Chiều 28/5, tại họp báo hưởng ứng ngày Môi trường thế giới và tháng hành động vì môi trường năm 2025, ông Hồ Kiên Trung, Cục phó Môi trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho biết, hiện có 55 tỉnh thành đã thực hiện công tác phân loại bằng nhiều hình thức như tổ chức thí điểm ở các quận huyện, một số tỉnh thành đã thu gom theo khối lượng.

Luật Bảo vệ môi trường yêu cầu các địa phương phải phân loại tại nguồn từ năm 2025. Tuy nhiên, ông Trung cho rằng, yêu cầu là vậy nhưng các địa phương sẽ không phải thực hiện đồng loạt trên toàn bộ địa bàn tỉnh mà sẽ thí điểm ở quy mô nhỏ sau đó tổng kết, đánh giá, nhân rộng.

"Lộ trình phân loại rác tại nguồn sẽ được thực hiện trong vòng ba năm để các địa phương có thời gian chuẩn bị", ông Trung nói và chia sẻ hiện cơ sở hạ tầng cho việc thu gom rác đang rất thiếu, đối với phân loại thì càng thiếu hơn.

Ông Hồ Kiên Trung nói về phân loại rác tại nguồn. Ảnh: Gia Chính

Theo đại diện Cục Môi trường, trong thời gian tới, Bộ Nông nghiệp và Môi trường sẽ tiếp tục đôn đốc, hướng dẫn các địa phương để triển khai việc phân loại rác tại nguồn.

Hướng dẫn mô hình xử lý chất thải rắn sinh hoạt tại đô thị và nông thôn vừa được Bộ Nông nghiệp và Môi trường ban hành đã chia việc xử lý rác thải ra làm hai khu vực, gồm đô thị và nông thôn, để phù hợp với thực tế phát sinh cũng như định hướng tổ chức chính quyền địa phương hai cấp.

Theo đó, với khu vực đô thị, khu dân cư tập trung (phường, xã đồng bằng) chia ra ba loại. Thứ nhất, khu xử lý tập trung cấp tỉnh được áp dụng cho từ hai phường, xã trên một địa bàn tỉnh, thành phố trở lên. Đây là mô hình được cơ quan môi trường khuyến khích thực hiện.

Thứ hai, khu xử lý tập trung cấp xã sẽ xử lý cho một phường hoặc một xã tại một điểm xử lý. Bộ Nông nghiệp và Môi trường đề nghị hai mô hình trên nên áp dụng hình thức xử lý liên hợp đối với nhiều loại chất thải để tối ưu chi phí.

Thứ ba, xử lý phân tán hộ gia đình, cụm gia đình sẽ được áp dụng với một gia đình hoặc từ hai hộ trở lên. Mô hình này sẽ áp dụng với việc phân loại, sơ chế chất thải có khả năng tái sử dụng, tái chế trong trường hợp có thị trường tiêu thụ; xử lý chất thải thực phẩm trong trường hợp có nhu cầu sử dụng sản phẩm sau xử lý hoặc chuyển giao làm thức ăn chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản; xử lý chất thải cồng kềnh trong trường hợp có nhu cầu sử dụng.

Khu vực phân loại rác tại nguồn ở Đà Nẵng. Ảnh: Nguyễn Đông

Với khu vực nông thôn bao gồm các xã miền núi, vùng cao và đặc khu, cơ quan môi trường đưa ra ba phương án. Thứ nhất, xử lý tập trung liên xã được áp dụng cho từ hai xã miền núi, vùng vào và đặc khu trở lên trên địa bàn một tỉnh. Thứ hai, khu xử lý tập trung cấp xã được áp dụng cho một xã miền núi, vùng cao và đặc khu và thứ ba là xử lý phân tán tại hộ gia đình, cụm gia đình với hai hộ trở lên.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường đề nghị các địa phương ở khu vực nông thôn ưu tiên xử lý rác theo phương pháp phân tán hộ gia đình, cụm gia đình sau đó là các khu xử lý tập trung cấp xã.

Chất thải có khả năng tái sử dụng, tái chế được hướng dẫn xử lý bằng phương pháp phân loại thành các nhóm giấy, nhựa, kim loại, thủy tinh để áp dụng cho các khu xử lý tập trung liên xã, xấp xã, phân tán hộ gia đình.

Chất thải thực phẩm có thể tái sử dụng cho chăn nuôi, nuôi trồng thuỷ sản sẽ chuyển giao cho cơ sở chăn nuôi. Chất thải cồng kềnh áp dụng mô hình xử lý tập trung cấp xã, liên xã.

Theo Cục Môi trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), đến hết năm 2023, mỗi ngày Việt Nam phát sinh khoảng 67.100 tấn rác thải sinh hoạt. Trong đó, khu vực đô thị phát sinh gần 37.000 tấn, tăng gần 1.300 tấn. Hà Nội và TP HCM chiếm 23% lượng rác thải cả nước và 46% lượng rác thải ở khu vực đô thị.

Cả nước có hơn 1.300 cơ sở xử lý chất thải sinh hoạt gồm hơn 380 lò đốt, hơn 900 bãi chôn lấp và hơn 30 dây chuyền chết biến compost. Trong các cơ sở xử lý có 78 cơ sở cấp tỉnh, còn lại là cấp huyện, xã và liên xã.