Được nhiều người nhớ đến qua nhạc phim Áo lụa Hà Đông (2006) của đạo diễn Lưu Huỳnh, nhưng Đức Trí cho biết anh đã sáng tác cho phim Hoa ti-gôn mọc sau hè của anh trai - đạo diễn Trương Đức - từ hơn 10 năm trước đó. Tuy bộ phim chưa bao giờ được công chiếu, khởi đầu này trở thành nguồn cảm hứng để anh viết nhạc phim đến hôm nay. Nhạc sĩ kể nhiều chuyện hậu trường trong 36 năm đồng hành điện ảnh ở liveshow Musicque de Salon 16 - Điện ảnh và Âm nhạc, tối 29/6 tại TP HCM.

Nhạc sĩ Đức Trí chỉ huy dàn nhạc tại show "Musique de Salon 16 - Âm nhạc và Điện ảnh", tối 28/6. Ảnh: Ban tổ chức cung cấp

Sau khi Hoàng Yến Chibi biểu diễn ca khúc Nụ hôn đánh rơi trong phim Tháng năm rực rỡ của đạo diễn Nguyễn Quang Dũng, nhạc sĩ nói: "Bài hát này lẽ ra không có trên đời này, vì không nhà sản xuất nào yêu cầu cả. Nói cách khác là không ai mượn".

Đức Trí cho biết phân đoạn trong phim vốn định dùng bài Niệm khúc cuối, theo yêu cầu của đạo diễn. Tuy nhiên, anh lại thấy bài hát "quá già" so với nhân vật ở độ tuổi thiếu niên. Chỉ vài ngày trước buổi ra mắt phim, khi đang lái xe đến chỗ họp báo, trong đầu anh chợt bật ra giai điệu: "Em đánh rơi nụ hôn đầu sau lưng anh/ Em đánh rơi tình yêu đầu sau lưng anh". Bài hát Nụ hôn đánh rơi ra đời và được ca sĩ Hoàng Yến Chibi thu âm ngay trong tối hôm đó.

Kể về phim Kiều @, nhạc sĩ đùa "đến giờ vẫn chưa nhận hết tiền" bởi đạo diễn trẻ thường làm phim với kinh phí eo hẹp. Tuy nhiên, khi đó anh nhận lời làm vì bị hấp dẫn bởi đề bài của đạo diễn Đỗ Thành An: Nhạc phim không được chơi nhạc cụ Tây phương nào mà toàn bộ phải là nhạc cụ cổ truyền. "Đúng là tôi có phần dại dột. Không có nhạc cụ Tây phương, dàn nhạc, đàn dây thì khi đẩy cao trào lên khó thật", anh nói về thách thức khi đó.

Chi phí làm nhạc phim không chỉ gồm sáng tác mà còn tiền thuê dàn nhạc vài chục người, thu âm, phối khí. "Mỗi lần nói nhạc không lời tôi rất ngại. Tại vì không lời thì... lỗ mất tiêu rồi", nhạc sĩ đùa khiến cả khán phòng bật cười.

Tấm Cám: Chuyện chưa kể của đạo diễn Ngô Thanh Vân là bộ phim anh làm mà không có ban nhạc do kinh phí quá thấp. "Đạo diễn đến và nói với tôi: Anh ơi tất tần tật cho phim em chỉ có 147 triệu đồng. Con số rất ít không thể thuê nổi dàn nhạc hay phòng thu", Đức Trí kể. Nhạc sĩ mất ba tháng ở lì trong phòng thu từ 8-9h đến 22h để hoàn thành.

Bên cạnh câu chuyện hậu trường, trong liveshow hơn ba tiếng, Đức Trí cùng dàn nhạc giao hưởng và các ca sĩ đưa khán giả vào hành trình khám phá điện ảnh với 17 ca khúc và 7 bản hòa tấu trong nước, quốc tế.

Đêm nhạc mở màn ấn tượng với bản hòa tấu 4 soundtrack của các bộ phim kinh điển. Khán giả lần lượt được dẫn dắt qua nhiều cung bậc: từ nhịp trống hùng tráng của Superman đến những giai điệu tinh quái trong The Pink Panther. Không khí nhanh chóng chuyển sang sắc thái quyến rũ của James Bond, trước khi khép lại bằng cảm giác căng thẳng đặc trưng của Mission: Impossible.

Trong bộ vest quen thuộc, nhạc sĩ Đức Trí chỉ huy dàn nhạc gần 50 thành viên gồm nhiều nghệ sĩ tên tuổi như Dũng Đà Lạt (guitar), Quốc Bình (drums), Thanh Tân (bass), Hồng Kiên (saxophone), Lý Gia Tuệ (keyboard), nghệ sĩ dàn dây và dàn brass. Trong 16 liveshow Musicque de Salon, đây là đêm đầu tiên dàn nhạc giao hưởng được chơi "đủ biên chế" để có thể tái hiện hoàn chỉnh các bản nhạc nền (soundtrack) trong phim.

