Ấn phẩm do gia đình, bạn bè tập hợp bản thảo mà nhà thơ để lại, biên soạn và ra mắt sau ngày giỗ đầu của tác giả. Phần một có 81 bài, tương ứng hai số cuối năm sinh của Trần Nhật Minh, đa số được anh sáng tác trong khoảng 10 năm trở lại đây. Anh viết về những nơi từng đi qua (Em đợi anh trên đồi tình, Tây Nguyên), tình cảm gia đình (Anh, Ru con, Sống), nỗi niềm dành cho quê hương (Quê 1, Quê 2, Giấc quê) hay những trăn trở với thế sự (Con người, Ai là ta?! Ta là ai?!, Kẻ độc hành).

Thời gian cuối đời, Trần Nhật Minh có những ý thơ da diết, như níu kéo, mang tính dự cảm, đồng thời gửi tình yêu của anh đến cuộc đời, mọi người xung quanh. Bài thơ cuối của anh - Thư viết cho mẹ, tháng Ba - được họa sĩ Trần Thắng mượn tứ để vẽ bìa cho tập thơ: ''Ở ngoài ô cửa rêu/ Thời gian vẫn trôi/ Có thể vắng thêm một loài hoa/ Có thể.../Nhưng xin mẹ đừng buồn/ Trước vòng quay con tạo/ Khép lại một mặt trời/ Cho vạn vật hồi sinh!''.

Tập thơ do Nhà xuất bản Hội Nhà văn ấn hành, ra mắt hôm 10/8. Ảnh: Nhà xuất bản cung cấp

Phần hai gồm bảy bài thơ, bốn bài viết của bạn bè dành cho Trần Nhật Minh, đa số hoàn thành khi anh qua đời, dành để tưởng nhớ một tâm hồn yêu đời, phóng khoáng.

Nhà báo, nhà thơ Trần Hoàng Thiên Kim nhận định Trần Nhật Minh là người đa tính cách. Khi sáng tác thi ca, anh đắm đuối với từng câu chữ, thanh âm cuộc sống. Trong tư cách một nhà báo, anh rong ruổi khắp các tỉnh thành cùng đôi chân không mệt mỏi. "Tôi thích cảm giác được ngồi với Trần Nhật Minh cùng bầu bạn, bởi ở đó có một Nhật Minh khác, lòng chỉ còn hát khúc ca về tình yêu, về lẽ sống. Trần Nhật Minh, thuộc về thiểu số những thi sĩ yêu và sống hết mình cho nghề nghiệp và cho thi ca. Ở vào thời khắc bận rộn nhất, cũng là lúc tâm hồn thơ anh xao động'', chị viết.

Nhà thơ Nguyễn Quang Hưng trích các câu: ''Tôi nhốt Ánh sáng và Bóng đêm vào nhau/ Một tôi bao la cưỡi thuyền vượt sóng/ Nở hoa trên thân xác/ Trọn vẹn hai sắc màu'', cho rằng Trần Nhật Minh có thể đã ''sớm nghĩ về giới hạn thời gian mỗi người'' hoặc đó là ''những tưởng tượng khoáng đạt trong thăng hoa cảm xúc''. Theo Nguyễn Quang Hưng, thơ Trần Nhật Minh không chỉ có quê nhà, gia đình mà còn chất chứa những suy ngẫm sâu xa về đời sống, con người.

Phần cuối tuyển chọn 14 ca khúc được phổ nhạc từ thơ của tác giả, trong đó có 5 tác phẩm do nhạc sĩ Nhị Độ thực hiện. Nhạc sĩ lưu giữ hình ảnh Trần Nhật Minh với tài làm thơ ngay tại bàn tiệc, luôn là tâm điểm của những cuộc vui, giữ không khí sôi nổi trong mọi chuyến công tác.

Chân dung nhà thơ Trần Nhật Minh (Khánh Văn). Ảnh: Tư liệu

Trần Nhật Minh sinh năm 1981 tại Vân Đình, Ứng Hòa, Hà Tây cũ. Anh tốt nghiệp Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn năm 2003, từng công tác một số cơ quan báo chí. Anh làm thơ nhiều nhưng thất lạc không ít. Sinh thời, Trần Nhật Minh xuất bản duy nhất tập Khúc hát cánh đồng (Nhà xuất bản Hội Nhà văn, 2018). Tháng 4/2024, anh qua đời ở tuổi 43, sau một thời gian chống chọi bạo bệnh.

Phương Linh