Nâng hạng thị trường chứng khoán từ cận biên lên mới nổi là một trong những mục tiêu lớn Chính phủ đang hướng tới. Nhà điều hành phấn đấu đáp ứng các tiêu chí trong kỳ đánh giá nâng hạng thị trường của FTSE Russell vào tháng 9.
Ông Trần Hoàng Sơn, Giám đốc chiến lược thị trường Công ty cổ phần Chứng khoán VPBank (VPBankS), nhận định việc này mở ra cánh cửa cho dòng vốn đầu tư lớn vào chứng khoán Việt Nam. Đây cũng là động lực quan trọng nhất cho thị trường trong nửa cuối năm.
Báo cáo phân tích của VPBankS dẫn thống kê từ Bloomberg cho thấy hầu hết thị trường đều chứng kiến dòng vốn ngoại tăng mạnh khi chính thức được nâng hạng, bất kể theo tiêu chí đánh giá của FTSE hay MSCI. Dòng vốn này thường cao gấp 5-7 lần so với bình quân giai đoạn trước khi được nâng hạng.
"Chúng tôi ước tính dòng vốn chảy vào thị trường Việt Nam khoảng 3-7 tỷ USD khi quyết định nâng hạng có hiệu lực. Nếu nhà đầu tư nước ngoài giải ngân trong thời gian ngắn sẽ tạo ra cú hích rất lớn cho thị trường", ông Sơn nói.
FTSE Russell là một trong ba công ty cung cấp chỉ số hàng đầu thế giới gồm MSCI, FTSE Russell và S&P Dow Jones Indices, tạo cơ sở tham chiếu cho các nhà đầu tư quốc tế.
Một số công ty chứng khoán khác dự đoán tổng dòng vốn chảy vào Việt Nam cao hơn. Chẳng hạn, theo Vietcap, vào danh sách thị trường mới nổi có thể giúp chứng khoán Việt hút 6-8 tỷ USD vốn ngoại. Còn theo Công ty Chứng khoán SSI, thị trường chứng khoán Việt Nam có thể hút khoảng 1 tỷ USD từ các quỹ ETF nhờ việc nâng hạng, chưa tính đến quỹ chủ động. Riêng quỹ Vanguard FTSE Emerging Markets ETF được dự báo giải ngân hơn 363 triệu USD.
Thực tế cho thấy sau khi bán ròng hơn 37.000 tỷ đồng trên sàn TP HCM trong 6 tháng đầu năm, nhà đầu tư nước ngoài đang trở lại mạnh mẽ. Họ vừa có chuỗi mua ròng 11 phiên liên tiếp, giải ngân hơn 13.400 tỷ đồng trong nửa đầu tháng 7.
Nhóm chuyên gia SSI cho rằng cổ phiếu VIC và VHM sẽ đón dòng vốn lớn từ nhà đầu tư nước ngoài, lần lượt là 161 triệu USD và 119 triệu USD. Các mã bluechip khác như MSN, VNM, HPG, VCB, SSI... dự kiến hút khoảng 50-90 triệu USD.
Dòng vốn từ các quỹ đầu tư thường ưu tiên giải ngân trước vào các cổ phiếu có sẵn trong rổ FTSE Vietnam Index, theo chuyên gia của Công ty Chứng khoán Rồng Việt (VDSC). Sau đó, dòng tiền lan tỏa sang cổ phiếu có định giá hấp dẫn hoặc tiềm năng tăng trưởng nổi bật theo hiệu ứng "nước chảy về chỗ trũng".
Việt Nam đã đáp ứng 7 trên 9 tiêu chí để nâng hạng từ thị trường chứng khoán cận biên lên mới nổi theo tổ chức xếp hạng FTSE Russell. Theo SSI, thị trường "đang tiến rất gần đến việc hoàn tất 2 tiêu chí còn lại" là chu kỳ thanh toán và chi phí liên quan đến giao dịch thất bại.
Thời gian qua, Bộ Tài chính đã có nhiều giải pháp nhằm tạo thuận lợi cho hoạt động giao dịch của nhà đầu tư nước ngoài và đáp ứng các tiêu chí đánh giá của tổ chức xếp hạng. Bộ đã ban hành thông tư về hoạt động giao dịch không ký quỹ. Gần nhất, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước công bố kế hoạch triển khai cơ chế đối tác bù trừ trung tâm (CCP) từ năm 2027. Cơ quan này cũng hoàn thiện khuôn khổ pháp lý, kỹ thuật, tiếp xúc với các tổ chức xếp hạng và nhà đầu tư nước ngoài để chia sẻ về thực trạng, trình độ phát triển của thị trường hiện nay.
Nhóm phân tích SSI cho rằng có khoảng 90% khả năng Việt Nam sẽ được FTSE Russell công bố là thị trường mới nổi ngay cuối năm nay. Trong khi đó, Công ty Chứng khoán VPBank cho rằng khoảng 70% khả năng Việt Nam sẽ được nâng hạng vào cuối năm nay, 30% là vào tháng 3/2026 nếu tổ chức xếp hạng cần theo dõi thêm chênh lệch về thời gian thanh toán, phân phối chứng khoán và đánh giá quá trình xử lý với các giao dịch thất bại.
Theo nhóm chuyên gia của Mirae Asset Việt Nam, đa phần thị trường quốc tế có dấu hiệu bật tăng trước thời điểm nâng hạng chính thức 1-2 năm. Điển hình như Qatar tăng 45%, Saudi Arabia 23%, còn Romania 18%. Sự kiện này thường tạo hiệu ứng tích cực kéo dài nhiều tháng về dòng tiền, niềm tin thị trường.
"Nếu thị trường Việt Nam chính thức được nâng hạng vào tháng 9, năm nay sẽ là giai đoạn phù hợp để nhà đầu tư tích lũy những cổ phiếu hưởng lợi từ câu chuyện nâng hạng", nhóm phân tích Mirae Asset viết.
Cả Mirae Asset và VDSC cùng nhận định chứng khoán là nhóm hưởng lợi trực tiếp nếu thị trường nâng hạng thành công. Các doanh nghiệp ngành này có thể vừa tăng nguồn thu từ phí giao dịch, dịch vụ và lãi vay ký quỹ, vừa có cơ hội cải thiện lợi nhuận từ hoạt động tự doanh.
Phương Đông