Ca sĩ Bùi Lan Hương thể hiện ba ca khúc tại đêm nhạc gồm: "Ngày chưa giông bão" ( phim "Người bất tử"), "Writing’s On the Wall" (phim Spectre), và "Nhìn những mùa thu đi" (phim "Em và Trịnh). Ảnh: Ban tổ chức cung cấp

Chương trình khéo léo đan xen các bản nhạc cũ với ca khúc mới, tạo nên nhịp điệu đa sắc nhưng hài hòa. Được biết đến với chất giọng trong trẻo, mềm mại, ca sĩ Thùy Chi gây ấn tượng khi lần đầu thử sức thể loại rock với bài hát Góc tối (OST Người vợ cuối cùng). Cô thể hiện khả năng dẫn hơi chắc, có chiều sâu, truyền tải tốt cảm xúc dồn nén của bài hát. Ngay sau đó, Thùy Chi tiếp tục khẳng định sự linh hoạt trong kỹ thuật và cảm xúc với Phận bèo mây (OST Kiều @), ca khúc mang âm hưởng dân gian.

Hà An Huy, Bùi Lan Hương và Đức Tuấn lần lượt đưa khán giả qua những ca khúc nổi tiếng của điện ảnh Việt: Có chàng trai viết lên cây (OST Mắt biếc), Ngày chưa giông bão (OST Người bất tử), Xanh bạc mái đầu (OST Áo lụa Hà Đông). Hát Rồi mình sẽ gặp nhau (OST Anh trai yêu quái), Văn Mai Hương không giấu được xúc động khi nhắc đến kỷ niệm cùng cố đạo diễn Vũ Ngọc Phượng - người gắn bó với cô trong giai đoạn đầu sự nghiệp.

Ngoài các nhạc phẩm trong nước, khoảng 30% liveshow dành cho nhạc phim kinh điển. Văn Mai Hương lần đầu thể hiện My Heart Will Go On (Titanic) - ca khúc bất hủ gắn liền với biểu tượng điện ảnh thập niên 1990. Cô còn tái hiện I Have Nothing - một thử thách lớn được "mở lại" sau 15 năm kể từ cuộc thi Vietnam Idol 2010. Trong khi đó, Bùi Lan Hương để lại dấu ấn mạnh với Writing’s On the Wall (phim Spectre) qua lối hát dày, kiểm soát tốt không gian âm thanh và cảm xúc.

Xen kẽ các tiết mục là các bản hòa tấu nhạc phim Bao giờ cho đến tháng 10, Áo lụa Hà Đông, Tấm Cám: Chuyện chưa kể, The Godfather và The Terminal. Sự kết hợp giữa trình chiếu và hòa nhạc sống tạo nên không gian giao thoa, nơi âm thanh trở thành nhân vật chính dẫn dắt cảm xúc thay cho hình ảnh. Qua đó, các nghệ sĩ khẳng định nhạc nền là một ngôn ngữ nghệ thuật độc lập - có thể tự mình kể chuyện, chạm đến người nghe.

Dù còn một số trục trặc kỹ thuật nhỏ, đặc biệt ở phần ánh sáng, Musique de Salon 16 tạo được ấn tượng mạnh về tổng thể dàn dựng. Không gian sân khấu được thiết kế hai lớp: lớp ngoài dành cho pianist Đức Trí và các ca sĩ trình diễn, phía trong là dàn nhạc bố trí theo hình thức giật cấp, cho phép các nghệ sĩ hưởng trọn ánh đèn spotlight như ca sĩ.

Chia sẻ với VnExpress sau buổi diễn, nhạc sĩ Đức Trí cho biết mong muốn khắc họa mối quan hệ qua lại giữa âm nhạc và điện ảnh - không phải là minh họa một chiều, mà hai chiều tương tác, bổ sung, khơi mở.

"Nhiều bộ phim người ta không nhớ nhưng bài hát vẫn còn. Nghĩa là âm nhạc trong phim đã đi ra khỏi phim và duy trì sức sống riêng của nó", ông dẫn lời bình luận của nhạc sĩ Trương Ngọc Ninh sau đêm diễn đầu tiên tại Hà Nội.

Musique de Salon là chuỗi liveshow âm nhạc thường niên được tổ chức từ năm 2022, do nhạc sĩ Đức Trí làm tổng đạo diễn và chỉ huy dàn nhạc sống, phối hợp với Gia Định Studio. Nhạc sĩ Đức Trí 52 tuổi, có hơn 30 năm sáng tác nhạc, ghi dấu với nhiều ca khúc như: Giấc mơ chỉ là giấc mơ, Ta chẳng còn ai, Khi giấc mơ về, Có nhau trọn đời, Lúc mới yêu. Ông từng lập công ty Music Faces, chuyên đào tạo ca sĩ, trong đó có Hồ Ngọc Hà, Phương Vy, Lê Hiếu, Suboi.

Thu Hằng - Hoàng Dung