Nhà xuất bản Thế giới phát hành cuốn Tính cách con người tháng 7, dày 255 trang. Không đi sâu vào lý thuyết học thuật, tác giả Happy An căn cứ thực tế để liệt kê 200 tính cách phổ biến, rồi phân loại chúng theo: tốt, xấu, không tốt không xấu, vừa tốt vừa không tốt.
Qua 10 chương cùng bốn phụ lục, tác giả làm rõ nhiều vấn đề gồm: tính cách là gì; nguồn gốc hình thành và sự thay đổi của chúng; sự khác biệt của nó với tư cách, thói quen và khả năng. Sách cũng giải đáp loạt câu hỏi lớn: Tính cách có thay đổi được không? Nó tác động thế nào đến cuộc sống, công việc, hôn nhân?
Tác giả Happy An cho biết ông "thai nghén" cuốn sách này từ 9 năm trước, dựa trên chính trải nghiệm bản thân. Thời mới ra trường, ông thường bị cuốn vào các cuộc tranh luận, chủ đề nào cũng tham gia, hăng hái và đến cùng, có lẽ muốn chứng minh mình hiểu biết. Tuy nhiên, ông nhận ra mọi người xung quanh không thích mình, nhận xét ông hiếu thắng.
Sau khi đi làm, mở công ty riêng và đạt thành công nhất định, tác giả lại nhận thấy bản thân có phần độc đoán, bảo thủ, nhất là nóng tính.
Mỗi khi cơn nóng nổi lên, ông không thể kiểm soát lời nói, thái độ, cách hành xử, gây tổn thương người khác, ảnh hưởng nhiều các mối quan hệ. Dù nhận thức rõ điểm yếu về tính cách và quyết tâm sửa đổi, tác giả thừa nhận rất khó. Ông thường xuyên dằn vặt, hối hận sau mỗi lần nóng giận.
"Nhìn sang người khác, họ ôn hòa, điềm tĩnh, không vướng vào các cuộc tranh luận hoặc biết dừng lại đúng lúc, kiểm soát được mình. Tính cách ấy rất hay, tôi chỉ ước mình cũng vậy", Happy An nói. Từ đó, ông suy ngẫm nhiều về tính cách vì cho rằng nó tác động sâu sắc đến đời sống, mối quan hệ và cả hạnh phúc cá nhân. Năm 2017, ông phác thảo sườn sách nhưng phải bốn năm sau mới bắt tay viết. Vì nhiều lý do, mãi đến đầu năm nay mới hoàn thiện.
 |
Sách được phân phối online và offline tại Fahasa, Phương Nam, Tiki, Waka và một số nền tảng mạng xã hội. Ảnh: NXB Thế Giới |
Từ việc "mổ xẻ" các kiểu giao tiếp, cách tương tác và biểu hiện của một cá nhân với những người khác thông qua lời nói, thái độ, cử chỉ hành vi, tác giả nhấn mạnh tính cách là tổ hợp phức tạp giữa yếu tố bẩm sinh - môi trường, khí chất - hành vi, bản năng - ý thức. Đó là lý do nó vừa khó nắm bắt, vừa luôn hấp dẫn để khám phá.
Tác giả viện dẫn nhà tâm lý học người Mỹ Gordon Allport thống kê có tới 4.500 từ mô tả về tính cách, đặc điểm con người. Mô hình MBTI chia tính cách thành 16 nhóm, thuyết Big Five phân năm nhóm, Enneagram chia chín nhóm và DISC tách bốn nhóm. Trong khi đó, Happy An chia hai dạng: đơn lẻ và theo nhóm.
Phần đơn lẻ tập hợp tính cách theo 11 chủ đề, xếp từng cặp đối lập. Ví như chủ đề "Hòa nhập, quan hệ xã hội" gồm hòa đồng - tách biệt, thân thiện - khó gần, cởi mở - khép kín, dễ tính - kỹ tính; ôn hòa - nóng tính. Tương tự, chủ đề "Giao tiếp, thể hiện bản thân" có vui vẻ - trầm tính, ít nói - nói nhiều, chín chắn - nông nổi, kín đáo - phổi bò, khiêm tốn - tự phụ, lãng mạn - khô khan...
