Sáng 26/6, hơn 1,1 triệu thí sinh hoàn thành môn Ngữ văn thi tốt nghiệp THPT 2025. Đây là kỳ thi đầu tiên theo chương trình mới, đề Văn không còn sử dụng ngữ liệu trong sách giáo khoa. Nhiều thí sinh tỏ ra phấn khởi, đánh giá đề vừa sức.

Đề thi gồm hai phần Đọc hiểu (4 điểm) và Viết (6 điểm). Phần Đọc hiểu cho ngữ liệu là tác phẩm "Những vùng trời khác nhau" của tác giả Nguyễn Minh Châu, sau đó hỏi về vai trò của các chi tiết, tác dụng các biện pháp tu từ.

Phần Viết có hai câu hỏi, đều bám vào chất liệu là tác phẩm này. Câu nghị luận văn học yêu cầu thí sinh phân tích tình cảm của nhân vật Lê dành cho Sơn. Còn nghị luận xã hội bàn về chủ đề "vùng trời quê hương nào cũng là bầu trời Tổ quốc", dựa vào những hiểu biết của thí sinh về bối cảnh đất nước đang có nhiều thay đổi lớn lao.

Nhiều giáo viên nhận định đề bám sát cấu trúc đề minh họa do Bộ Giáo dục và Đào tạo công bố cuối năm ngoái. Các dạng câu hỏi bám sát cấp độ nhận thức theo cấu trúc ma trận đề minh họa.

Đề Văn thi tốt nghiệp THPT - Gợi ý lời giải

Thí sinh ở Hà Nội sau khi hoàn thành bài thi Ngữ văn. Ảnh: Giang Huy

Cô Trịnh Thu Tuyết, giáo viên trường THCS-THPT Lương Thế Vinh, Hà Nội, đánh giá đề thi môn Ngữ văn đã có những thay đổi cơ bản theo định hướng tiếp cận năng lực học sinh, bám sát "yêu cầu cần đạt" về kiến thức và kỹ năng theo chương trình giáo dục phổ thông 2018.

"Cấu trúc đề, nội dung ngữ liệu tới những cách đặt vấn đề đều cho thấy những nỗ lực đổi mới, đem lại nhiều hứng thú, thách thức và cơ hội cho các thí sinh", cô Tuyết nói.

Thầy Nguyễn Thanh Sơn, giáo viên Ngữ văn THPT ở huyện Bình Chánh, TP HCM, đánh giá đề tốt, có tính thời sự rất cao nhưng vẫn gợi suy tư, tình cảm của người trẻ. Cấu trúc đề tương đồng với đề minh họa Bộ đã công bố, các câu được sắp xếp từ dễ đến khó.

"Trong bối cảnh sáp nhập tỉnh, thành, đề này đặt ra câu chuyện quê hương có còn là quê hương hay không khi tên gọi không còn. Đây là câu chuyện chung, mối quan tâm của không chỉ người trẻ", thầy nói.

Phân tích kỹ hơn, cô Đỗ Thanh Thủy, khối trưởng phụ trách môn Ngữ văn 12, trường THCS và THPT M.V. Lômônôxốp, cho biết ở phần Đọc hiểu, các câu hỏi ở mức độ nhận biết. Học sinh cần có tư duy logic, vận dụng kiến thức tiếng Việt, kiến thức văn học cùng kỹ năng cảm thụ và trải nghiệm trong cuộc sống để trả lời câu hỏi.

Với câu thứ 5, học sinh cần có năng lực cảm thụ văn chương, vốn sống để trình bày những suy nghĩ, xúc cảm cá nhân về một vấn đề có ý nghĩa liên quan đến tình yêu, sự gắn bó của mỗi cá nhân với những vùng đất đã đi qua, rộng hơn là với đất nước. Theo cô Thủy, câu hỏi này rất phù hợp với tâm lý lứa tuổi 18, có tính định hướng cho những ước mơ, lý tưởng của thanh niên.

"Đây là những câu hỏi hay, có tính phân hóa tốt, có giá trị khơi mở tư duy cho học sinh", cô Thủy nói.

Với phần Viết, câu nghị luận văn học đưa ra yêu cầu rất cơ bản, đa số học sinh đều có thể vận dụng những thao tác phân tích, chứng minh, bình luận đã được học để giải quyết trọn vẹn yêu cầu của đề. Tuy nhiên, nếu không nắm vững kỹ năng phân tích truyện, học sinh dễ sa đà, kể lại.

Câu nghị luận xã hội về "Vùng trời quê hương nào cũng là bầu trời Tổ quốc" rất phù hợp với bối cảnh đất nước hiện nay.

"Dạng đề mở nên học sinh được thể hiện chính kiến, quan điểm cá nhân một cách độc lập, từ đó góp phần hình thành trong các em tình yêu và trách nhiệm với quê hương, đất nước", cô Thủy nhìn nhận.

Thầy Nguyễn Thanh Sơn cho rằng câu nghị luận xã hội này là nội dung ấn tượng nhất trong đề. Tuy nhiên, thí sinh có thể mông lung, gặp khó khi tìm ý, lập luận.

"Các em sẽ gọi tên được vấn đề nhưng phân tích được hay không phụ thuộc vào năng lực lập luận", thầy Sơn nói. "Câu hỏi có nhiều đất cho các em tự do bày tỏ suy nghĩ".

Cô Trịnh Thu Tuyết cũng dành lời khen cho câu nghị luận xã hội. Cô cho rằng đây là vấn đề mang tâm thế truyền thống, thiêng liêng nhưng lại rất cập nhật với bối cảnh xây dựng và phát triển của đất nước, đặc biệt trong "kỷ nguyên vươn mình". Vấn đề vì thế vừa gần gũi, vừa có thể tạo hứng thú cho những học trò.

"Tư tưởng của bài luận cũng sẽ rất phù hợp với xu hướng đổi mới, hòa nhập của thời đại", cô Tuyết nói.

Dự đoán phổ điểm môn Ngữ văn, cô Thanh Thủy và thầy Thanh Sơn đều cho rằng mức phổ biến là 6-7.

"Điểm giỏi dành cho những học sinh có kỹ năng tốt và năng lực cảm thụ văn chương, rất đúng với tinh thần đổi mới của chương trình giáo dục phổ thông 2018", cô Thủy nói.

Cô Nguyễn Thị Quỳnh Anh, giáo viên Trung tâm Tuyensinh247, dự đoán cao hơn, khoảng 7,5.

Năm ngoái, phổ điểm môn Văn tương đối cao so với các môn còn lại. Điểm trung bình ở mức 7,23. Điểm học sinh đạt được nhiều nhất là 8. Có hai thí sinh đạt 10.

Thí sinh sau giờ thi Ngữ văn ở điểm thi THPT Trưng Vương, quận 1, TP HCM. Ảnh: Thanh Tùng

Chiều nay, thí sinh sẽ thi môn Toán trong 90 phút theo hình thức trắc nghiệm.

Ngày mai, thí sinh thi theo chương trình giáo dục phổ thông mới (2018) sẽ làm bài hai môn tự chọn trong các môn: Ngoại ngữ, Hóa học, Vật lý, Sinh học, Lịch sử, Địa lý, Giáo dục kinh tế và pháp luật, Tin học, Công nghệ (Nông nghiệp, Công nghiệp).

Điểm thi tốt nghiệp THPT 2025 được công bố vào ngày 16/7.

Dương Tâm - Lệ Nguyễn