Quỹ nhà ở quốc gia là một trong những điểm mới trong Nghị quyết 201 thí điểm về một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội. Đây là quỹ tài chính ngoài ngân sách, hoạt động với mục đích phi lợi nhuận, gồm hai cấp tại trung ương và địa phương. Đại diện Bộ Xây dựng cho biết mục đích của quỹ chủ yếu là đầu tư xây dựng, tạo lập nhà ở xã hội để cho thuê.

Tại Hội nghị triển khai Nghị quyết 201 ngày 2/6, Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu Bộ Xây dựng nghiên cứu, trình Chính phủ thành lập Quỹ nhà ở quốc gia, hoàn thành trong tháng 6.

Ông giao Bộ Tài chính rà soát, bố trí, cân đối nguồn vốn cấp cho Quỹ nhà ở, đề xuất nguồn vốn để thực hiện các chính sách phát triển nhà ở xã hội. Bộ Nông nghiệp và Môi trường rà soát chính sách về đất đai, môi trường có liên quan.

Việc hình thành Quỹ nhà ở quốc gia cũng được nêu cụ thể tại Kế hoạch thực hiện Nghị quyết 201 ngày 1/6. Theo đó, Chính phủ giao Bộ Xây dựng, Tài chính và các bộ ngành liên quan xây dựng và ban hành quy chế hoạt động của Quỹ, bố trí kinh phí cho Quỹ nhà ở trung ương. Các cơ quan này hướng dẫn địa phương thành lập, bố trí kinh phí và vận hành Quỹ nhà ở địa phương.

Trong báo cáo đánh giá tác động trước đó, Bộ Xây dựng cho rằng quỹ nhà ở quốc gia sẽ giúp tăng nguồn lực cho phát triển nhà ở xã hội, thu hút hơn nữa các doanh nghiệp tham gia đầu tư xây dựng, tăng nguồn cung nhà ở. Qua đó, nó sẽ đảm bảo người thu nhập thấp tiếp cận được với nhà ở xã hội có mức giá phù hợp.

Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu tại hội nghị về nhà ở xã hội, ngày 2/6. Ảnh: VGP

Việt Nam đặt mục tiêu xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội cho người thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021-2030. Riêng năm 2025, nhà điều hành phải phấn đấu hoàn thành 100.000 căn.

Theo báo cáo của Bộ Xây dựng, 2 năm qua, cả nước có 686 dự án nhà ở xã hội triển khai với quy mô 627.651 căn. Trong đó, số lượng dự án đã hoàn thành, khởi công, xây dựng đạt 49% chỉ tiêu đặt ra tới năm 2025. Riêng 5 tháng đầu năm 2025, cả nước khởi công, đang triển khai đầu tư xây dựng 159 dự án (135.563 căn), trong đó 22.649 căn hộ đã hoàn thành.

Tuy nhiên, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho rằng việc triển khai dự án nhà ở xã hội so với yêu cầu còn chậm. Nguyên nhân do có lãnh đạo địa phương chưa quan tâm đúng mức, hiểu các chính sách chưa sâu nên tổ chức thực hiện còn lúng túng. Các quy định về điều kiện, vay vốn với người đầu tư và mua nhà còn bất cập. Việc phối hợp giữa các bộ ngành, địa phương khi có vướng mắc chưa chặt chẽ, hiệu quả.

Nghị quyết số 201 của Quốc hội đã tháo gỡ được các điểm nghẽn thể chế để thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội. Để chính sách đi vào cuộc sống, Thủ tướng cũng giao nhiệm vụ cụ thể cho các bộ ngành, địa phương. Theo đó, ngoài việc lập Quỹ nhà ở quốc gia, Bộ Xây dựng cùng các bộ, ngành liên quan sớm trình Chính phủ ban hành Nghị định quy định chi tiết và biện pháp thi hành trong tháng 6.

Chủ tịch UBND cấp tỉnh sớm quy định chi tiết về các đối tượng hưởng chính sách, trong đó có trường hợp người sở hữu nhà ở nhưng cách xa nơi làm việc. Ngân hàng Nhà nước được giao hướng dẫn điều kiện vay vốn theo hướng đơn giản, dễ tiếp cận, đặc biệt là triển khai gói tín dụng cho người trẻ tuổi. Nhân dịp này, Thủ tướng kêu gọi ngân hàng tiết kiệm chi phí để giảm lãi suất cho vay.

Lãnh đạo Chính phủ lưu ý chính sách nhà ở xã hội dành cho công nhân khu công nghiệp và cả người thu nhập thấp, nghèo, khó khăn, người mới ra trường, giáo viên cắm bản, lực lượng vũ trang, bộ đội biên phòng nơi biên giới, người bị tác động bởi sắp xếp địa giới hành chính các địa phương.... Tức là, những người thu nhập thấp, khó khăn về nhà ở nói chung đều là nhóm hưởng chính sách mua nhà ở xã hội.

Ông yêu cầu các cấp ủy, chính quyền, đặc biệt là người đứng đầu, các bộ ngành, địa phương phải chỉ đạo đúng mức, đúng tầm. Các chủ thể có liên quan phải nắm chắc chủ trương, chính sách và tổ chức thực hiện kịp thời, linh hoạt, sáng tạo.

"Các cơ quan rà soát lại chính sách liên quan tiếp cận vốn, mua, xây dựng nhà ở xã hội, cắt bỏ thủ tục hành chính rườm rà, bảo đảm thuận lợi nhất cho người dân, doanh nghiệp và các chủ thể liên quan", ông nói. Thủ tướng cũng lưu ý thêm các cơ quan phải quan tâm đặc biệt việc chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí khi chính sách thông thoáng.

Phương Dung