Ngày 15/4, tại Nghị quyết phiên họp chuyên đề xây dựng pháp luật, Chính phủ về cơ bản thống nhất nội dung dự thảo Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự sửa đổi do Bộ Công an soạn thảo.

Chính phủ yêu cầu Bộ Công an chịu trách nhiệm rà soát kỹ các nghị quyết, kết luận của Bộ Chính trị và Trung ương liên quan đến Cơ quan điều tra của Viện kiểm sát nhân dân tối cao.

"Việc không tổ chức Cơ quan điều tra của Viện kiểm sát nhân dân tối cao không trái với các nghị quyết của Bộ Chính trị và Trung ương. Chính phủ thống nhất với việc không tổ chức Cơ quan điều tra của Viện kiểm sát nhân dân tối cao theo đúng quy định của Hiến pháp", nghị quyết nêu và lưu ý thêm, trường hợp Quốc hội có ý kiến khác thì Đảng ủy Chính phủ thống nhất với Đảng ủy Quốc hội báo cáo xin ý kiến của cấp có thẩm quyền.

Bộ Công an được giao tiếp thu, hoàn thiện dự án luật để trình Quốc hội.

Trụ sở VKSND Tối cao. Ảnh: Hoàng Phong

Tại dự thảo Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự sửa đổi, Bộ Công an đề xuất bỏ Cơ quan điều tra VKSND Tối cao trong hệ thống cơ quan điều tra. Hai cơ quan điều tra trong công an và quân đội giữ nguyên.

Đầu tháng 4, góp ý về dự thảo, VKSND Tối cao đề nghị giữ nguyên quy định về Cơ quan điều tra VKSND Tối cao. Theo đó, việc sắp xếp cơ quan điều tra là tinh gọn đầu mối trong từng cơ quan của Bộ Công an, Quốc phòng, VKSND Tối cao. Dự thảo "gom các cơ quan điều tra trong từng bộ, ngành lại với nhau sẽ không bảo đảm khách quan, độc lập".

VKS nêu quan điểm, VKS là cơ quan có chức năng kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong hoạt động tư pháp. VKS tham gia tất cả hoạt động tố tụng tư pháp hình sự, dân sự, hành chính, kinh doanh thương mại, từ giai đoạn tiếp nhận giải quyết tin báo đến khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án. VKS còn trực tiếp giải quyết và kiểm sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo của các cơ quan tư pháp. Do vậy có điều kiện để phát hiện xử lý các tội phạm trong lĩnh vực tư pháp hiệu quả hơn các cơ quan khác.

Là hệ thống cơ quan độc lập và Viện trưởng VKSND Tối cao báo cáo kết quả công tác trực tiếp trước Quốc hội, VKSND Tối cao cho rằng đơn vị có vai trò quan trọng trong kiểm soát quyền lực nhà nước nói chung và trong lĩnh vực tư pháp nói riêng. "Cơ quan điều tra VKSND Tối cao điều tra tội xâm phạm hoạt động tư pháp và các tội về tham nhũng chức vụ trong hoạt động tư pháp góp phần làm trong sạch nền tư pháp, bảo vệ công lý, bảo đảm quyền con người", VKSND Tối cao nêu quan điểm.

Viện dẫn kinh nghiệm quốc tế, VKSND Tối cao thấy tại một số nước như Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, Mỹ, kiểm sát viên (hoặc công tố viên) sẽ thực hiện hoạt động điều tra. Đặc biệt ở Trung Quốc, hệ thống cơ quan điều tra của VKS được tổ chức từ trung ương đến một số tỉnh để điều tra các tội phạm xâm phạm hoạt động tư pháp.

Về bản chất, VKSND Tối cao cho rằng hoạt động điều tra là công tác nối dài của quyền công tố, nhằm phòng ngừa oan sai, chống vi phạm trong hoạt động tố tụng tư pháp.

Trước ý kiến đóng góp cho dự thảo của VKSND Tối cao, Bộ Công an giải thích việc phân định rõ chức năng của cơ quan điều tra, VKS, Tòa án là để không chồng lấn về thẩm quyền.

Vũ Tuân