Gạo ST25 mang thương hiệu "Gạo Ông Cua" - từng được vinh danh ngon nhất thế giới năm 2019 - đang bị làm giả và bán tràn lan tại các cửa hàng, đại lý ở TP HCM.

Ghi nhận tại một số điểm bán lẻ trên đường Phạm Văn Đồng (Thủ Đức), gạo ST25 được bày bán giá 135.000-140.000 đồng một túi 5 kg (tương đương 27.000-28.000 đồng một kg). Giá này bằng khoảng 60-70% gạo thật - vốn niêm yết 48.000-58.000 đồng một kg (tùy loại) tại các đại lý chính hãng.

Chị Lan, chủ cửa hàng trên đường này, cho hay trước giờ không để ý đến nhãn hiệu hay logo và cũng không có hóa đơn, chứng từ. "Tôi lấy hàng từ mối quen ở miền Tây nên không để ý tem mác làm gì", chị nói.

Tình trạng này cũng xuất hiện tại nhiều khu vực như Tân Bình, Phú Nhuận, quận 12. Các điểm bán đều thiếu giấy tờ chứng minh nguồn gốc và không có tem chống giả. Một số nơi chỉ ghi lại số lượng và tên nhà cung cấp trên hóa đơn bán lẻ, mà không kèm theo chứng từ gốc.

Một chủ cửa hàng trên đường Nguyễn Kiệm (Phú Nhuận) cho biết đại lý giao sẵn các bao gạo in sẵn nhãn "Gạo Ông Cua", có tem và mã, nhưng bản thân cũng không rõ thật hay giả.

Gạo ST25 bán tại cửa hàng trên đường Lê Đức Thọ (Gò Vấp, TP HCM) có in hình ông Cua nhưng logo để "Gạo Ông Vua" gây nhầm lẫn với thương hiệu "Gạo Ông Cua". Ảnh: Thi Hà

Một số cơ sở khác còn làm nhái thương hiệu rất tinh vi bằng cách thay đổi duy nhất một chữ trong tên sản phẩm, từ "Gạo Ông Cua" thành "Gạo Ông Vua".

Cụ thể, tại một cửa hàng trên đường Lê Đức Thọ (quận Gò Vấp), bao bì gạo được thiết kế gần giống sản phẩm chính hãng, từ màu sắc, bố cục đến kiểu chữ. Điểm khác biệt duy nhất là chữ "Cua" trong logo đã bị thay bằng "Vua", khiến người tiêu dùng rất dễ nhầm lẫn. Thậm chí, tem chống giả và mã QR trên bao cũng được in giả tinh vi, càng khiến việc phân biệt thật - giả trở nên khó khăn hơn.

Theo các đại lý chính hãng, đây là chiêu lách luật quen thuộc. Một số nơi còn dùng tên gọi chung như "ST25 Sóc Trăng", "ST25 lúa tôm" để đánh vào tâm lý người tiêu dùng vốn chỉ nhớ "ST25 là gạo ngon nhất thế giới" chứ không rõ ai là nhà phân phối chính thức.

Trước đó, lực lượng Quản lý thị trường Hà Nội cũng phát hiện hàng loạt vi phạm: gạo 50 kg được sang chiết, dán nhãn "Gạo Ông Cua - ST25 - Lúa tôm", hoặc gạo ST25 không rõ nguồn gốc được in logo thương hiệu thật. Tại một số điểm như chợ Nhân Chính, Hiển Trang hay Hải Yến (quận Tây Hồ), lực lượng chức năng cũng đã thu giữ hàng trăm bao gạo ST25 giả.

Gạo ST25 do kỹ sư Hồ Quang Cua cùng nhóm các nhà khoa học nghiên cứu, lai tạo. Năm 2019, giống gạo này đã đoạt giải thưởng "Gạo ngon nhất thế giới" tại cuộc thi ở Philippines và đạt giải nhì tại cuộc thi tổ chức tại Mỹ năm 2020.

Hiện doanh nghiệp tư nhân Hồ Quang Trí - thuộc gia đình kỹ sư Hồ Quang Cua - là đơn vị duy nhất được phân phối độc quyền các sản phẩm mang thương hiệu "Gạo Ông Cua" tại Việt Nam và quốc tế.

Theo thông tin trên website chính thức của doanh nghiệp Hồ Quang Trí, giá niêm yết các dòng gạo chính hãng được công bố: loại ST25 thông thường có giá 225.000 đồng một túi 5 kg (tức 45.000 đồng một kg), ST25 lúa tôm có giá 116.000 đồng một túi 2 kg (58.000 đồng một kg), còn dòng ST25 hữu cơ được niêm yết ở mức 170.000 đồng một túi 2 kg (tương đương 85.000 đồng một kg).

Đại lý phân phối chính hãng tại quận Bình Thạnh - thuộc hệ thống ủy quyền của doanh nghiệp Hồ Quang Trí, cho hay giá vốn gạo của thương hiệu Gạo Ông Cua chính hãng từ 38.000 đến 43.000 đồng một kg, chưa gồm vận chuyển. Trong khi đó, hàng trôi nổi có giá chỉ từ 28.000-35.000 đồng một kg, chênh lệch rất lớn.

"Chúng tôi bán giá đúng thì bị chê đắt, còn nơi khác pha trộn hoặc dùng gạo ST25 trôi nổi lại được ưa chuộng vì rẻ hơn", chủ đại lý chia sẻ.

Trước tình trạng hàng giả tràn lan, đại diện doanh nghiệp tư nhân Hồ Quang Trí cho biết đã nhiều lần gửi đơn kiến nghị lên Tổng cục Quản lý thị trường (Bộ Công Thương) nhằm đề nghị hỗ trợ bảo vệ thương hiệu ST25. Hiện tại, website của doanh nghiệp cũng đã công khai danh sách hơn 200 đại lý chính hãng trên toàn quốc.

Ông Hồ Quang Cua - kỹ sư nông nghiệp, người lai tạo ra giống lúa ST25 - cho rằng tình trạng hàng giả không chỉ gây thiệt hại cho doanh nghiệp mà còn làm giảm uy tín thương hiệu quốc gia. Theo ông, nếu người tiêu dùng không cảnh giác, sẽ rất khó dẹp bỏ hàng giả.

Theo hướng dẫn của doanh nghiệp Hồ Quang Trí, để phân biệt gạo chính hãng, người tiêu dùng cần kiểm tra tem iCheck dán ở mặt trước bao bì. Sau khi cào lớp tráng bạc, người dùng sử dụng ứng dụng iCheck quét mã QR và so sánh số serial hiển thị. Nếu trùng khớp, đó là hàng thật.

Gạo ST25 đã được bảo hộ nhãn hiệu tại Việt Nam và nhiều quốc gia khác như Mỹ, Australia, New Zealand và EU, bao gồm cả logo "Gạo Ông Cua". Việc bảo hộ này được ghi nhận thông qua các văn bằng do Cục Sở hữu trí tuệ Việt Nam (NOIP), Cơ quan Sáng chế và Nhãn hiệu Mỹ (USPTO), Văn phòng Sở hữu trí tuệ Liên minh châu Âu (EUIPO) và Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO) cấp.

"Chừng nào người tiêu dùng còn thờ ơ với nguồn gốc, hàng giả vẫn có đất sống", đại diện một đại lý chính hãng nói. Theo ông, để bảo vệ thương hiệu Việt, người mua cần thay đổi thói quen: chọn hàng có nguồn gốc rõ ràng và kiểm tra kỹ tem mác trước khi mua.

Thi Hà