Ngân hàng Nhà nước đang lấy ý kiến dự thảo sửa đổi Nghị định 24 về quản lý hoạt động kinh doanh vàng, trong đó bỏ cơ chế độc quyền sản xuất vàng miếng. Theo đó, doanh nghiệp muốn được cấp phép sản xuất vàng miếng phải có vốn điều lệ tối thiểu 1.000 tỷ đồng, ngân hàng là 50.000 tỷ.

Góp ý dự thảo này, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) đề nghị cơ quan soạn thảo bỏ điều kiện vốn điều lệ tối thiểu. Họ dẫn phản ánh của doanh nghiệp cho rằng "quy định này quá chặt và sẽ loại phần lớn doanh nghiệp khỏi khả năng tham gia thị trường vàng".

"Việc này dẫn đến tình trạng chỉ có một số ít doanh nghiệp có thể tham gia thị trường, hạn chế tính cạnh tranh, không đa dạng được nguồn cung, từ đó ảnh hưởng đến quyền lợi và sự lựa chọn của người dân", VCCI đánh giá. Họ cũng cho rằng không có cơ sở để đưa ra ngưỡng quy định này.

Cùng với đó, VCCI nhìn nhận việc yêu cầu doanh nghiệp sản xuất vàng miếng phải có thêm giấy phép kinh doanh mua, bán mặt hàng này chưa hợp lý do đây là hai loại hình hoạt động khác nhau. Cụ thể, sản xuất là hoạt động trong khâu đầu của chuỗi cung ứng, còn mua, bán là hoạt động thương mại. Việc gộp hai loại giấy phép vào một yêu cầu có thể làm phát sinh hiện tượng "giấy phép lồng trong giấy phép", tăng chi phí tuân thủ và thời gian làm thủ tục hành chính.

Vàng miếng tại trụ sở SJC ở quận 3, tháng 3/2025. Ảnh: Quỳnh Trần

Về nhập khẩu vàng miếng, dự thảo quy định hoạt động này theo hướng kiểm soát nhiều tầng nấc, gồm giấy phép xuất nhập khẩu vàng, hạn mức xuất nhập khẩu hàng năm, giấy phép xuất nhập khẩu cho từng lần. Song VCCI cho rằng việc đồng thời yêu cầu nhiều loại giấy phép sẽ tạo ra "giấy phép con", do đó cơ quan soạn thảo nên bỏ giấy phép xuất nhập khẩu vàng và giấy phép từng lần.

Họ lý giải, giấy phép nhập khẩu chỉ cấp cho các doanh nghiệp sản xuất vàng. Trong khi đó, các doanh nghiệp này đã được Ngân hàng Nhà nước cấp phép, quản lý chặt. Do vậy, việc yêu cầu thêm một giấy phép xuất nhập khẩu riêng là không cần thiết.

Còn giấy phép từng lần, theo tổ chức này, yêu cầu này cũng không hợp lý trong khi nhà điều hành đã khống chế hạn mức cả năm. Trong bối cảnh thị trường vàng có nhiều biến động, việc chờ cấp phép từng lần có thể khiến doanh nghiệp bỏ lỡ cơ hội kinh doanh, giảm tính linh hoạt trong vận hành. Thay vào đó, cơ quan quản lý có thể kiểm soát qua việc yêu cầu hải quan liên thông dữ liệu với Ngân hàng Nhà nước, hoặc yêu cầu doanh nghiệp báo cáo định kỳ về hạn mức xuất nhập khẩu.

Với nhập khẩu vàng, dự thảo quy định doanh nghiệp chỉ được nhập khẩu vàng miếng, vàng nguyên liệu của nhà sản xuất được chứng nhận bởi Hiệp hội Thị trường vàng London. VCCI đề nghị cơ quan soạn thảo giải trình, làm rõ nội dung này.

"Đây là một hình thức hạn chế thương mại, thu hẹp thị trường nhập khẩu, ảnh hưởng đến quyền lựa chọn nhà cung cấp của doanh nghiệp", đơn vị này góp ý, cho rằng việc này có thể làm tăng chi phí nhập khẩu, ảnh hưởng đến giá thành sản phẩm, khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp.

Ngoài ra, VCCI cũng đánh giá điều kiện kinh doanh hoạt động mua bán vàng miếng, coi hoạt động này là ngành nghề kinh doanh có điều kiện không hợp lý. Bởi việc mua bán chỉ là khâu trung gian phân phối giữa nhà sản xuất và người tiêu dùng, không trực tiếp tạo ra vàng miếng, có tính chất tương tự hoạt động kinh doanh thông thường.

Phương Dung