Nội dung này được Bộ Công Thương đưa ra tại dự thảo nghị định sửa đổi Nghị định 40 về quản lý kinh doanh đa cấp. Theo cơ quan này, số tiền ký quỹ 10 tỷ đồng hiện hành quá nhỏ so với thiệt hại của người tham gia trong các vụ án hình sự liên quan đến bán hàng đa cấp bị khởi tố. Do đó, cần tăng tiền ký quỹ lên gấp đôi, tức 20 tỷ đồng để sàng lọc tốt hơn năng lực của nhà đầu tư tham gia thị trường.

Bên cạnh đó, tiền ký quỹ cũng phải tăng tương ứng trong bối cảnh doanh thu trung bình của doanh nghiệp bán hàng đa cấp năm ngoái đã tăng 2,25 lần so với năm 2018 - thời điểm ban hành Nghị định 40.

Tiền ký quỹ là khoản tiền bắt buộc mà doanh nghiệp bán hàng đa cấp phải gửi vào tài khoản ký quỹ tại ngân hàng để bảo đảm thực hiện đúng cam kết với người tham gia. Khoản này sẽ dùng để bồi thường, chi trả cho người tham gia nếu doanh nghiệp không làm đúng nghĩa vụ, như không mua lại hàng, trả lương khi người tham gia trả hàng hoặc trường hợp phải hoàn tiền.

Ngoài tiền ký quỹ, Bộ Công Thương cũng đề nghị bỏ quy định về doanh nghiệp phải đáp ứng vốn điều lệ 10 tỷ đồng khi tham gia bán hàng đa cấp, để giảm điều kiện đầu tư, kinh doanh.

Tương tự, quy định về chứng minh doanh nghiệp có hệ thống thông tin để tiếp nhận, giải quyết thắc mắc, khiếu nại của người tham gia bán hàng đa cấp cũng dự kiến được bỏ. Dự thảo nghị định cũng không còn quy định trực tiếp các hành vi bị cấm. Thay vào đó, các vi phạm sẽ được điều chỉnh và xử lý theo pháp luật chuyên ngành.

Bộ Công Thương bổ sung khái niệm "nhà phân phối cấp cao" cho những người tham gia bán hàng đa cấp ở 3 cấp bậc cao nhất trong mạng lưới. Việc khoanh vùng người tham gia nhằm tăng cơ chế quản lý, giám sát với những cá nhân có vai trò và vị trí then chốt trong hệ thống.

Nhóm "người quản lý doanh nghiệp" cũng được đưa vào dự thảo nghị định. Theo đó, người quản lý doanh nghiệp, cùng với thành viên góp vốn, cổ đông, hoặc người đại diện pháp luật của một công ty bán hàng đa cấp đã bị rút giấy phép, sẽ không được thành lập hay điều hành một doanh nghiệp bán hàng đa cấp mới.

Theo Bộ Công Thương, quy định này nhằm bao quát các chủ thể có vai trò quan trọng trong doanh nghiệp đa cấp từng bị thu hồi đăng ký kinh doanh và ngăn những chủ thể này tiếp tục tham gia quản lý, góp phần lành mạnh hóa thị trường.

Đến cuối 2024, gần 700.000 người tham gia bán hàng đa cấp, giảm khoảng 400.000 người so với 2019. Dù vậy, tổng doanh thu bán hàng đa cấp của các doanh nghiệp vẫn tăng, đạt 16.206 tỷ đồng năm ngoái. Số này tăng gần 29% so với năm 2019 (12.575 tỷ đồng). Mức hoa hồng, tiền thưởng bình quân khoảng 951.000 đồng một tháng, tương đương 12% mức thu nhập bình quân đầu người của cả nước năm 2024.

Hiện cả nước chỉ còn 16 doanh nghiệp có giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp (giảm 4 doanh nghiệp so với đầu năm 2024).

Phương Dung