Thuế nhập khẩu đối ứng được Mỹ áp dụng với hơn 180 đối tác thương mại, dao động 10-50%. Việt Nam nằm trong nhóm các nước bị áp mức thuế cao nhất với thuế suất là 46%. Mức thuế này được đưa ra nhằm "đối ứng" với thuế nhập khẩu Việt Nam đang áp với hàng hóa Mỹ, tức là khoảng 90%, theo cách tính của nước này.
Ông Tạ Hoàng Linh, Vụ trưởng Phát triển thị trường nước ngoài (Bộ Công Thương) cho biết Bộ này "lấy làm tiếc sau thông báo áp thuế của Mỹ".
Việt Nam - Mỹ ký Hiệp định thương mại song phương từ 2001, nhưng chưa có Hiệp định thương mại tự do (FTA) về cắt giảm thuế quan. Do đó, Mỹ vẫn là đối tác chịu mức thuế nhập khẩu ưu đãi (MFN) áp chung cho các quốc gia thành viên WTO.
Tuy nhiên, mức thuế MFN trung bình mà Việt Nam áp với hàng hóa nhập khẩu là 9,4%. Vì vậy, đại diện Bộ Công Thương cho rằng việc Mỹ dự kiến áp thuế đối ứng với hàng Việt lên tới 46% là "thiếu căn cứ khoa học và thực sự không công bằng". Mức thuế này, theo ông Linh, cũng không phản ánh thiện chí và nỗ lực của Việt Nam trong xử lý tình trạng thâm hụt thương mại giữa hai nước thời gian qua.
 |
Cụm cảng Lạch Huyện, Hải Phòng, ngày 20/1. Ảnh: Lê Tân |
Thực tế, Chính phủ và các bộ ngành đã xử lý hàng loạt các khó khăn của doanh nghiệp Mỹ tại Việt Nam.
Ba ngày trước, nhà chức trách ban hành Nghị định 73 về hạ thuế MFN với 16 nhóm mặt hàng, trong đó 13 nhóm hàng có lợi thế cho Mỹ. Trong đó, ôtô có 3 dòng xe được giảm thuế gồm xe chở người có khoang hành lý chung và ôtô thể thao dung tích 2.000-2.500 cc; xe sedan 2.000-2.500 cc... Một số mặt hàng gỗ cũng được giảm thuế MFN về 0% từ mức 20% trước đó.
Theo số liệu từ Cục Hải Quan, năm 2024 Việt Nam xuất khẩu sang Mỹ lượng hàng trị giá 119,5 tỷ USD và nhập từ thị trường này 15,1 tỷ USD. Song theo Vụ trưởng Phát triển thị trường nước ngoài, Việt Nam và Mỹ là hai nền kinh tế mang tính chất bổ trợ, cơ cấu xuất khẩu và ngoại thương không cạnh tranh trực tiếp, phù hợp với nhu cầu nội tại của mỗi nước.
Chưa kể, người tiêu dùng Mỹ được sử dụng hàng giá rẻ khi hàng Việt Nam xuất sang nước này.
Theo thông báo của Nhà Trắng, thuế đối ứng mà Mỹ áp với các đối tác thương mại nhằm khắc phục bất công thương mại toàn cầu, đưa sản xuất trở lại nước này và củng cố an ninh quốc gia, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Các mức thuế sẽ được duy trì cho tới khi Mỹ xác định được mối đe dọa do thâm hụt thương mại và sự thiếu công bằng trong thương mại được giải quyết, khắc phục hoặc giảm nhẹ.
Theo Bộ Công Thương, tuyên bố trên cho thấy giữa hai bên còn không gian trao đổi, đàm phán để đi tới một kết quả có lợi cho hai nước. Ông Linh cho biết Bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên đã gửi Công hàm đề nghị phía Mỹ tạm hoãn quyết định áp thuế để trao đổi, tìm giải pháp hợp lý cho hai bên.
Bộ này cũng thu xếp cuộc điện đàm giữa hai Bộ trưởng và ở cấp kỹ thuật với các đồng nghiệp tại Cơ quan Đại diện Thương mại Mỹ (USTR) trong thời gian sớm nhất.
Năm nay, Bộ Công Thương đặt mục tiêu xuất khẩu tăng trưởng khoảng 12%, tương đương 450 tỷ USD. Nhiều doanh nghiệp xuất khẩu nông sản, dệt may, thủy sản lo ngại "tình hình sẽ căng thẳng" khi mức thuế đối ứng 46% như tuyên bố của Tổng thống Trump có hiệu lực.
Ông Tạ Hoàng Linh thừa nhận trường hợp Việt Nam - Mỹ không tìm được giải pháp tích cực, sẽ ảnh hưởng tới mục tiêu tăng trưởng xuất khẩu. Song theo ông Linh, vấn đề này đã được Bộ Công Thương dự báo trước và chuẩn bị kế hoạch.
Ông khuyến cáo các doanh nghiệp xuất khẩu tận dụng thế mạnh sẵn có từ 17 Hiệp định thương mại tự do (FTA) với trên 60 quốc gia, vùng lãnh thổ cùng 70 cơ chế hợp tác song phương. Song song đó, các doanh nghiệp cần đa dạng thị trường xuất khẩu.
"Mỹ chiếm 13% lượng hàng nhập khẩu toàn cầu, tức là Việt Nam còn nhiều cơ hội để khai thác 87% thị trường còn lại của thế giới", ông nói, cho biết Bộ Công Thương tiếp tục nỗ lực mở đường xuất khẩu sang các thị trường mới còn dư địa.
Cụ thể, nhà điều hành thúc đẩy đàm phán FTA với thị trường mới như Trung Đông, Mỹ La tinh, Trung Á và các thị trường mới nổi khác. Họ cũng tăng xúc tiến thương mại và cải thiện cơ sở hạ tầng logistics nhằm giảm chi phí vận chuyển, nâng khả năng cạnh tranh của hàng Việt Nam.
Hệ thống Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài cũng tăng hoạt động, mở rộng để hỗ trợ doanh nghiệp kết nối giao thương, xúc tiến xuất khẩu. Về dài hạn, theo ông Linh, Việt Nam cần tái cơ cấu kinh tế, đa dạng hóa thị trường, sản phẩm, chuỗi cung ứng, đảm bảo phát triển nhanh và bền vững.
Phương Dung
