Đào Tuấn Anh, 31 tuổi, hiện là nhà nghiên cứu của Trung tâm Tính toán hiệu năng cao tại Học viện Kỹ thuật Hoàng gia Thụy Điển (KTH). Đây là đại học kỹ thuật lớn nhất Thụy Điển, trong top 78 thế giới, theo xếp hạng QS 2026.
Anh lấy bằng tiến sĩ ngành Tính toán khoa học (Scientific Computing) tại Đại học Uppsala, hồi tháng 9 năm ngoái. Tại đây, anh cùng hai thầy hướng dẫn luận án giải thành công một bài toán phức tạp dùng trong mô phỏng lò phản ứng nhiệt hạch. Kết quả nghiên cứu được công bố trên Journal of Computational Physics, tạp chí Q1 nổi tiếng trong ngành mô phỏng các hệ vật lý. Anh Tuấn Anh là tác giả chính.
"Tôi rất vui, không thể tin việc tìm ra cách giải bài toán trên lại thành sự thật. Kết quả này khép lại chặng đường làm tiến sĩ của tôi một cách viên mãn", anh nói.
6 năm trước, anh Tuấn Anh đã tốt nghiệp thạc sĩ ngành Khoa học máy tính tại Đại học Uppsala với điểm trung bình học tập (GPA) gần tuyệt đối 4.95/5.
 |
Tiến sĩ Đào Tuấn Anh. Ảnh: Nhân vật cung cấp |
Tuấn Anh cho hay mẹ là người có ảnh hưởng lớn nhất trong hành trình du học của mình. Bà làm việc tại Đại sứ quán Thụy Điển hơn 20 năm nên anh có cơ hội tìm hiểu về nền văn hóa, giáo dục của quốc gia này, gặp nhiều du học sinh Việt Nam từng giành học bổng. Được mẹ khuyến khích bước ra thế giới, Tuấn Anh nuôi ước mơ du học từ sớm.
Tuy nhiên, học bổng hệ cử nhân của Thụy Điển hiếm. Tuấn Anh theo học ngành Toán - Tin, chương trình kỹ sư tài năng của Đại học Bách khoa Hà Nội, rồi mới ứng tuyển hệ thạc sĩ, vào năm 2017.
Anh kể tại Thụy Điển, nghiên cứu sinh không tự đề xuất đề tài mà sẽ theo định hướng của giáo sư hướng dẫn. Thầy của anh - Giáo sư Murtazo Nazarov, khoa Công nghệ Thông tin, Đại học Uppsala, đã ấp ủ nghiên cứu về lò phản ứng nhiệt hạch và giải bài toán trên từ lâu.
Ông là người hướng dẫn Tuấn Anh cả luận văn thạc sĩ và tiến sĩ. Theo ông, học trò góp phần giải quyết một bài toán mô hình hóa nhiệt hạch cực kỳ khó, mà giới khoa học đã tìm lời giải hơn 60 năm.
Lý giải, ông cho biết năng lượng nhiệt hạch được tạo ra bằng cách nung nóng plasma đến nhiệt độ cực cao, vượt quá 100 triệu độ C, bên trong lò phản ứng. Việc kiểm soát plasma siêu nóng này là một trong những thách thức lớn nhất, đòi hỏi các hệ thống thí nghiệm rất phức tạp.
Bài toán mà nhóm ông phải giải quyết là xây dựng một thuật toán để mô phỏng quá trình nhiệt hạch nhưng vẫn duy trì được các tính chất vật lý quan trọng. Trong quá trình này, anh Tuấn Anh đã tìm ra một phương pháp đặc biệt dựa trên phần tử hữu hạn (Finite Element Methods - FEM) để xấp xỉ nghiệm cho các phương trình đạo hàm riêng (PDEs) thường gặp trong kỹ thuật và vật lý, từ đó góp phần giải được bài toán trên. Phương pháp này có thể mô phỏng hành vi của plasma với độ chính xác cao, giúp thiết kế lò phản ứng một cách đáng tin cậy và tiết kiệm chi phí.
"Công trình của Tuấn Anh là một bước tiến quan trọng trong lĩnh vực nghiên cứu đầy thách thức này", ông Nazarov đánh giá, cho biết ấn tượng với chàng trai người Việt ở sự hiểu biết sâu sắc về toán học và kỹ năng lập trình tính toán.
Hiện nhóm hợp tác với các phòng thí nghiệm nhiệt hạch tại châu Âu để áp dụng phương pháp này trong các công cụ mô phỏng của họ.
Theo Tuấn Anh nhìn nhận bài toán mà mình cùng thầy đi tìm lời giải là những khía cạnh khó của ngành Khoa học máy tính và Vật lý. Trước khi ra kết quả, anh liên tục lập trình, thử nghiệm, xử lý theo các hướng khác nhau và không ít lần thất bại hoặc mừng hụt. Theo anh, trong ngành mô phỏng vật lý, đôi khi tìm ra được kết quả lý thuyết nhưng khi làm thực tế lại không đúng như vậy. Lý do có thể là lập trình sai hoặc phân tích lý thuyết sai. Nếu lập trình chưa đúng, anh có thể dò lại mã nguồn nhưng nhiều khi phân tích lý thuyết sai, công sức cả tháng coi như bỏ.
"Nản là chuyện thường xuyên nhưng ở năm cuối làm tiến sĩ, tôi cũng cố gắng hết sức xem sao", anh nói, cho biết đã lập trình ngày, đêm suốt một tháng, cuối cùng cho ra kết quả khớp với lý thuyết.
Thời gian này, anh cũng là tác giả chính của 6 bài đăng trên các tạp chí Q1 như Journal of Scientific Computing, SIAM Journal on Applied Mathematics, Computer Methods in Applied Mechanics and Engineering...
Anh Tuấn Anh vừa làm tại KTH, vừa điều hành công ty ở Việt Nam. Anh mong muốn tích lũy thêm kinh nghiệm và kỹ năng lãnh đạo để xây dựng sự nghiệp theo hướng phát triển công nghệ thông tin để đóng góp cho đất nước.
Bình Minh
