Ngày 3/6, thông tin được Chánh án Lê Minh Trí đưa ra, khi Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức TAND.

Dự luật đề xuất bỏ TAND cấp huyện, kết thúc hoạt động của 3 TAND Cấp cao và tổ chức lại hệ thống theo mô hình 3 cấp: TAND Tối cao, TAND cấp tỉnh và TAND khu vực. Các tòa sơ thẩm chuyên biệt sẽ chuyển thành tòa chuyên trách trong tòa khu vực.

Theo ông Trí, việc sửa luật lần này nhằm cụ thể hóa các nguyên tắc đã được Bộ Chính trị thông qua, đó là tổ chức mô hình tòa án 3 cấp (Tối cao, cấp tỉnh và khu vực); bỏ cấp trung gian và tăng cường phân cấp, phân quyền cho bên dưới. Từ 693 tòa huyện hiện nay sẽ giảm còn 355 tòa khu vực - tức giảm gần một nửa, nhưng nhiệm vụ, chức năng, tính chất công việc rất lớn.

"Để đáp ứng yêu cầu, sắp tới TAND Tối cao phải tăng cường nguồn lực và nhân lực cho tòa khu vực vì có số lượng lớn án hình sự, dân sự, hành chính, kinh doanh thương mại", ông Trí thông tin. Cụ thể là sẽ bố trí thẩm phán cao cấp về làm việc, chứ không chỉ có thẩm phán sơ cấp như trước.

Theo quy định hiện nay, thẩm phán có 4 ngạch: thẩm phán TAND Tối cao, thẩm phán cao cấp, trung cấp và sơ cấp. Để được bổ nhiệm thẩm phán cao cấp, ứng viên phải là thẩm phán trung cấp từ 5 năm trở lên, có năng lực giải quyết án thuộc thẩm quyền Tòa Cấp cao, của Tòa án Quân sự Trung ương theo quy định của Luật tố tụng và đã trúng tuyển kỳ thi nâng ngạch.

Chánh án TAND Tối cao Lê Minh Trí phát biểu tại phiên họp. Ảnh: Phạm Thắng

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị làm rõ các quy định về thẩm quyền của TAND khu vực, đặc biệt là quy định chuyển tiếp để đảm bảo quá trình chuyển giao nhiệm vụ thông suốt, không làm ảnh hưởng đến quyền lợi của các cái tổ chức cá nhân.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị làm rõ các quy định về thẩm quyền của TAND khu vực, đặc biệt là quy định chuyển tiếp, nhằm đảm bảo quá trình chuyển giao nhiệm vụ diễn ra thông suốt, không ảnh hưởng đến quyền lợi của các tổ chức, cá nhân.

Ông cũng đề nghị TAND Tối cao quan tâm đến công tác tập huấn, hướng dẫn kháng nghị giám đốc thẩm để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người dân; đồng thời tổng kết thực tiễn xét xử và phát triển án lệ.

Chủ tịch Quốc hội lưu ý thêm một số vấn đề cần chú trọng trong quá trình sắp xếp lại hệ thống tòa án, gồm: xử lý tài sản, cơ sở vật chất dôi dư; đầu tư mới cho các đơn vị sau sắp xếp; đào tạo đội ngũ thẩm phán hiện đang làm việc tại địa phương.

"Đội ngũ thẩm phán, cán bộ tòa án mà có tâm, có tầm, có tài, có đức sẽ đáp ứng được yêu cầu xử án trong tình hình hiện nay, tạo được niềm tin của người dân, của doanh nghiệp", ông nói.

Chủ tịch Quốc hội cũng nhấn mạnh, trong bối cảnh triển khai các Nghị quyết 66 về đổi mới xây dựng, thực thi pháp luật và Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân của Bộ Chính trị, người dân và doanh nghiệp rất quan tâm đến lĩnh vực tư pháp, nội chính. "Có tội thì phải xử một cách nghiêm minh, nhưng phải thấu tình đạt lý để tạo thuận lợi cho việc sản xuất kinh doanh hiện nay", ông lưu ý.

Một lần nữa, ông nhấn mạnh việc xử lý tài sản liên quan đến sắp xếp tổ chức bộ máy của tòa án là vấn đề "hết sức quan trọng".

TAND Tối cao được yêu cầu phối hợp chặt chẽ với Ủy ban Pháp luật - Tư pháp để đảm bảo tính đồng bộ với các luật liên quan, tránh chồng chéo và tạo hành lang pháp lý rõ ràng cho hoạt động của toàn hệ thống. Ông cho biết, việc sửa đổi luật lần này nhằm phục vụ việc sắp xếp tổ chức bộ máy, chưa phải sửa toàn diện nên "không cầu toàn".

Quốc hội sẽ thông qua dự án Luật này vào ngày 25/6.

Sơn Hà