Phần tính cách theo nhóm có 12 nhóm, gồm: hướng ngoại, hướng nội, thân thiện - dễ tính, khắt khe - khó tính, mạnh mẽ, tự lực, chủ động, thụ động, thực tế - lý trí, mơ mộng - ảo tưởng, lạc quan và bi quan
Ngoài ra, tác giả còn lập bảng giải nghĩa các tính cách, theo từ điển và cách hiểu thông thường.
* Một số ví dụ ở bảng giải nghĩa trong sách
| Số TT | Loại tính cách | Nghĩa theo từ điển | Nghĩa thông dụng |
| 1 | Bảo thủ | (Chủ trương) giữ nguyên cái sẵn có, không muốn thay đổi, không chịu đổi mới | Khư khư giữ ý kiến của mình, luôn cho ý kiến, hành xử của mình là đúng |
| 2 | Nhiệt tình | Tình cảm sốt sắng, hăng hái | Sẵn sàng tham gia một việc gì đó, sốt sắng hỗ trợ hay giúp đỡ người khác một cách vô tư |
| 3 | Hòa nhã | Có thái độ ôn hòa, nhã nhặn | Ôn tồn, lịch sự, nhã nhặn trong cách cư xử - thể hiện sự tôn trọng, thân thiện trong giao tiếp |
| 4 | Nhẫn nhịn | Chịu nhịn, dằn lòng xuống để tránh xung đột | Khả năng kiềm chế bản thân, tự kiểm soát cảm xúc để tuân theo đạo lý, quy tắc |
| 5 | Hiền lành | Hiền và tốt bụng, không có hành động gây hại cho bất kỳ ai | Không dữ hay ghê gớm, là người tốt, thường nhường nhịn |
| 6 | Nóng tính | Dễ nổi nóng, khó kiềm chế | Dễ bị kích động, tức giận, phản ứng nhanh chóng và mạnh mẽ, thiếu kiên nhẫn trong các tình huống Không kiềm chế được cảm xúc, dễ xúc động theo hướng tiêu cực, gây nhiều hệ lụy không đáng có |
| 7 | Hung dữ | Sẵn sàng gây tai họa một cách đáng sợ | Sẵn sàng gây ra tai họa, tổn hại tới người khác một cách đáng sợ |
Tác giả kết luận, tính cách có thể thay đổi nhưng không dễ, không nhanh và không hoàn toàn. Một số phương pháp như yoga hay thiền định chỉ có thể giảm ở bề nổi (kiềm chế cảm xúc, hành vi, phản ứng), cái gốc vẫn là sự tự nhận thức.
"Tôi hy vọng qua cuốn sách này mỗi người sẽ tự nhận diện, hiểu tính cách của mình để có thể điều chỉnh, sửa đổi, từ đó có cách ứng xử và tương tác tốt nhất, tạo nên những mối quan hệ tốt đẹp, không phải hối tiếc hay dằn vặt tình huống cư xử chưa ổn", Happy An nói.
Tác giả tên thật Đoàn Khắc Thuật, gốc Bắc Ninh, định cư TP HCM gần 30 năm. Ông tốt nghiệp cử nhân Quản trị kinh doanh, có bằng MBA do AMA (Hiệp hội quản trị Mỹ) cấp. Năm 2021, ông rẽ sang viết lách, từng ra mắt cuốn Đặt tên thương hiệu dưới bút danh Leader Thanh.
Với bút danh mới, tác giả lý giải từ "An" là an nhiên, bình an, an lạc; còn trong tiếng Anh, "Happy" nghĩa là hạnh phúc. "Tên Happy An xuất phát từ hoài bão kiến tạo nên những cuộc đời hạnh phúc - đúng nghĩa và đích thực, đồng thời cũng là sứ mệnh của webite cùng tên", ông nói thêm.
Đông Vệ
