tố tụng và chưa đủ cơ sở buộc tội ông Tâm. Sau hơn 3 tháng điều tra lại, công an cho ông Tâm tại ngoại.

Ông Trần Văn Tâm tại nhà riêng ở xã Phan Ngọc Hiển, tỉnh Cà Mau. Ảnh: Chúc Ly

'Nghĩ chỉ làm lợi cho trường'

Cựu hiệu trưởng cho biết, trong hơn một năm bị tạm giam, ông suy nghĩ rất nhiều. Gia đình và bản thân ông đã bị tổn thất quá lớn. Tất cả là vì ông lo làm ra sản phẩm tốt cho trường, nhưng lại không khai đầy đủ và không am hiểu về nguyên tắc tài chính.

Năm 2022, khi mới nhận nhiệm vụ hiệu trưởng, trường thiếu thiết bị giảng dạy trong khi không có hiệu phó, ông đề xuất mua sắm, sau đó tự làm để tiết kiệm chi phí.

Vốn có tay nghề hàn, ông mua vật tư về chế tạo kệ hồ sơ, kệ tivi... Khi quyết toán, ông tham khảo các cơ sở bên ngoài để mua hóa đơn thành phẩm hợp thức thủ tục.

Nhắc lại thời điểm bị bắt, ông Tâm nói "rất bất ngờ". "Tôi không nghĩ đó là vi phạm, vì trong ý thức chỉ muốn làm lợi cho trường, không bỏ túi riêng. Sau này khi làm việc với cơ quan điều tra tôi mới biết là sai", ông chia sẻ.

Theo ông, các thiết bị này không bán sẵn, còn nếu đặt làm thì giá cao. Sau khi hoàn thành, số vật liệu dư còn được tận dụng làm thêm thiết bị, phần tiền dôi ra dùng cho hoạt động của trường.

Cựu hiệu trưởng bày tỏ mong cơ quan tố tụng "thấu tình đạt lý", xem xét hành vi ở góc độ vi phạm nguyên tắc tài chính thay vì hình sự hóa. "Nếu có cơ hội, tôi vẫn mong được cống hiến cho ngành giáo dục, sau hơn 30 năm đã gắn bó", ông nói.

Đồng nghiệp 'không tin thầy Tâm tham ô'

Ông Mã Văn Dợt, Phó hiệu trưởng THCS Tam Giang Tây, nhận xét thầy Tâm nhiều tài lẻ, chuyên môn vững, nhiệt huyết. Một số vật dụng do ông chế tạo hiện vẫn được nhà trường sử dụng.

"Nghe tin thầy bị xử 7 năm tù ai cũng bất ngờ, không bao giờ nghĩ thầy tham ô. Các sản phẩm thầy làm đến nay vẫn dùng tốt, thêm 10 năm nữa cũng không hư", ông Dợt nói.

Trước đó, trả lời VnExpress, nhiều đồng nghiệp của ông Tâm khá kiệm lời, song cho biết thầy là người chịu khó, có trách nhiệm với công việc, gia đình và xã hội.

Ông Lê Xuân Hùng, nguyên trưởng phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Ngọc Hiển (cũ) nhận xét ông Tâm là người thẳng thắn và quyết đoán, là giáo viên có năng lực, trách nhiệm và rất nhiệt huyết với nghề.

Một số vật dụng do ông Trần Văn Tâm làm đang được sử dụng tại trường. Ảnh:Minh Minh

Theo hồ sơ vụ án, trong năm học 2022-2023, thấy trường thiếu nhiều dụng cụ phục vụ giảng dạy, ông họp Hội đồng sư phạm và thống nhất mua sắm thiết bị.

Kết quả điều tra xác định, ngày 29/12/2022, ông Tâm duyệt chi 11 triệu đồng theo hóa đơn bán hàng của doanh nghiệp. Trong số tiền này, doanh nghiệp đã tính luôn phần tiền 5,5 triệu đồng nợ vật tư cá nhân của ông Tâm trước đây. Khoảng 10 ngày sau, ông lấy tiền cá nhân trả lại hơn 1,2 triệu đồng cho doanh nghiệp. Công an xác định ông Tâm chiếm đoạt gần 4,3 triệu đồng.

Cùng ngày, ông duyệt chi mua ghế thang kẽm hơn 1,8 triệu đồng. Số tiền này ông Tâm liên hệ doanh nghiệp mua hóa đơn. Cơ quan điều tra xác định ông Tâm chiếm đoạt hơn 6,1 triệu đồng rồi chi hơn 2,3 triệu đồng mua sơn để sửa bồn hoa - tức chiếm đoạt hơn 3,8 triệu đồng còn lại.

Đến ngày 15/3/2023, ông tiếp tục duyệt chi hai chứng từ với tổng số tiền 6,9 triệu đồng làm hai kệ tivi. Trước đó, ông đã đến hai công ty khác để mua hóa đơn, kế toán trường làm thủ tục thanh toán dựa trên đó.

Tại hai phiên tòa, ông Tâm thừa nhận việc dùng hóa đơn khống là sai pháp luật, nhưng khẳng định không có ý định tham ô. Ông nói đã tận dụng vật liệu, bỏ công sức ra làm để tiết kiệm chi phí cho trường. Các sản phẩm như kệ hồ sơ, kệ tivi, thang kẽm, bảng thông báo đều có thật và đang được nhà trường sử dụng. Số tiền hơn 10 triệu đồng nhận được không được ông sử dụng cho cá nhân mà dùng cho hoạt động tập thể.

Khi hủy án để điều tra lại, TAND tỉnh Cà Mau cho rằng, ông Tâm có mua vật tư để làm thiết bị. Trong khi việc quy kết tham ô chỉ căn cứ lời khai thừa nhận sử dụng hóa đơn không có hàng hóa thật là chưa đủ cơ sở và thiếu thuyết phục.

Theo tòa phúc thẩm, cơ quan điều tra phải định giá toàn bộ sản phẩm ông Tâm đã làm, đối chiếu với số tiền nhà trường chi ra, bao gồm cả vật tư và công thợ. Ngoài ra, nhiều vật dụng chưa được định giá, chưa mời đại diện nhà trường tham gia tố tụng, cũng như chưa xác minh thiệt hại thực tế và mục đích sử dụng khoản tiền bị cho là chiếm đoạt.

Ngày 16/8, VKSND khu vực 5 đã quyết định thay thế biện pháp tạm giam bằng biện pháp cho bảo lĩnh đối với ông Tâm. Quyết định này được thực hiện sau khi xem xét đề nghị của Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Cà Mau, xét thấy bị can đã nộp khắc phục hậu quả, có nhân thân tốt, địa chỉ rõ ràng, gia đình có đơn xin bảo lĩnh và không cần thiết áp dụng tạm giam.

Chúc Ly