Nhu cầu nhân lực tăng đột biến khi các ngành công nghiệp dần chuyển đổi sang mô hình kinh doanh bền vững, theo báo cáo Phát triển bền vững và những vai trò xanh mới của Manpower Việt Nam.

Họ nhận định nhu cầu việc làm xanh đang gấp đôi khả năng cung ứng. Theo kết quả khảo sát hơn 40.000 doanh nghiệp từ 42 quốc gia vào tháng 7 năm ngoái, 91% nói họ không đủ nhân sự có kỹ năng xanh giúp đạt mục tiêu bền vững.

Công nhân lắp đặt các tấm pin điện mặt trời tại một dự án ở Ninh Thuận, tháng 2/2019. Ảnh: Quỳnh Trần

Khái niệm việc làm xanh hiện không chỉ gói gọn trong những vị trí lắp motor điện gió hay tấm quang năng. Manpower chia công việc này làm ba nhóm. Nhóm một là xanh truyền thống, gồm các chuyên gia và lao động thông thường đóng góp trực tiếp vào công cuộc bảo vệ môi trường.

Nhóm "Xanh +" đòi hỏi nhiều kỹ năng, kiến thức khoa học lẫn trải nghiệm thực tiễn, đóng góp trực tiếp hoặc gián tiếp vào môi trường và hệ sinh thái.

Nhóm "Xanh ngọc" giữ vai trò cốt lõi trong việc thiết kế các giải pháp bền vững và phát triển các mô hình kinh doanh xanh, thường là các lãnh đạo, quản lý cấp cao trong lĩnh vực quản trị, tài chính, marketing.

Nhu cầu việc làm xanh tăng cao trong bối cảnh những quy định mới về tính bền vững như Tiêu chuẩn Báo cáo bền vững (ESRS) và Chỉ thị Báo cáo phát triển bền vững (CSRD) của châu Âu dần có hiệu lực. Bên cạnh nhu cầu tuyển dụng nhân lực xanh, doanh nghiệp cũng cần nâng cao kỹ năng nhân sự hiện có nhằm đảm bảo việc tuân thủ.

Ví dụ, ngoài năng lực quản lý tài chính và hành chính, một kế toán viên ngày nay còn cần phân tích chiến lược, kiểm soát rủi ro và đánh giá chi phí vòng đời sản phẩm. Họ cũng cần lập kế hoạch và báo cáo theo tiêu chuẩn ESG (Môi trường, Xã hội, Quản trị), đồng thời đặt mục tiêu dựa trên khoa học, tránh các hành vi "tẩy xanh" (greenwashing).

Thực tế, nhu cầu nhân lực xanh trong năm 2024 đã tăng gấp đôi so với năm trước đó. Ngoài ra, theo tính toán của Manpower, hơn nửa nhân lực toàn cầu cần được đào tạo thêm để thực hiện công việc hiện tại. Tính theo vị trí công việc, kỹ năng của gần 800 công việc sẽ chịu tác động trực tiếp của quá trình chuyển đổi xanh.

Sự thiếu hụt kỹ năng nhân sự sẽ tăng thêm gánh nặng cho quá trình này. Chênh lệch giữa nguồn cung và cầu về nhân lực xanh hiện nay được dự báo sẽ tiếp tục kéo dài, với tình trạng thiếu hụt 19% lao động vào năm 2030.

Các chuyên gia từ Manpower khuyến nghị doanh nghiệp cần ưu tiên "tái sử dụng" thay vì thay máu nhân sự. Cụ thể, họ cần đầu tư vào nghiên cứu và phát triển hướng đi giúp nhân sự đáp ứng nhu cầu công việc. Việc tái đào tạo sẽ đặc biệt cần thiết trong các ngành có tính vận hành cao, như sản xuất, vận tải và bán lẻ.

Thêm vào đó, việc phát triển nhân sự có sẵn sẽ tiết kiệm thời gian và công sức cho việc tuyển nhân tài mới. Bởi các kỹ năng mềm như giao tiếp hiệu quả hay khả năng thích ứng sẽ ngày càng quan trọng, khi nhiều kỹ năng chuyên môn có thể được thay thế bởi tự động hóa.

Quản trị nhân sự là "cuộc chơi" dài hạn. Các chuyên gia nhân sự cho rằng hiện là thời điểm phù hợp để xây dựng các vị trí xanh chủ chốt cho tương lai phát triển bền vững của doanh nghiệp, xã hội và nền kinh tế.

Thủy Trương