Ngày 3/4, ngay sau khi được VKSND Cấp cao đề nghị tòa phúc thẩm giảm án chung thân ở tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản do đã khắc phục được 1/4 thiệt hại ở giai đoạn 2 đại án, bà Trương Mỹ Lan (69 tuổi) được quyền bào chữa.
Chủ tịch Tập đoàn Vạn Thịnh Phát gửi lời cảm ơn đại diện VKS đã ghi nhận tình tiết giảm nhẹ cho mình. Trong hơn 40 phút trình bày sau đó, bà nhiều lần lặp lại mong muốn HĐXX xem xét về việc bản thân đã đổ cả trăm nghìn tỷ đồng vào SCB. Ngoài ra, bà Lan nói các bản án chưa ghi nhận việc SCB không có vốn Nhà nước, không sử dụng một đồng nào của Nhà nước trong việc tái cơ cấu này.
"Bị cáo đã thực hiện được lời hứa với Ngân hàng nhà Nước là suốt 11 năm qua, tự lực tất cả tiền bạc. Tiếc là bị cáo gần làm được, đến phút 89 thì thất bại", bà Lan nghẹn giọng.
Chủ tọa đề nghị bà giữ bình tĩnh, cho phép ngồi để tự bào chữa do đã lớn tuổi. Tuy nhiên, bà Lan cảm ơn tòa, tiếp tục đứng trình bày.
"Bị cáo không biết mình có thể sống thêm được bao lâu, chỉ mong muốn được ghi nhận sự cống hiến, hy sinh và xem xét giảm nhẹ hình phạt sâu hơn nữa để tạo động lực, tinh thần giải quyết hậu quả", bà Lan nói.
Bà nhắc lại quá trình làm việc của mình và đề nghị HĐXX xem xét nguyên nhân, bối cảnh, bản chất sự việc xảy ra tại SCB trong cả 2 bản án (giai đoạn một bà bị tuyên tử hình, giai đoạn hai bị tuyên án chung thân).
"Sau khi bị cáo bị bắt thì vụ án này mới xảy ra, đây là điều nằm ngoài mong muốn. Còn trước khi bị cáo bị bắt, SCB vẫn hoạt động bình thường, không mất thanh khoản, không bị lỗ. Các dự án đều đang thi công, SCB chuẩn bị tái cơ cấu", bà Lan trình bày.
Nhắc lại một phần nội dung kháng cáo đã trình bày trước đó, Chủ tịch Vạn Thịnh Phát cho rằng, trong cùng một vụ án nhưng số tiền bà bị buộc tội Tham ô tài sản ở giai đoạn một là 304.000 tỷ đồng gốc; sang giai đoạn hai bà lại bị buộc tội Rửa tiền (tham ô) 445.747 tỷ đồng. Hai hành vi này liên quan đến nhau, nên bà đề nghị tòa phúc thẩm làm rõ số liệu để đảm bảo tính xác thực.
Trong phạm vi giai đoạn 2 đại án xảy ra tại Vạn Thịnh Phát, tòa sơ thẩm xác định bà Lan và đồng phạm đã thực hiện loạt hành vi: Lừa đảo chiếm đoạt tài sản (30.081 tỷ đồng của 35.824 trái chủ) thông qua việc phát hành trái phiếu khống; Rửa tiền (445.747 tỷ đồng) và Vận chuyển trái phép tiền tệ qua biên giới (4,5 tỷ USD - tương đương 106.730 tỷ đồng).
Sáng nay, VKS khẳng định bản án sơ thẩm là đúng người, đúng tội, đúng pháp luật nhưng ghi nhận bà Lan đã khắc phục được 1/4 thiệt hại ở tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản nên đề nghị tòa phúc thẩm xem xét giảm án chung thân; giữ nguyên mức án 12 và 8 năm tù ở hai tội còn lại.
Là một trong 8 người bào chữa cho bà Lan, luật sư Phan Trung Hoài kiến nghị HĐXX xem xét toàn diện về nguyên nhân, bối cảnh vụ án; bản chất mối liên hệ giữa các tội danh.
Ông cũng kiến nghị VKS tiếp tục yêu cầu SCB cung cấp số liệu, thu hồi vật chứng với số tiền hơn 15.000 tỷ đồng - được cho là tiền từ các lô trái phiếu đã phát hành cho đối tác.
Theo ông Hoài, ở tội Vận chuyển trái phép tiền tệ qua biên giới bà Lan bị cáo buộc thì không phải tất cả các giao dịch đều không đúng quy định.
Dẫn chứng quan điểm này, luật sư phân tích theo nhận định của bản án sơ thẩm, việc dịch chuyển trái phép tiền tệ từ nước ngoài về Việt Nam và từ Việt Nam ra nước ngoài là phương thức thủ đoạn phạm tội mới (mặc dù không vận chuyển về mặt cơ học).
"Nếu theo cách hiểu mới về nội hàm của tội này thì câu hỏi đặt ra là chủ thể nào là chủ thể của hành vi vận chuyển, và khi xem lại các giao dịch chuyển tiền thì có những giao dịch nào là hợp pháp?", ông Hoài nêu vấn đề, đồng thời chỉ ra rằng nguồn tiền 180 triệu USD từ nước ngoài do 8 pháp nhân chuyển về để góp 30% vốn điều lệ của ngân hàng SCB, mua phần vốn góp của Công ty Việt Vĩnh Phú...
Ngoài ra, theo luật sư, trong giai đoạn một của vụ án đã xác định hành vi phạm tội của các bị cáo gây ra thiệt hại 673.000 tỷ đồng - là dư nợ của 1.243 khoản vay. Tuy nhiên qua đối chiếu, rà soát thì ở thời điểm khởi tố vụ án (năm 2022) có đến 988/1.243 khoản vay chưa đến hạn thanh toán (sau năm 2023), với tổng số tiền là 357.000 tỷ đồng.
Từ đó, luật sư đề nghị tòa xem xét các khoản vay chưa đến hạn thanh toán như trên "thì có quy buộc vào trách nhiệm chung cho bị cáo Lan hay không?" vì theo quy định chỉ khi tới hạn thanh toán khách hàng không trả được thì ngân hàng có quyền phát mãi tài sản.
Luật sư cũng đề nghị VKS có quan điểm đối đáp, cho ý kiến đối với vấn đề này.
Chiều nay tòa tiếp tục với phần bào chữa.
Quốc Thắng
