Lớn lên ở Canada, David Cheriton ban đầu có ý định theo đuổi âm nhạc nhưng cuối cùng lại rẽ sang đam mê với logic và những con số.

Sau khi nhận bằng cử nhân tại Đại học British Columbia năm 1973, ông tiếp tục lấy bằng thạc sĩ và tiến sĩ khoa học máy tính tại Đại học Waterloo, nơi ông sớm khẳng định vị thế tiên phong trong lĩnh vực điện toán phân tán.

Việc chuyển đến giảng dạy tại Đại học Stanford đã gắn chặt sự nghiệp của ông với Thung lũng Silicon. Tại đây, ông không chỉ phát triển các hệ thống hiệu suất cao mà còn dìu dắt nhiều thế hệ sinh viên, trong đó có Larry Page và Sergey Brin, hai nhà sáng lập Google sau này.

Thành công của Cheriton không chỉ đến từ may mắn mà còn từ khả năng nhìn nhận những đột phá công nghệ thực sự. Ông không chạy theo các cơn sốt thị trường như mạng xã hội, mà tập trung vào những cải tiến mang lại giá trị đo lường được cho cuộc sống. "Tôi tin nếu bạn cung cấp giá trị thực cho thế giới, thị trường sẽ thưởng cho bạn", ông khẳng định.

Khoản đầu tư định mệnh của ông diễn ra vào năm 1998, ngay trên hiên nhà mình. Khi hai nghiên cứu sinh Larry Page và Sergey Brin tìm đến xin lời khuyên, ông và người cộng sự Andy Bechtolsheim đã nhanh chóng nhận ra tiềm năng của thuật toán PageRank. Ông quyết định viết tấm séc 100.000 USD cho họ. Khoản đầu tư này sau đó đã mang lại cho ông hơn một tỷ USD cổ phiếu Google.

Trước và sau Google, Cheriton đã đầu tư vào hàng chục công ty. Ông đồng sáng lập Granite Systems (bán cho Cisco giá 220 triệu USD), Kealia (bán cho Sun Microsystems giá 90 triệu USD) và Arista Networks (IPO thành công năm 2014).

Siddharth Batra, một cựu sinh viên được Cheriton rót vốn, nhận xét: "Các nhà công nghệ dễ dàng chia sẻ với David, vì ông ấy thực sự thấu hiểu vấn đề chứ không nhìn bạn bằng ánh mắt trống rỗng của một nhà đầu tư mạo hiểm".

Giáo sư Đại học Stanford, tỷ phú David Cheriton. Ảnh: theglobeandmail

Triết lý sống kham khổ của tỷ phú

Với khối tài sản ước tính 19,8 tỷ USD năm 2025, David Cheriton duy trì một lối sống trái ngược với sự xa hoa thường thấy ở các tỷ phú.

Ông vẫn lái chiếc Volkswagen Vanagon đời 1986, sống trong ngôi nhà ở Palo Alto suốt 40 năm và tự cắt tóc. "Không phải tôi không thể trả tiền cho một lần cắt tóc. Chỉ là tự làm thì dễ và mất ít thời gian hơn", Cheriton giải thích.

Lần chi tiêu lớn hiếm hoi ông thừa nhận là mua một chiếc Honda Odyssey 2012 "cho bọn trẻ". Vị giáo sư cũng tự gọi mình là "hư hỏng" khi thỉnh thoảng đi nghỉ lướt ván ở Maui.

Khi được hỏi về niềm đam mê đắt đỏ duy nhất của mình, ông trả lời: Các công ty khởi nghiệp.

"Tôi cảm thấy mình rất may mắn trong việc đầu tư, nhưng tôi vẫn có bộ não của một người tằn tiện khi tiêu tiền", ông nói.

Di sản

Thay vì tận hưởng cuộc sống xa hoa, David Cheriton chọn cách tái đầu tư tài sản vào các cơ sở giáo dục đã định hình sự nghiệp của mình. Ông quyên góp 25 triệu USD cho Đại học Waterloo, khiến trường này đổi tên Trường Khoa học Máy tính theo tên ông.

Đại học British Columbia và Stanford cũng nhận được những khoản đóng góp lớn để cấp học bổng và tài trợ nghiên cứu.

Dù sống kín đáo, tránh xa mạng xã hội và sự chú ý, hành trình của David Cheriton vẫn là nguồn cảm hứng cho các doanh nhân toàn cầu. Câu chuyện của ông là một lời nhắc nhở rằng thành công đột phá thường bắt đầu từ một ý tưởng đơn giản, được nuôi dưỡng bằng sự tò mò và cam kết với tri thức.

Minh Phương (Theo Forbes, LinkedIn)